Samvinnan - 01.04.1981, Blaðsíða 28

Maður á röngum stað
Smásaga
eftir
Kurt
Vonne-
gut jr.
Þýðandi:
Gísli
Ragnarsson
„Hæ, Joe!
Faðir þinn
er í bænum
Ertu búinn
að hitta
hann?“
r TTATÍU OG EIN ntii
sál var lokuð inni
^ *■ á munaðarleysingja-
hæli sem kaþólskar nunnur
ráku í veiðivarðarhúsi á
stórri jörð við Rín. Þetta
var nálægt þýska þorpinu
Karlswald, á hernámssvæði
Bandaríkjamanna. Hefðu
börnin ekki verið höfð
þarna, ekki veitt sú hlýja og
matur og föt sem hægt var
að betla handa þeim, hefðu
þau getað rekið á heims-
enda, leitandi að foreldrum
sem fyrir löngu voru hætt
að leita að þeim.
Síðdegis dag hvern, þegar
veður var milt, létu nunn-
urnar börnin ganga í tvö-
faldri röð gegnum skóginn,
inn í þorpið og til baka, til
að fá frískt loft. Þorpssmið-
urinn, gamall maður sem
gefinn var fyrir þankafullar
hvíldir milli verka, kom allt-
af útúr verkstæðinu til að
horfa á iðandi, masandi,
gáskafulla og tötralega
skrúðgönguna. Hann íhug-
aði, ásamt slæpingjum sem
hændust að verkstæðinu
hans, hverra þjóða foreldr-
ar barnanna væru.
„Sjáðu litlu frönsku stúlk-
una,“ sagði hann einn dag-
inn. „Líttu á glampann í
augunum."
„Og sjáðu hvernig þessi
litli Pólverji sveiflar hand-
leggjunum. Þeir hafa yndi
af að marséra, Pólverjarn-
ir,“ sagði ungur vélamaður.
„Pólverji? Hvar sérð þú
Pólverja?“ sagði smiðurinn.
„Þarna — þessi granni,
snyrtilegi sem er fremstur,"
sagði smiðurinn. „Og hvaða
Pólverji hefur svona hör-
gult hár? Hann er Þjóð-
verji.“
Vélamaðurinn yppti öxl-
um. „Þau eru hvort sem er
öll Þjóðverjar núna, svo að
hvaða máli skiptir það?“
sagði hann. „Hver getur
sannað hverjir foreldrar
þeirra voru? Ef þú hefðir
barist í Póllandi vissir þú að
Pólverji er mjög venjuleg
manngerð.“
„Sjáðu — sjáðu hver kem-
ur núna,“ sagði smiðurinn
brosandi. „Þótt þú sért allt-
af ósammála, verður þú að
viðurkenna að ég hef rétt
fyrir mér um hann. Þarna
höfum við Ameríkana." —
Hann kallaði til barnsins.
„Joe — hvenær ætlarðu að
vinna aftur titilinn?“
„Joe,“ kallaði vélamaður-
inn. „Hvernig liður Svörtu
sleggjunni i dag?“
Aftast i göngunni leit ein-
manalegur, bláeygur, dökk-
ur drengur við og brosti
vandræðalega til þeirra sem
kölluðu til hans á hverjum
degi. Hann var sex ára.
Hann kinkaði kurteislega
kolli og muldraði kveðjur á
þýsku, eina málinu sem
hann kunni.
Nunnurnar höfðu valið
honum nafnið Karl Heinz.
En smiðurinn hafði gefið
honum grípandi nafn. Nafn
eina litaða mannsins sem
nokkru sinni hafði haft á-
hrif á þorpsbúana, fyrrver-
andi heimsmeistara í þunga-
vikt, Joe Louis.
„Joe,“ kallaði smiðurinn.
„Hresstu þig upp. Lofaðu
okkur að sjá hvítu tennurn-
ar skína, Joe.“
Joe gerði feimnislega eins
og honum var sagt.
Smiðurinn klappaði á bak-
ið á vélamanninum. „Og
hann er líka Þjóðverji.
Kannski er þett eina leiðin
til að við eignumst annan
meistara í þungavikt.“
Joe beygði fyrir horn, rek-
inn úr augsýn smiðsins af
nunnu sem kom á eftir
göngunni. Hún og Joe eyddu
miklum tíma saman, af því
að Joe dróst alltaf aftur úr,
sama hvar hann var settur
í röðina.
„Joe,“ sagði hún, „þú ert
svo dreyminn. Er allt fólkið
þitt svona dreymið?"
„Fyrirgefðu, systir," sagði
Joe. „Ég var að hugsa.“
„Dreyma.“
„Systir, er ég sonur am-
erísks hermanns?' ‘
„Hver sagði þér það?“
„Peter. Peter sagði að
mamma mín væri þýsk og
að pabbi minn væri amer-
ískur hermaður sem fór
burt. Hann sagði að hún
hefði skilið mig eftir hjá
ykkur og svo farið burt
lika.“ Það var enginn dap-
urleiki í röddinni — aðeins
skilningsleysi.
Peter var elsti drengur-
inn á munaðarleysingjahæl-
inu, fjórtán ára, bitur mað-
ur. Þýskur drengur sem
mundi eftir foreldrum sín-
um, systkinum og heimili og
stríðinu og alls kyns mat
sem Joe gat ekki ímyndað
sér að til væri. Joe fannst
Peter vera yfirnáttúrulegur,
eins og maður sem hefur
farið til himnaríkis og hel-
vítis og til baka aftur, oft
og mörgum sinnum og vissi
nákvæmlega hvers vegna
þau voru, hvernig þau höfðu
komið þangað og hvar þau
gætu hafa verið.
„Þú mátt ekki hafa á-
hyggjur af þessu, Joe,“ sagði
nunnan. „Enginn veit hverj-
ir foreldrar þínir voru. En
þau hljóta að hafa verið
mjög gott fólk, af því að þú
ert svo góður.“
„Hvað er Ameríkani?“
sagði Joe.
„Það er maður frá öðru
landi.“
„Hérna nálægt?“
„Það eru nokkrir hérna
nálægt, en þeir eiga heima
langt, langt í burtu ■—• hin-
um megin við mikið vatn.“
„Eins og fljótið?"
„Meira vatn en það, Joe.
Meira vatn en þú hefur
nokkurn tíma séð. Það er
ekki einu sinni hægt að sjá
yfir það. Þú gætir farið í
bát og haldið áfram dögum
saman án þess að komast
yfir það. Ég skal einhvern
tíma sýna þér kort. En ekki
taka neitt mark á Peter,
Joe. Hann skáldar. Hann
veit í rauninni ekkert um
þig. Jæja, flýttu þér nú.“
Joe flýtti sér og náði end-
anum á röðinni, þar sem
hann gekk ákveðið og hvat-
lega i nokkrar mínútur. En
þá byrjaði hann að slóra
aftur, meðan hann elti
26