Samvinnan - 01.08.1976, Blaðsíða 10

Smásaga eftir
Brendan Behan
Potturinn með nærandi
súpunni var alltaf á gasinu,
þó svo að Jack frænka kæmi
niður um reykháfinn eins
og sálir heilagra um mið-
nætti. Amma mín sagðist
ekki sjá eftir peningunum
fyrir gasinu. Ekki þegar hún
myndi eftir augnaráðinu,
sem sviðahusinn sendi
henni. . .
D)
<
□□
i
c
□
n
Uu
Vikum saman töluðum við
ekki um annað er verzlun með
kirkjuleg embætti, helgispjöll
og syndir, sem æptu á hefnd
himnanna, þegar við gengum
heim eftir Nyrðri-Hringbraut
og héldum á stóra, græna kver-
inu okkar. Og eftir tetíma héld-
um við til handan við ölgerð-
ina með sígarettustubb til þess
að hressa upp á andagiftina og
töluðum um, hvað væri heilag-
ur andi „og slökktu ekki strax
í henni, Billser á eftir að fá sér
reyk“ og hvað væri átt við með
frávillingi, helvíti, himnaríki,
örvæntingu, ofdirfsku og von.
Stóru strákarnir, sem voru nú
orðnir þrettán ára og fermd-
ust í fyrra, hræddu okkur og
sögðu, að biskupinn ræki okk-
ur út úr kirkjunni, ef við svör-
uðum ekki spurningum hans
og við yrðum svo að flækjast
um göturnar í nýjum fötum
og yfirfrakka til einskis, allir
uppdubbaðir og gætum ekkert
farið. Fullorðna fólkið sagði
okkur að taka þá ekki alvar-
lega. Þeir væru bara að
skrökva, væru afbrýðisamir yf-
ir að vera þegar fermdir og fá
aldrei að lifa það upp aftur. í
skólanum vorum við hafðir í
sérstofu allrasíðustu dagana og
gengum um eins og sérstakur
þjóðflokkur. Þær kvíðastundir
komu, að ég fór að hugsa um,
að biskupinn tæki mig upp og
ég gæti ekki svarað spurning-
um hans. Stundum heyrði ég
líka á kvennatal, þar sem
kvartað var yfir verðinu á
drengjafötum.
„Tuttugu og tvo sjillinga og
sex pens fyrir tvídföt, ég gæti
eignast hlut í búðinni fyrir
það. Mig langar mest til að láta
hann bara vera í buxum og
peysu.“
„Alveg rétt, frú,“ segja þær
hver við aðra og snúa bökum
saman. „Ég hef nú alltaf sagt,
að það skipti engu máli, ef föt-
in eru góð og hrein.“
Hvað var nú varið í það, ef
maður yrði að fara í kirkjuna
í buxum og peysu og allir aðr-
ir strákar yrðu í nýjum fötum
og með geitarskinnshanzka og
á brúnum skóm og með skóla-
húfur. Cowanbræðurnir voru
dauðhræddir. Þeir voru tvíbur-
ar og tólf ára og allt gamla
fólkið í götunni virtist óska
þess, að þeir yrðu í buxum og
peysum og sagði, að ekki væri
hægt að búast við því, að
veslings móðir þeirra gæti
dubbað þá báða upp á sama
árinu og hún ætti bara að fara
niðureftir til systur Moníku og
fá fermingu annars þeirra
frestað. Það gekk svo langt, að
Cowanstrákarnir samþykktu
að slást um þetta handan við
ölgerðarvegginn og sá sem tap-
aði átti að bíða með ferming-
una.
Ég hafði ekki sérstakar á-
hyggjur af þessu. Pabbi gamli
var verzlunarmaður og vann
oftast fyrir kaupi. Þar að auki
var amma mín, sem átti heima
uppi á hanabjálka í næsta
húsi, mjög gefin fyrir veizl-
ur og tilstand. Hún átti pen-
inga og lá í rúminu allan dag-
inn og drakk porteröl eða
maltbjór og tók i nefið og tal-
aði við nágrannana, sem komu
upp til hennar og sögðu henni
nýjustu fréttir. Hún hreyfði sig
ekki úr rúminu nema til þess
að ganga niður stigann og
heimsækja konuna í bakíbúð-
inni, ungfrú McCann.
Ungfrú McCann saumaði lík-
klæði á saumavél. Stundum
komu stúlkur úr hverfinu og
fengu hana til að sauma kjóla
og dragtir, en oftast hélt hún
sig við líkklæðin. Þau voru svo
örugg, sagði hún, og maður
þurfti ekki alltaf að vera að
kaupa snið; tízkan breyttist
ekki á þeim, jafnvel ekki frá
sumri til vetrar. Þau líktust
mest síðri, brúnni skyrtu með
áfastri hettu, sem var dregin
niður yfir andlit líksins, áður
en lokið var skrúfað á kistuna.
Á annarri erminni var eins
konar smáfáni með fjórum
silkirósum í hornunum og stöf-
unum IHS í miðjunni, sem
ungfrú McCann sagði að
þýddu: Ég hef þjáðst (á ensku:
I have suffered).
Amma mín og ungfrú Mc-
Cann höfðu meira dálæti á
mér en nokkrum öðrum krakka
sem þær þekktu. Mér líkaði
það vel og gat ekki annað en
dáðst að smekk þeirra.
Jack frænka mín, sem líka
var frænka hans pabba, kom
stundum í heimsókn ofan frá
Þró, en þaðan fékk fólk vatn-
ið áður en þeir fóru að taka
það í Wicklow. Jack frænka
mín sagði, að vatnið þarna
uppfrá væri miklu betra en hjá
okkur. Jack frænka var skrýt-
in. Hún drakk hvorki porter-
öl né maltbjór né tók í nefið
og faðir minn sagði, að hún
hefði heldur ekki mikið álit
á karlmönnum. Hún gætti þess
líka strengilega að þvo sér oft.
Amma min fór í bað á hverju
ári, hvort sem hún var skitug
eða ekki, en henni var lítið
gefið um vatnsþvott þess á
milli.
Jack frænka gerði hræðileg-
ar skyndiárásir á okkur öðru
hverju, skipaði okkur að hætta
að taka í nefið og drekka og
lét ömmu fara á fætur á
morgnana og þvo sér og elda
mat og borða almennilega.
Amma mín var gyllari að at-
vinnu og vann á sínum tíma
hjá beztu verkstæðunum í
bænum og var komin á karl-
mannskaup sextán ára. Henni
fannst góður matur frá svína-
slátraranum og líka úr dós-
um, en henni leiddist að sjóða
kartöflur og hún sagðist ekki
vera nein vinnukona og þeir>
sem steiktu frönsku kartöfl-
urnar væru miklu lagnari við
kartöflumatreiðslu. Þegar hún
fékk að vera í friði, var gam-
an að borða með henni. Hún
var alltaf með svo góðan dósa-
mat og kryddaði og súrsað kjöt
og alls konar krydd úr búð
Þjóðverjans upp með götunni.
En þegar Jack frænka hafði
verið í heimsókn, þurfti hún
að fara á fætur og þvo sér í
heila viku og elda kjötkássu og
kál og grísakjamma. Jack
frænka var líka mjög hrifin
10