Náttúrufræðingurinn - 1948, Blaðsíða 17

Ingólfur Davíðsson:
Ösp og rós fundnar við Fáskrúðsfjörð
Sumarið 1948, 7.—12. ágúst, skoðaði ég gróður á norðurströnd
Fáskrúðsfjarðar og í Daladal og Tungudal inn af botni fjarðarins.
Þar er víða fjölskrúðugt gróðurfar og miklu gróðursælla en sunnan
fjarðar. Á Gestsstöðum er hnéhátt til metrahátt kjarr í hlíðurn. Þar
fann sonur bóndans, Sigmundur Eiríksson, kynlega kvisti fyrir fjór-
um árum. Minntist hann þessa nú og vísaði mér á staðinn. Reyndist
þetla vera blceösp (Populus tremula). Sá ég 30—40 plöntur, lágar og
hálfjarðlægar. Hin liæsta var um 50 cm, en flestar 20—30 cm. Blað-
breidd 3—4 cm að jafnaði, en rnest 5 cm. Öspin vex innan um lmé-
Iiátt birkikjarr í halli einu, sem nefnist Viðarhraun, og við það.
Meðan skógarhögg var stundað í hlíðinni, var venja að flytja við
])angað í kesti. Hallið er við læk spölkorn upp og út af Gestsstöðum,
skammt innan við framhrun mikið úr fjallinu allgamalt. Talsverð
skál er í ijallið þar, sem framhrunið á upptök sín. Sennilega eru
skálar í fjöllum allvíða myndaðar við framhrun.
Stór grár steinn, sem sést frá bænum, stendur á hallinu innan við
öspina. Aðalundirgróður í kjarrinu er aðalbláberjalyng, bláberja-
lyng, blágresi og hrútaberjalyng. Þegar farið var að skoða öspina,
sagði húsmóðirin, að sig minnti, að liún hefði séð hana víðar í ldíð-
inni. Reyndisl það geta verið rétt.
Guttormur Pálsson skógarvörður á Hallormsstað fór í asparleit
síðar um sumarið og fann þá öspina á öðrum stað í hlíðinni. Hér á
landi hefur blæösp áður aðeins fundizt við Garð í Fnjóskadal. Bendir
nýi fundarstaðurinn til þess, að öspin hafi vaxið hér á landi frá
ómunatíð. Verður hún sennilega friðuð, og ætti þá að geta tognað
úr henni. í ráði mun vera að girða og friða talsverðan kjarrblett í
Gestsstáðahlíð. Kjarrið virðist álitlegast inn við landamerki Hóla-