Samvinnan - 01.08.1953, Blaðsíða 5

Heilagur Georg vegur drekann og bjargar hinni unaðsfögru kóngsdóttur, Kleodolindu, en kóngur
og drottning horfa a úr höllinni.
blöð framan við. Þótt Árni sitji úti í
Kaupmannahöfn, er hann staðráðinn
að finna þessi blöð, hverju sem gildir.
Hann sknfar norður í Svarfaðardal
og biður „ad inquirera svo nakvæm-
lega sem skie kann, hvar Illuge Jons-
son feinged mune hafa Billede-bók-
ina, og hvert ecke mune uppspyrjast
kunna þad sem í hana vantar, framan
vid þær dýra myndir sem moralizati-
onem hia stendur“. Honum er enn
vísað til Vestfjarða, skrifar þangað,
og loks fær hann blaðið í hendurnar
(sama efnis, en reyndar úr annarri
bók) og skrifar með því á miða:
„Þetta blad feck eg 1705 af Magnuse
Ara syni, hann tok þad utan af salldi
er siktað var í rniöl í Dýrafirði“. Það
er allt með stungnum götum og saum-
förum. Svona hætt var fjöregg okkar
Islendinga komið.
Teiknibókin er ekki stór, — aðeins
rúmar fjörutíu síður með um það bil
hundrað myndum, en þó ótrúleg lind
listræns jmdis og fróðleiks. Það er
eins og við sjáum þar heila öld í gegn
um opinn glugga, trú hennar, dagfar
og gaman. Þar mætir þessi heimur
huldur veröldum; háleitar helgi-
myndir, útlend riddaradýrð, myrkasta
hjátrú og körsk alþýðukýmni tekur
þar við hvað af öðru. Á einum stað
sjáum við deyjandi konu í rúmi.
Syrgjendur sitja grátandi við stokk-
inn og sálin stígur í líki barns upp um
munn konunnar. Og á samri stund
hefst hið eilífa veraldarstíð myrkurs
og ljóss: heilagir menn koma svífandi
á vængjum til að bera öndina til betrí
heima, en hið neðra sitja illir púkar
með tengur og krókstjaka og reyna
að ná sálinni á sitt vald. Á öðrum stað
sitja menn að drykkjuborði, með bik-
ara og horn, og súpa stóran. En úti
við vegg situr djöfullinn með hófa og
hala, fylgist með drykkjunni og bíð-
ur síns tíma. Löngu síðar hefur ein-
hver glaðvær maður (og líklega þyrst-
ur) skrifað þetta yfir myndina: „Da
mihi bibere (gef mér að drekka).
Drekki hver öðrum til, ver heill þú,
og vildi eg hér vera nú“. Á annarri
mynd fellur jmdisfögur stúlka með
slegið hár fram á hné sín og heyrir af
vörum engils þau orð, sem fegurst
hafa hljómað í guðs kristni: Ave
Maria gratie plena dominus tecum . . .
Nánægt þeim krýpur ungur munkur
og réttir fram blað, — en urn það
getur enginn sagt, hvort hér sé kom-
inn höfundurinn sjálfur. Og enn heyr-
urn við úr öðrum myndum hófslög og
reiðhvin hraustra riddara og sjáum
dáðir drýgðar. Við skulum stanza
við slíka mynd og skoða hana vel. I
svo stuttri grein er enginn kostur þess
að skoða margar. Það er mynd heil-
ags Georgs, þar sem hann vegur drek-
ann.
I sögu hans segir frá því, að í dýki
nálægt borginni Kampedus hafi bú-
ið ógurlegur og mannskæður dreki.
Skrímsl þetta hélt daglega til borg-
arinnar og neyddust íbúarnir til að
fórna því manni í hvert sinn. Var haft
hlutkesti um það, hver hljóta skyldi
þann ömurlega dauða, og þar kom, að
hann féll í hlut Kleodolindu, ungrar
og undaðsfagurrar dóttur konungsins.
Eins og rnenn sjá, hefur ríkt fullkom-
inn jöfnuður í þeirri ágætu borg. Þeg-
ar þessi tíðindi bárust til Georgs, sem
var stórhraustur og velkristinn ridd-
ari, brá hann við skjótt, með brynju
og alvæpni, og reið sig til kóngshall-
ar. Og skipti nú engum togum, því að
um leið og hann geystist þar að, gekk
5