Fálkinn - 28.08.1937, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
Þinghúsið í Tokíó.
hinni fornu höfuðborg Kína-
veldis.-----
Til þess að lialda uppi lögum
og reglum í norðurfylkjunum
var setl svokölluð Chahar-
Hopei-nef nd. N ankingst j órnin
tilnefnir menn í nefndina en
japanska stjórnin samþykkir
kjörið. Formaður nefndar þess-
arar heitir Sung Chehyuan,
maður, sem enginn sá er íhugar
norðurkínverska málið, verður
klókur á.
í Peiping spyrja menn liver
annan en fá aldrei svar: Er
Sung Chehyuan Kínverja mað-
ur eða Japana? Hann þiggur fje
frá háðum aðilum og þessvegna
er vant að orða sannleikann
um hann svona: Ilann er hvorki
fyrir Kínverja nje fyrir Japana
en hann er fyrir sjálfan sig!
Hopei og Chaliar eru 214.000
enskar fermílur að' stærð og i-
húatala þessara tveggja fylkja
er 40 miljónir. Sung Chehyuan
varð að hlíta því, að banna ali-
an þjóðræknislegan undirróður
fyrir Kinverja í fylkjum þess-
um, og ungir stúdentar, sem telj-
ast til fjelagsskaparins Kuom-
intang sæta því sifeldum of-
sóknum, fundum þeirra er
sundrað og þeir sjálfir fangels-
aðir og drepnir. Jeg kyntist sið-
astliðið sumar ýmsum af leið-
logum þessarar ungu ættjarð-
arvina og' lýsing þeirra á með-
ferðinni á sjer var ótrúleg. En
þeir berjast eigi að siður fyrir
sínum málstað, eggja fólkið í
þorpunum til andstöðu, ungar
slúlkur með gjallarliorn fyrir
munninum lirópa níðvísur fyrir
iiændurnar um liinn erlenda
böðul, sem þær lýsa, sem hálf-
skapnaði manns og dýrs.
Sumarið 1936 færðu Japanar
sig' svo upp á skaftið, að þeir
lögleiddu láglolla fyrir Hopei-
Chahar, svo að nú flæddu ó-
dýrar japanskar vörur yfir
landið og ldnversku framleið-
endurnir i hjeruðum þessum
urðu gjaldþrota, en japanar
keyptu verksmiðjur þeirra.
Næst skeði það, að Japanar
heimtuðu, að Sung Chehyuan
færi með her sinn úr fylkjun-
um, suður til Kína. Japanar
kváðust slcyldu taka að sjer að
Katsuki, ;/firhershöfðingi Japana í
Norðnr-Kína.
lialda uppi lögum og reglu.
Einn af stúdentaforingjunum
sagði mjer, að í leyni liefði
komið skilaboð til þeirra frá
fylgjendum Sung Chehyuan um
að fara í hermannaskálana og
halda þar eggjunarræður yfir
hermönnunum um að hopa
hvergi, jafnvel þó að hann yrði
sjálfur til málamynda, að biðja
þá um að fara. Alt var undir-
búið. Við miðdegisverð dinn
átti Sung Chehyuan að undir-
skrifa nýjan samning, þar sem
hjeruðin fimm lýstu yfir sjálf-
stæði sínu og ósk sinni um að
fá japanska ráðunanta í allar
opinberar skrifstofur .Og Jap-
anar voru þegar farnir að fagna
sigrinum. Miðdegisverðurinn fór
fram, en Sung Chehyuan stóð
upp og fór, án þess að skrifa
undir. Hann var viss um her
sinn, sem stúdentarnir höfðu
eggjað lögeggjan. Það var eigi
annað sýnna en að til tíðinda
mundi draga, en ekkert skeði.
Japanar óku brynreiðum sínum
inn i Peiping og Tienlsin í mót-
mælaskyni, en hættu við „her-
æfinguna“ eftir nokkra daga.
í staðinn ljetu þeir hersveitir
mongólskra manna ráðast inn i
Suyianfylki, en þeirri árás var
hrundið og nokkru seinna gerði
Sung Chehyuan heimsókn hjá
Chang-Kai-Shek í Nanking.
__ _ __j _
Japanar hafa 8000 manna
fastalier við Peiping og er það
samkvæmt samningi Kínverja
við erlend ríki eftir boksara-
styrjöldina um aldamótin. í
Austur-Hopei hafa þeir 15.000
vel æfðra hermanna. Það sem
mestu skiftir i sambandi við
liinar nýju skærur er þetta,
hvorl lierinn í Mandsjúríu er
þátttakandi í hinu nýja innrás-
aræfintýri. Það er nefnilega
ekki hægt að tala um her Jap-
ana í einu lagi; til þess rekast
of margir gagnstæðir hagsmunir
á í japöskum stjórnmálum. En
hinsvegar er það fyrir löngu
ljóst, hvað Japanar þrá: að fá
í Norður-Kína. Það kemur fram
í hverri yfirlýsingu stjórnar-
innar, nú seinast fyrir mánuði.
Japan vill fá hráefni, bómull
getur ekki vaxið i Mandsjúriu,
það hafa margar tilraunir sýnt,
og járnmálmurinn i Mandsjúriu
er ekki nothæfur til stálfram-
leiðslu. Kolin eru ljeleg. En
bómullin vex vel í norður-kín-
versku fylkjunum finnn, og að-
eins nokkurra klukkutíma járn-
brautarleið frá Peiping eru
sumar dýrmætustu kolanámur
Asíu.------
Hingað til hafa Kínverjar
hvarvetna látið undan siga þar
sem Japanar leituðu á. Fyrst í
Mandsjúríu, svo i Jehol, síðan
i Norður-Kína — en þrátt fyrir
það þó að Japanar hafi töglin
og hagldirnar í fjármálum þar,
þá er Norður-Kína stjórnarfars-
lega hluti af kinverska ríkinu.
Síðaslliðið sumar var formlega
tekið tillil til þess að Kínverjar
sögðu nei; Japanar hikuðu í
fyrirætlun sinni. Enginn veil
livorl Kínverjar reynast nú
menn til þess, að setja völd sín
þessu nei-i að bakhjarli. Hitt
vita inenn, að tíminn hefir spilt
málstað Japana. Þegar þeir
seltust upp í Mandsjúríu stóð
fólkinu þar nokkurnveginn á
sama, liver til þess yrði að kúga
það og ræna, og veitti því ekki
viðnám. Og i Jehol var Japön-
um lekið sem bjargvættum. í
Norður-Kína er þannig ástatt, að
almenningur er eigi aðeins á
móti Japönum, vegna þess að
ungir ættjarðarvinir Iiafa talað
kjark í fólkið, lieldur hatar það
einnig Japana vegna þess að
þeir hafa gert verksmiðjufyrir-
tækin öreiga og eyðilagl versl-
un Norður-Kína. Hersliöfðingj-
arnir, sem stjórnarfylkjunum í
Norður-Kina þrá ekki — að
einum undanteknum — að Jap-
anar stjórni þeim, en þeir kæra
sig heldur ekki um, að komasl
undir áhrifavald stjórnarinnar
i Nanking. f Peiping situr enn
stjórnandi, sem enginn getur
skipað eða bannað. Ef Nanking-
stjórnin lýsir yfir, að Japönum
verði ekki leyfðar frekari að-
gerðir, þá er sú yfirlýsing lítils
virði í samanburði við það, sem
Sung Chehyuan vill vera láta.
Kjósi hann Nankingstjórnina
þá ná Japanar ekki völdum i
Norður-Kína — en kjósi hann
að verða stjórnandi Norður-
Kína af Japana náð, þá verður
Nankingstjórnin ekki spurð fyr
en Japanar eru komnir suður
að Gulá.
En vera má, að honum takisl
enn að koma á samningum. Það
hefir undanfarna mánuði verið
þingað um ýms merk mál, svo
sem járnbrautir, er Japanar
vilja leggja frá kolanámunum i
Sliansi og til sjávar, og um nýj-
ar verksmiðjur sem hið nýja
japanska fjelag, er ætlar að
liagnýta sjer auðæfi Norður-
Kina, vill koma á fót. Helstu
auðfyrirtæki í Japan hafa ver-
ið pínd til að leggja fje í þetta
fyrirtæki, ella skyldu ráðamenn
jieirra drepnir. Það eru hæst-
settu menn liersins, sem ráða
þessu fyrirtæki. Það er hugs-
andi, að þessir sanmingar kom-
ist á, en ef ekki —ef herinn
leggur upp, þá verður að minn-
ast þess, að hversu margar þús-
undir manna sem missa lífið,
þá telja Japanar sig ekki vera
að fara i st\ríð, nú fremur en
nokkru sinni fyr. Jeg átti í vet-
ur tal við japanska aðalkonsúl-
inn Suma, mann hersins í sendi-
ráðinu i Kína og ötulasta bak-
lijarl alls japanska undirróð-
ursins í Kína. Hann sagði:
Stríð .... það er fáviska að
tala um stríð. Hjer er um að
ræða hlutverk, sem Japönum
er lífsnauðsyn að koma i fram-
kvæmd — eða ef þjer viljið
frenmr: hjúskap, sem farsælast
væri að koma í framkvæmd á
þann liátt, að brúðirin segði já,
en sem undir öllum kringum-
stæðum er óhjákvæmilegur!