Fréttablaðið - 22.06.2009, Blaðsíða 10

10 22. júní 2009 MÁNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is
og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Jón Kaldal jk@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Er mataræðið
óreglulegt?
LGG+ er fyrirbyggjandi vörn!
Skyndibitafæði, sætindi, óreglulegar
máltíðir – allt þetta dregur úr innri
styrk, veldur þróttleysi, kemur
meltingunni úr lagi og stuðlar að
vanlíðan. Regluleg neysla LGG+
vinnur gegn þessum áhrifum og
flýtir fyrir því að jafnvægi náist
á ný. Dagleg neysla þess
tryggir fulla virkni.
H
V
Í T
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
L
angt er síðan hætt var að flokka nemendur eftir getu í
grunnskólum landsins. Hraðferð og hægferð í nútíma-
skólastarfi á ekkert skylt við tossabekki fyrri ára.
Breytingin var ekki gerð að ástæðulausu. Erfitt getur
verið að ná af sér tossastimplinum sem stundum er kom-
inn til að vera fyrir lífstíð; þá er lítill hvati í hópnum til að gera
betur og í honum er ákveðin einsleitni sem alið getur á þröngsýni
og félagslegri einangrun. Þá fá tossarnir ekki athyglina og hrósið
sem hinir fá og því er minni hvati til að gera betur.
Lítið er deilt um gildi blöndunar í skólastarfi nú orðið, en þrátt
fyrir þetta virðist viðvarandi mismunun vera látin viðgangast
meðal framhaldsskóla landsins.
Í tölum um aðsókn í framhaldsskóla landsins sem birtar voru
fyrir helgi kom fram að hún er með mesta móti og víða hefur þurft
að vísa nemendum frá. Alls sóttu 4.437 nemar um vist í framhalds-
skóla, eða um 96 prósent þeirra sem luku 10. bekk grunnskólans.
Sem dæmi má nefna að 335 sóttu um vist í Menntaskólanum í
Reykjavík, en 242 umsóknir voru samþykktar. 520 sóttu um nám
í Verzlunarskólanum, en 308 fengu aðgang, og 470 vildu komast í
Menntaskólann við Hamrahlíð, en 300 fá vist þar.
Vinsælir skólar á höfuðborgarsvæðinu fleyta rjómann og fá til
sín þá nemendur sem líklegastir eru til að standa sig vel og um leið
líklegastir til að ljúka námi. Þeir sem ekki eru afburðanemendur
hrekjast milli annarra skóla og enda vísast að lokum í þeim sem
þeir höfðu sem annað, þriðja eða fjórða val á lista.
Í skipulagi sem þessu er vandi þeirra skóla á höfuðborgarsvæð-
inu sem fá til sín „lökustu“ nemendurna sumpart meiri en skóla úti
á landi sem taka til sín alla á sínu starfssvæði, duglega sem aðra.
Skólarnir fá nefnilega framlög frá ríkinu eftir því hversu margir
ljúka þaðan námi. Heltist margir nemar úr námi ber skólinn því
skarðan hlut frá borði þegar kemur að fjárframlögum, enda búinn
að eyða orku og peningum í að mennta þá sem lakar stóðu, hvort
heldur það er með núlláföngum eða sértækum úrræðum öðrum.
Og þá liggur í hlutarins eðli að þar sem fleiri nemendur standa
verr hætta fleiri í námi.
Skólar sem ekki geta leyft sér þann munað að fleyta rjómann
standa því frammi fyrir því að peningar nýtast verr og þeim mun
meiri áskorun er að koma ungviðinu til manns. Sér í lagi á það við
um þá framhaldsskóla á höfuðborgarsvæðinu sem ár eftir ár fá
til sín lökustu nemendurna. Landsbyggðarskólarnir eru þó í það
minnsta með blandaðri hóp.
Eftir efnahagshrunið stendur fólk frammi fyrir því að endur-
skoða margvísleg gildi og víða þarf að bæta úr þar sem hlutir
hafa farið aflaga. Í skólakerfinu er grunnurinn lagður að hagvexti
framtíðar. Misskiptingu ætti að reyna að eyða eftir megni og þar
af leiðandi algjör tímaskekkja að í framhaldsskólakerfinu skuli
látinn líðast elítismi sem byggja virðist á grunni fornaldarhyggju
getuskiptingar í námi. Í jafnræðisþjóðfélagi er jafn réttur skóla-
barna til náms grundvallaratriði.
Tossabekkir hafa ekki þekkst í grunnskólum í
áratugi. Samt virðast til tossaframhaldsskólar.
Að fleyta
rjómann
ÓLI KRISTJÁN ÁRMANNSSON SKRIFAR
UMRÆÐAN
Ögmundur Jónasson skrifar um grein
Þorsteins Pálssonar.
Þorsteinn Pálsson segir í Fbl. um helg-ina að mismunandi sjónarmið og áhersl-
ur í ríkisstjórn séu jafnan veikleikamerki;
ágreiningur dragi „kjarkinn“ úr ríkis-
stjórn „til að taka á viðfangsefnum af því
afli sem til þarf“. Ritstjórinn fyrrverandi
telur greinilega heppilegra að menn leggi
sannfæringu sinni svo göngulag og taktur
verði samræmdur í pólitískum aflraunum. Undirrit-
aður er tekinn sem dæmi um varasamt frávik: „ ...
heilbrigðisráðherrann talar áfram gegn samstarfinu
við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn eins og þegar hann var
í stjórnarandstöðu.“
Þorsteinn Pálsson virðist hafa lítinn skilning á lýð-
ræðisbylgjunni sem nú fer um samfélagið með kröfu
um opin og gagnsæ vinnubrögð og að stjórnmála-
menn verði ekki viðskila við samvisku sína. Hann
leggur meira upp úr öðrum gildum: Að þeir séu sterk-
astir sem tali einni röddu, hvað sem líður skoðunum
og samvisku.
Víkjum að dæminu um undirritaðan og
Alþjóðagjaldeyrissjóðinn. Ég er enn þeirrar
skoðunar að „samkomulagið“ sem þáverandi
ríkisstjórn gerði við AGS síðastliðið haust
sé slæmt. Menn kunna að hafa metið það
svo á þeim tíma að þeir ættu ekki annarra
kosta völ. En nú sitjum við uppi með AGS til
tveggja ára og er hann hluti af íslensku póli-
tísku landslagi.
Fyrir mitt leyti reyni ég að gera það besta
úr stöðunni sem ég mögulega get. Aðkoma
VG að ríkisstjórn var samfélagsleg nauðsyn.
Ekki byði ég í það ef Sjálfstæðisflokkurinn,
pólitískur hönnuður vandræðanna, sæti hér enn við
stjórnvölinn. Þetta breytir því ekki að ég vil losna úr
bóndabeygju AGS eins fljótt og kostur er. Það telur
Þorsteinn Pálsson, sem ekki er bara fyrrverandi rit-
stjóri heldur formaður Sjálfstæðisflokksins, að megi
helst ekki segja. Nú spyr ég hann: Getur verið að
þöggunarstefna Sjálfstæðisflokksins eigi hlut í hrun-
inu? Getur verið að opin lýðræðisleg umræða sé það
eina sem geti vísað okkur fram á veginn; að í slíkri
umræðu felist styrkur ríkisstjórnar?
Það er veikleiki að láta alla syngja sama lagið,
sömu röddu, alltaf. Ögmundur Jónasson
Þöggunarkrafa Þorsteins
ÖGMUNDUR
JÓNASSON
Hinn 27. febrúar 2008, þegar klukkuna vantaði tíu mínútur
í sex e.h., átti Patrick L., heim-
spekikennari að atvinnu, leið um
járnbrautarstöðina í Marseille,
og kom þar að sem tveir lögreglu-
menn voru að athuga persónu-
skilríki ungra manna í nokkuð
rafmögnuðu andrúmslofti. Hann
brást þá svo við að hann setti sig
í leikræna stellingu, benti vísi-
fingri á laganna verði og sagði í
tvígang: „Sarkozy, ég sé þig.“
Löngu síðar, þegar þetta atvik
var komið í hámæli, spurðu
fréttamenn heimspekikennarann
hvað honum hefði gengið til að
hrópa þetta. Hann sagðist þá oft
hafa tekið eftir því að ef einhver
nefndi nafnið „Sarkozy“ færu
allir jafnan að hlæja. Nú hefði
sér fundist loft allt lævi blandið á
járnbrautarstöðinni, og því hefði
hann viljað draga úr spennunni
með þessu móti; það hefði líka
farið eftir áætlun, allir viðstaddir
hefðu skellt upp úr og verið í léttu
skapi.
Lögreglumennirnir fóru nú með
heimspekikennarann á stöðina og
skrifuðu hann upp, en gættu í öllu
fyllstu kurteisi. Svo fékk hann að
fara til síns heima, og datt ekki
annað í hug en málinu væri þá
lokið. Hann varð því meira en
lítið hissa þegar hann fékk síðan
kvaðningu um að mæta fyrir rétti
tæpum fimmtán mánuðum eftir
atvikið. Var honum gefið í sök,
samkvæmt lögum frá 1875, að
hafa „ónáðað aðra með móðgandi
óspektum að degi til“ og þess
krafist að hann yrði dæmdur í
sekt upp á 100 evrur.
Ýmsum blaðamönnum fannst
þessi ákæra nokkuð alvarlegt mál
og settu það í víðara samhengi.
Frá þeim tímum þegar konungar
ríktu yfir Frakklandi hefur það
verið saknæmt að hafa í frammi
eitthvert móðgandi athæfi við
þjóðhöfðinga landsins; er það
arfur úr Rómarrétti og kallaðist
afbrotið þar „crimen laesae mai-
estatis“, en samkvæmt orðanna
hljóðan flokkaðist allt undir það
sem kastaði á einhvern hátt rýrð
á hátignina. Um langt skeið hafði
sjaldan verið nein ástæða til að
framfylgja þessum lögum, en
þegar de Gaulle tók við völdum
dustaði hann eftirminnilega af
þeim rykið og var meira en hundr-
að sinnum höfðað mál gegn mönn-
um samkvæmt þeim. Einn var
t.d. sakfelldur fyrir að hafa sagt
„hú-hú“ þegar de Gaulle átti leið
framhjá og dæmdur til þyngstu
refsingar sem menn geta yfir-
leitt fengið fyrir að segja „hú-hú“.
Eftir daga de Gaulle vildu Frakk-
landsforsetar þó sem minnst beita
þessum lögum; bæði Mitterrand
og Chirac tóku þá stefnu að gera
það aldrei og stóðu við það. „Það
besta sem forsetinn getur gert er
að yppa öxlum“, sagði lögfræðing-
ur Mitterrands. En með valdatöku
Sarkozys hefur aftur orðið breyt-
ing, og farið er að sýna þeim
mönnum sem sýna forsetanum
óvirðingu aukna hörku. Sjálfur á
Sarkozy til að svara árásum með
enn svæsnari fúkyrðum. Settu
blaðamennirnir mál heimspeki-
kennaranas í samband við þessa
nýbreytni, þótt höfðað væri til
annarra laga, og það fannst þeim
ekki boða neitt gott hvað varðaði
málfrelsi í landinu.
Þegar málið kom fyrir rétt,
sagði rannsóknardómarinn að
kennarinn væri hvorki heimspek-
ingur né spéfugl heldur einungis
óæskilegur friðarspillir. Hann
bætti því við að samkvæmt lög-
regluskýrslum hefði atvikið stað-
ið yfir fimm mínútur og reiknað-
ist honum út að á þeim tíma hefði
kennarinn getað hrópað umrædda
setningu sextíu sinnum. En verj-
andanum fannst rannsókn máls-
ins vera í mörgu áfátt. Nú er það
venja í Frakklandi þegar stór-
glæpir eru framdir að farið er
með alla málsaðila, dómara, sak-
sóknara, verjanda, ákæranda,
vitni og sakborning á staðinn þar
sem hinir geigvænlegu atburð-
ir gerðust og þar er glæpurinn
settur á svið í öllu sínu veldi,
sakborningurinn er látinn leika
sitt eigið hlutverk, ef hann hefur
hæfileika, annars er einhver lög-
reglumaður og áhugamaður um
leiklist fenginn til þess, og svo er
annar lögreglumaður eða –kona
með sama hugðarefni fenginn
til að leika fórnarlambið. Þetta
vildi nú verjandinn líka gera í
máli heimspekikennarans, hann
vildi að réttarhöldin yrðu flutt
á járnbrautarstöðina, þar yrði
mælt nákvæmlega hve hávaðinn á
annatíma væri þar mörg desíbel,
einnig rödd heimspekikennarans
og síðan hve langt hún drægi við
þessar aðstæður. Hann heimtaði
einnig að taugasérfræðingur yrði
fenginn með í þessa rannsókn til
að skera úr um áhrif þessara orða
kennarans á taugakerfi viðstaddra
á járnbrautarstöðinni.
Þessari kröfu verjandans var
hafnað. En dómarinn tók sér
margra vikna frest til að kveða
upp dóm í þessu alvarlega máli.
Heimspekikennarinn sagðist hafa
tekið eftir því að allir færu að
hlæja þegar einhver segði „Sar-
kozy“, en kannske bjóst hann ekki
við því að allt Frakkland myndi
skella upp úr.
Ég sé þig
Frakkland
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG |
Allt upp á borðið
Lára Hanna Einarsdóttir greinir frá
því á bloggsíðu sinni að Steingrímur
J. Sigfússon fjármálaráðherra hafi
kallað Hörð Torfason á fund til sín að
loknum mótmælafundi á Austurvelli
á laugardag. Steingrímur hafi viljað
leiðrétta þá fullyrðingu Harðar á
fundinum að Hollendingar og Bretar
hafi ekkert haft á móti því að gera
Icesave-samningana opinbera. Því
til staðfestingar hafi Steingrímur
sýnt Herði og Láru, sem fór með á
fundinn, tölvupósta frá emb-
ættismönnum í Hollandi
og Bretlandi sem Lára
tók ljósrit af og birti á
bloggsíðu sinni.
Fjöldi manns hefur
ritað athugasemdir við færslu Láru
Hönnu. Mörgum finnst gott og bless-
að að fjármálaráðherra fylgist vel
með og gefi sér tíma til að ræða við
almenning. Jafn margir spyrja sig þó
hvort ekki hefði verið eðlilegra að
Steingrímur birti öll gögn
um þessi viðkvæmu
mál opinberlega,
í stað þess að
leiðrétta slíkan
misskilning í fárra
manna tali.
Ekki alls varnað
Sagnfræðingurinn, bloggarinn og
friðarsinninn Stefán Pálsson fagnar
þeirri ákvörðun að leggja niður
Varnarmálastofnun, og skyldi engan
undra. Honum gremst þó sú
skammsýni yfirvalda að ráða
Stefán ekki í starf forstöðu-
manns stofnunarinnar, sem
hann sótti um síðastliðið
vor. Stefán hefði nefnilega,
að eigin sögn, afsalað sér
öllum biðlaunarétti, auk þess
sem hugmyndir hans um
að breyta embættinu í
hlutastarf hefðu minnkað
útgjöld ríkisins enn frekar.
kjartan@frettabladid.is