Náttúrufræðingurinn - 1951, Blaðsíða 25

HVALIR í SJÓBÚRI
119
Þessir hvalir eru jafn óstöðugir í rás sinni eins og apaflokkur og eru
því erfiðir viðfangs til hljóðrannsókna. Nánari rannsókna er því beð-
ið með eftirvæntingu.
Hver á fætur öðrum reyndu höfrungatarfarnir í hafbúrinu að
ná ástum kúnna og jafnvel skjaldbakanna, en aldrei varð séð að
slík sambönd tækjust. Þó er Jæss að geta, að höfrungskýr, sem verið
hai’ði 11 mánuði í fagnelsi, gat afkvæmi, en að vísu dautt. Undan-
tekning er ]ró frá þessari „reglu“. Ein af kúnum fæddi lifandi kálf.
Atliugavert var það, að sporðurinn kom út fyrst, en höfuðið síðast,
en svo var og um kálfinn, sem fæddist dauður. Þessi staðreynd er
einkar athyglisverð vegna Jress, að vitað er um sams konar fæðingar-
tækni lijá sjávareðlunum l’rá miðöld jarðsögunnar. — Tíu sekúndum
eftir að stökkulskálfurinn var í heiminn borinn svamlaði hann upp
í vatnsskorpuna til þess að anda, en á meðan, héldu móður lians og
önnur kýr sig neðan við hann. Það varð ekki annað séð, en að kýrn-
ar væru til Jress búnar að reka liann upp, ef hann færi ekki af sjálfs-
dáðum. Hér var greinilega að ræða um eðlishvöt til afkvæmishjúkr-
unar, eins og einnig sézt al’ öðru dæmi. Kýr hafði alið kálf um nótt.
Þegar komið var að um morguninn var kálfurinn í vatnsskorpunni
og liélt móðirin honum þar.
Stökklarnir eiga í ríkum mæli hvöt til þess að leika sér. A meðan
við vorum að lilýða á frásögn hins ástúðlega leiðsögumanns okkar
var einn stökkullinn stöðugt að leika sér að fjöður. Hann ýtti við
fjöðrinni, greip liana, sleppti henni aftur, ýtti við henni á ný og
Jrannig liélt hann látlaust áfram. Stundum kemur annar stökkull og
tekur þátt í leiknum og minnir allt Jætta atferli nákvæmlega á fram-
ferði livolpa. Ærslin og ólætin ná óvæntu hámarki þegár dr. Kritzler
gengur fram á pallinn, þaðan sem dýrunum er gefið og kastar til
þeirra uppblásnum gúmhring, sem er um 25 cm að þvermáli. Stökkl-
arnir synda að pallinum og láta meira að segja klappa sér. Einn
J^eirra stingur strax trjónunni inn í hringinn og syndir með hann
á brott, fáeina metra. Þar sleppir hann hringnum, grípur hann aft-
ur, sleppir honum á ný og þannig er lialdið áfram. Að lokum kemur
stökkullinn syndandi með hringinn að pallinum og nú skeður Jrað
ótrúlega, hann kastar hringnum til dr. Kritzler. Við slíku hefði mátt
búast af tömdu sæljóni, en aldrei af hval. Andlegt atgerfi höfrung-
anna hlýtur að vera miklu Jnoskaðra en talið hefur verið, en það er í
góðu samræmi við stærð heilans, en liann er stærri en mannsheili,
og fellingarnar í berki lians mjög þroskaðar.