Náttúrufræðingurinn - 1943, Blaðsíða 56

102
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Að því er séð verður eru viðarleifar þessar úr skógi, sem orð-
ið hefir undir jökulurðinni, eða byltst fram með henni. Senni-
legt er að jökulurðin sé frá hinu síðasta ísaldarskeiði, og ætti þá
skógurinn að vera frá siðasta sumarskeiði jökultímans.
II. Hvalbein við Hrafnagil.
Spölkorn fyrir neðan túnið á Hrafnagili fellur árspræna niður
í Eyjafjarðará og heitir sú Reykiá. Fellur hún í gili niður undir
jafnsléttu, en norðan við gilið skagaði melhóll mikill fram á jafn-
sléttuna; mun hann hafa verið um 10 m hár. Hóll þessi virðist
líkt og fleiri hólar um neðanverðan Eyjafjörð vera gömul ós-
eyri frá því er fjörðuriun náði lengra inn í landið og þverárnar,
sem þá féllu niður úr hlíðunum runnu þá beint til sjávar (sbr,
Þork. Þork. i Andvara 1922).
í Hrafnagilshólnum líkt og fleiri slíkum hólum reyndist vera
góður steypusandur og hefir verið þar sandtaka um allmörg ár.
Sumarið 1911 jókst hún svo mjög, að nú má heita, að mestallur
hóllinn sé horfinn.
Haustið 1941 var ég látinn vita af því, að bein hefðu fundizt
i hólnum, og fór ég þá þangað og atliugaði staðhætti nokkru
nánar. Þá var búið að grafa framan af hólnum að austanverðu
hérumbil upp til miðs og kom jarðlagaskipan hans mjög greini-
lega fram. Meðfylgjandi riss sýnir afstöðu þeirra. Syðst i hóln-
um að neðanverðu eru lög af fingerðri möl og sandi sem hallar
til norðurs inn i hólinn merkt a. Ofan á þeim eru lárétt sand-
lög, b. Norðan undir hinúin hallandi lögum og hérumbil i miðj-
um hólnum er allgrýtl hörð jökulurð c, en ofon á henni hörð
og þélt móhella, d. Norðan við jökulurðina eru lárétt sandlög,
e, en nyrzt óregluleg lög af vatnsnúinni möl, f.
Bein þau er fundust lágu niðri undir jafnsléttu, þar sem mælt-
ust jökulurðin og lögin a á myndinni. Ofan á þeim voru órótuð
lög um 8 m þykk. Beinin lágu ofan á jökulurðinni og hefir noklc-
ur járnlá sigið þar að, svo að þau hggja í mjög harðri malar-
stcyi'.u, sem er torunnin með hökum. Fyrstu beinin, sem komu
i ljós voru þrjú tiltölulega lítil bein, sem mér virtust helzt vera
úr bægsli af fremur smávöxnum hval, en ekki varð með vissu
sagt, bvaða bein það voru. Nokkrum dögum seinna kom meira
í ljós, og skoðaði ég þá staðinn aftur. Þá kom fram allmikill
hryggjarbútur, sem sýnilega hafði aldrei sundrazt. Liðirnir voru
10—15 (af vangá tapaðist tala þeirra). Stærstu liðirnir voru
röskir 30 cm á lengd, en eftir öllum líkum að dæma voru liðir