Náttúrufræðingurinn - 1957, Blaðsíða 40

32
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
2. mynd. (Barth 1949).
Skýringarmynd, sem sýnir
endurvöxt hjá flatorminum
Planaria. Til vinstri: HöfuS-
iS og aftasti hluti ormsins er
tekiS burtu og þaS, sem eftir
er, er skoriS í 5 jafn stóra
hluta. í miSið: Hver hluti
byrjar endurvöxt og myndar
lítinn, en aS öSru leyti full-
kominn orm. Til hægri: Hver
ormur nær fullkominni stærð.
þroskaður. Sumir telja að flatormurinn Planaria sé það dýr, sem
hafi endurvaxtarhæfileikann í ríkustum mæli. Það má skera þenn-
an orm í marga hluta og getur hver þeirra orðið að litlum ormi,
sem síðan vex og verður að fullvaxta einstaklingi (sjá 2. mynd),
en þetta er þó hægt að gera við fleiri hryggleysingja.
Miklar tilraunir hafa verið gerðar með orm þennan. Meðal ann-
ars hefur verið gerður skurður þvert í gegnum miðju hans nokkru
aftan við höfuðið, eins og sjá má á 3. mynd A, vex þá fram annað
höfuð á afturrönd skurðsins, eins og sýnt er á 3. mynd B.
Það er algengt, bæði hér við land og annars staðar, að sjá kross-
fiska með 1 eða fleiri arma miklu styttri en hina (sjá 4. mynd).
Ástæðan er, að þeir hafa einhverra hluta vegna misst armana, sem
eru nú að vaxa aftur. Það er talið, að sé armur skorinn af krossfiski
þannig, að eitthvað af kroppskífunni með innyflum fylgi með, þá
geti hann orðið að nýjum einstaklingi, þannig að út frá honum
vaxi 4 nýir armar, sem með tímanum verða jafn stórir þeim upp-
liaflega.
Eitt hið athyglisverðasta fyrirbæri af þessu tagi er að finna hjá
krossfisktegund Coscinasterias tenuispina, sem er algeng við Kanarí-
eyjarnar. Ef þessi undraverði krossfiskur er að skríða og örmunum,