Samvinnan - 01.08.1953, Blaðsíða 27

C A R M E N
EFTIR PROSPER MÉRIMÉE
1. Þegar sögumaður hitti ræningjann.
Það hefur alltaf verið grunur minn, að landfræðingar
færu með mestu fjarstæðu, þegar þeir héldu því fram, að
orrustan við Munda hefði verið háð í Bastuli-Poenihrepp,
skammt frá þeim bæ, sem nú heitir Monda, nokkrum míl-
um norðan við Marbella.
Það hefur verið mín skoðun, að hin eftirnrinnilega við-
ureign, þegar Caesar lagði til úrslitaorrustu við lýðveldis-
menn, hafi farið fram í nágrenni við Montinna, og þá
niðurstöðu byggi ég á texta hins óþekkta höfundar Bell-
um Hispanese, svo og á upplýsingum, sem ég fann í hinu
ágæta bókasafni hertogans af Ossuna.
Þegar svo vildi til, að ég var í Andalúsíu haustið 1830,
fór ég alllanga ferð til þess að ganga úr skugga um nokk-
ur vafaatriði í huga mínum um þetta mál. Kg mun innan
skamms gefa út ritgerð, þar sem ég vona, að allar efa-
semdir heiðarlegra fornleifafræðinga um þetta mál verði
hraktar. Áður en sú ritgerð birtist, og leysir þetta land-
fræðilega vandamál fyrir alla lærða menn í Evrópu, lang-
ar mig til að segja ofurlitla sögu. Hún mun engin áhrif
hafa á hið athyglisverða vandamál um staðsetningu orr-
ustunnar við Munda.
Eg leigði mér fylgdarmann og tvo hesta í Cordova og
lagði af stað án þess að taka nokkurn farangur nerna
nokkrar skyrtur og Commentaries eftir Caesar. Dag einn
vorum við á leið um hærri hluta Cachenasléttunnar, sár-
þreyttir, örmagna af þorsta. Ég bölvaði sonum Caesars og
Pomeusar af einlægni. Þá kom ég skyndilega auga á græn-
an blett framundan, við troðninginn, sem ég fór. Þar voru
grös og blóm, og benti þetta til þess, að lind væri þarna
nærri. Þegar ég nálgaðist sá ég, að þetta var mýri, og í
hana rann lækur, sem virtist renna fram úr gili Sierra
di Cabra, — og hverfa svo í mýrina.
Ég hugsaði með mér, að legði ég leið rnína að lækn-
um, mundi þar sennilega minna um pöddur og froska en
í mýrinni, og ef til vill dálítill skuggi af klettunum.
í gjármynninu hneggjaði klárinn, sem ég reið, og ann-
ar hestur, sem ég ekki sá, hneggjaði á móti. Þegar ég kom
rúmlega hundrað skrefum nær, blasti gilið við mér eins
og hringleikahús frá náttúrunnar hendi. Klettaveggirnir
köstuðu skugga um gilið allt og varla varð á dásamlegri
áningarstað kosið fyrir ferðamanna. Undir þverhnýptu
klettabeltinu spratt lindin upp úr jörðunni og rann vatn-
ið úr henni í örlitla tjörn. Bakkar hennar voru sandur,
hvítur sem mjöll. Fimm eða sex mjmdarleg eikartré stóðu
þarna, í skjóli fyrir vindum og nutu svala lindarinnar.
Þykkar krúnur trjánna voru sem laufþak við lindina. Um-
hverfis trén var þéttvaxin grasflöt, sem var ferðamanni
betri hvílustaður en nokkuð nálægt gistihús gat boðið.
En ég naut ekki heiðursins af því að finna þennan
gósenblett. Maður nokkur lá þar og hvíldist, og hefur án
efa sofið, áður en mig bar að. Hann hafði vaknað við
hnegg hestanna, hlaupið á fætur og fært sig nær reiðskjóta
sínum, sem hafði gætt sér á grasinu, meðan húsbóndi hans
hvíldist. Maðurinn var ungur og fjörlegur, meðalmaður
á hæð, en þreklega vaxinn, en bar stolt og torttyggni í svip
sínum. Hörund hans, sem kann einhvern tíma að hafa
verið fagurt, var steikt af sólu og orðið dekkra en hár
hans. Hann hélt annari hendi í tauma hestsins, en hafði
skammbyssu í hinni.
Ég verð að játa það, að mér brá örlítið í fyrstu við að
sjá grimmdarsvipinn á manninum og bj^ssuna, sem hann
hélt á. En ég hafði heyrt svo mikið um ræningja, án þess
að rekast nokkru sinni á þá, að ég var hættur að trúa á
tilveru þeirra. Auk þess hafði ég séð svo marga bændur
búast vopnum, áður en þeir fóru til markaðs, að byssan
gaf mér í sjálfu sér enga ástæðu til að efast uin heiðar-
leik mannsins, sem á henni hélt. Auk þess hugsaði ég með
mér: Hvað mundi ræningi gera við skyrturnar mínar og
Elzevír útgáfuna af Caesar! Eg kinkaði því vingjarnlega
kolli og spurði, hvort ég hefði truflað hvíld hans. Hann
27