Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1953, Síða 19

Náttúrufræðingurinn - 1953, Síða 19
tJR SÖGU HELLISKVlSLAR 13 reyndi að rekja áfram dýpstu lægðir hraunsins, og ég lenti í Rangár- botnum. En ég var ekki öruggur um að hafa farið rétt. Eftir þessa ferð var ég sannfærður um, að Helliskvísl mundi sjálf svara spurningu minni og falla annaðhvort fram i Rangárbotna eða út í Þjórsá — ef ekki á næsta sumri, þá a. m. k. áður en mörg ár liðu. Af ófyrirsjáanlegum ástæðum hefur samt hvorugt orðið enn. Þrjú siðastliðin ár hefur úrkoma verið langt undir meðallagi um mik- inn hluta lands, ekki sízt á Suðurlandi. Af þeim sökum hafa lindir og vatnsföll orðið fádæma lítil. T. d. í Hekluhraunum var þegar sumarið 1950 orðin einhver hin mesta vatnsþurrð, sem gamlir menn muna, í lindum og brunnum. Árið eftir var hún enn meiri og tví- mælalaust einsdæmi í manna minnum, og síðastliðið sumar sótti enn því nær í sama horfið. Þessi óvenjulegi þurrviðrakafli hefur knúið Helliskvísl til undan- halds — í bili. Hún hefur aldrei komizt fram úr þvi meti, er hún setti sumarið 1949. Haustið 1950, 24. september, fékk ég Sigurjón Rist, vatnamælinga- mann Raforkumálaskrifstofunnar, með mér inn að títtnefndu hraun- nefi. Hann hafði tæki til hallamælinga, og með þeim gengum við úr skugga um, hvora leiðina Helliskvísl tekur, þegar hún sækir næst fram um ófarinn veg: Hún fer í Rangárbotna. En þetta munar afar litlu, aðeins 20—30 cm hár þröskuldur úr vikri og hraunurð bægir framtíðarfarvegi hennar frá Þjórsá. En hvenær nær Helliskvísl því takmarki að renna í upptök Rang- ár og lengja hana þar með upp á við um 45 km? Um ártalið skal hér engu spáð, en það verður ekki síðar en næsta hlýindasumar eftir snjóavetur. Fyrstu árin kemst Helliskvísl vitanlega ekki alla leið nema í mestu vatnavöxtum. En það er nú sýnt, að farvegur hennar verður smám saman þeim mun greiðari, því lengur sem hún rennur um hann. Þess vegna má búast við, að eftir fáa áratugi renni hún fram í Rangá á hverju sumri vikum eða mánuðum saman.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.