Fálkinn - 28.08.1937, Blaðsíða 6

(i F Á L K I N N

m-1' —: •—^—- | Heine Hroo: Xvisvar sinnum ^=11= 11 ■ . ====H ■■ -^IHI=^ag=lFII -^= þi ’játiu 1 þúsund. -Á
Klukkan var yí’ir Ivö þegar
aðalgjaldkerinn í Víxla- og
Gjaldeyrisbankanum, Ferdínand
Silfurberg, kom inn í ytri skrif-
slofuna lijá Velour málaflutn-
ingsmanni. Þar beið enginn fvr-
ir.
„Málaflutningsmaðurinn er
bundinn eins og stendur“, svar-
aði ritvjelastúlkán þegar Silfur-
berg spurði. „En það verður visl
ekki lengi. Vill ekki gjaldkerinn
fá sjer sæti?“
Síúlkan þekti Silfurberg vel
i sjón, hann var gamalkunningi
liúsbónda hennar, og kom stund
uni til hans á skrifstofuna.
„Þakka“, svaraði liann og sett-
ist. „Lejdir ungfrúin að jeg
kveiki mjer i vindli?" spurði
Iiann svo, um leið og hann tók
upp vindlaseskið sitt.
„Sjálfsagt“, sagði ritvjelar-
stúlkan. Hún sá að hann var
að leita að eldspítum i vösum
sínum og brá við skjótt og kom
með slokk, sem lá á borðinu.
„Bestu þakkir, ungfrú“, sagði
Silfurberg og fetti sig og bretti
meðan hún var að kveikja í hjá
honum. Stúlkan tók eftir að
hendin sem hann hjelt vindlin-
u.m í skalf mikið meðan hún
var að kveikja, og hún stalst til
að líta framan í liann. Andlitið
var gráhvítt og hann var tekinn
kringum augun. Ungu stúlkunni
varð þá á að hugleiða, hvað
maðurinn mundi hafa hafst að
kvöldið áður.
Silfurberg var þrekinn maður
á fimtugsaldri með þunt, hör-
gull hár, skvapmikill í andliti
og augun lítil og letileg. Hann
hafði sínar ákveðnu kröfur til
iífsins þæginda. Uppáhalds-lesn-
ing Iians voru margbrotnir mat-
seðlar og fræðaþorsti hans hafði
smámsaman einskorðast við
sjerstaka kafla úr landafræði
Erakklands: hann þekti hvert
þorp og hvert „chateau“ i hjer-
uðum Bordeaux, Bourgogne,
Champagne og Cognac. Og þetta
nám liafði ekki látið honum
neinn tíma afgangs til þess að
iðka aðrar veraldlegar íþróttir.
Hann var til dæmis einstaklega
hirðulaus um sinn ytri mann;
þegar kringumstæðurnar neyddu
hann til að lireyfa sig voru föt-
in einn samanhangandi hafsjór
af fellingum og hrukkum, en
skiftu ham eins og atburðir í
sorgarleik og bættu upp það, að
engin svipbrigði voru sjáanleg
í andlitinu. En einmitt þetta
ytra liirðuleysi setti á hann eins
konar traustvekjandi bóndahjúp
sem alls ekki var þýðingarlaus
manni í hans stöðu.
Stúlkan settist aftur við borð-
ið sitl og Silfurberg toltaði vind-
ilinn sinn i þögulli ró. Skömmu
síðar opnaðist hurðin að skrif-
stofu málaflutningsmannsins og
hár herra með pipuhatt í hend-
inni og aðlinepptum frakka,
birtist í dyrunum.
Bankagjaldkerinn hrökk upp
úr stólnum og misti vindilinn á
gólfið. Hann stokkroðnaði í
framan, en varð svo en grárri
cn áður. Hái maðurinn með
pípuhattinn var bankastjórinn
í Víxla- og Gjaldeyrisbankanum
herra Valentínus Gullborg.
„Nú lierra Silfurberg, eruð
þjer líka að leita lögfræðiaðstoð-
ar?“ spurði bankastjórinn í vin-
gjarnlegum meðaumkunartón,
en stutt og ákveðið. Ilonum
hafði lærst þessi tónn með
marga ára æfingu í að neita
smávíxlum.
„Já, hm .... jú“, stamaði
bankagjaldkerinn um leið og
hann beygði sig til að taka upp
vindilinn . „Það er nokkuð ....
sem sagt .... einkamál, og ....
já, Velour hæstarjettarmála-
flutningsmaður er líka gamal-
kunningi minn . . . .“ hjelt hann
áfram og bljes upp og niður,
um leið og hann rjetti hendina
í áttina til dyranna, þar sem
bankastjórinn stóð.
„Já einmitt“, sagði banka-
stjórinn og horfði um stund dá-
lílið forviða á gjaldkerann sinn.
„Verið ])jer sælir, herra mála-
fiulningsmaður!“ Hann lmeigði
sig eilítið og setti svo upp pípu-
hattinn og fór.
„Jæja, komdu innfyrir, Silf-
urberg“, sagði málaflutnings-
maðurinn glaðlega og rjetti
kunningja sínum hendina.
Velour málaflutningsmaður
var dökkhærður maður og þjett-
ur á velli, á líkum aldri og
gjaldkerinn. Andlitsfall hans og
svipur gaf sterkan grun um, að
einhverjir fulltrúar guðs út-
valda lýðs mundu vera meðal
forfeðra hans. Hann vaggaði
ofurlilið þegar hann gekk og
armhreyfingar hans voru lipr-
ar og mjúkar.
„Hvað kemur til að þú heim-
sækir mig?“ spurði hann um
leið og hann lokaði að þeim
hurðinni. „Þú ert eitthvað svo
vandræðalegur. Er eitthvað
sjerstakt um að vera?“
„Já“, sagði bankagjaldkerinn
og settist. „En segðu mjer fyrst:
Hvað vildi bankastjórinn þjer?“
„Hvað hann vildi mjer?“ át
málaflutningsmaðurinn eftir.
„Þú veist að jeg hefi ýms mál
með höndum fyrir Víxla- og
Gjaldeyrisbankann. Og sem að-
algjaldkera sama banka mun
þjer vera kunnugt um, að liann
hefir mörg erfið mál með
höndum núna, eins og aðrir
bankar “
„Það var þá ekkert mjer við-
komandi, sem hann var að tala
um ?“
„Þjer? Ónei, hvað hefði það
svo sem átt að vera?“
Það var ekki vandi að sjá,
að gjaldkeranum ljetti.
„Getur nokkur heyrt til okk-
ar hjerna? spurði hann. .
„Nei, enginn“, svaraði mála-
flutningsinaðurinn, sem var
orðinn óþolinmóður. „Það lítur
út fyrir, að þjer sje eittlivað
alvarlegt á liöndum“.
„Já, það er alvarlegt. Jeg er
kominn i 30.000 króna sjóð-
þurð í Víxla og Gjaldeyris-
bankanum“.
Málaflutningsmaðurinn spratt
upp, stóð kyr eins og klettur
og starði á vin sinn.
„Hvern fja ....... segirðu,
maður“, sagði hann loksins.
Bankagjaldkerinn sal og
góndi á gólfið. Og án þess að
líta upp fór hann að gera grein
fyrir málinu, titrandi og óða-
mála: Eins og Velour vissi
hafði hann grætl talsvert fje í
góðærunum, vanið sig á óhóf
í lifnaðarháttum, liafði auk
þess marga sem hann varð að
hafa umönnun fyrir, fjölskyldu
sína og ýmsa fjarlægari ætt-
ingja, sem liann varð að hjálpa
.... hlutabrjef lians í ýmsum
fyrirtækjum höfðu orðið einsk-
is virði, og fyrir lánsfje liafði
liann liætt sjer út í nýtl brask,
og þegar það mistókst líka
hafði hann að lokum .... að
lokum ....
Þar strandaði bankagjaldker-
inn í frásögn sinni.
„Með öðrum orðum gainla
sagan!“ sagði málaflutnings-
maðurinn og óbeit og fyrirlitn-
ing skein út úr honum.
„Já .... gamla sagan“, end-
urtók bankagjaldkerinn. „Jeg
hjelt að jeg hefði svolítinn
frest ennþá. En vegna þess hve
bankinn er í miklum kröggum,
verður aukaleg endurskoðun í
næstu viku. Og þá .... þá . .“
„Jeg skil“, sagði málaflutn-
ingsmaðurinn stutt og ólundar-
lega. „En . . . . “
„Þú verður að hjálpa mjer“,
lók gjaldkerinn fram í og leit
nú í fyrsta sinn beint framan
í málaflutningsmanninn.
„Hjálpa þjer. Það er liægra
sagt en gjört. Eins og þú veist
sjálfur, þá á jeg engar per-
sónulegar eignir, og í bönkun-
um er ómögulegt að fá pen-
inga eins og stendur“.
„Jeg veit það. Jeg liefi reynt
alt og alla, líka hankana. Þú
ert síðasta þrautalendingin, sem
jeg reyni. Þú verður að bjarga
mjer. Ekki bara mín vegna
heldur vegna konu minnar og
barna, vegna fjölskyldunnar og
æru hennar. Ef þú getur ekki
heldur gert neitl þá .... já,
þá ....
„En Iwað ætti jeg að geta
gert?“
„Jeg veil það ekki. Eitthvað
.... Finna eitthvert ráð . . . .“
Málaflutningsmaðurinn settist
aflur. Hann tók hendinni fyrir
augun og hugsaði. Frá barn-
æsku liafði hann haft náin
tengsli við kunningja sinn og
fjölskyldu hans .... hann hafði
fulla ástæðu til að hjálpa hon-
um núna, ef nokkur möguleiki
væri á því .... Ef aðeins nokk-
ur möguleiki væri ...........
Stöðu sinni samkvæmt hafði
Velour málaflutningsmaður
snemma tamið sjer að lesa
hegningarlögin á sama hátt og
skrattin les biblíuna. Hans
borgaralega tilvera bygðist á
þeirri staðreynd að takmörk
hins órefsiverða eru teygjanleg,
og með tíð og tíma hafði hann
l'engið mikla æfingu í því að
vikka mörkin, þegar skjólstæð-
ingar hans áttu í hlut, en færa
þau saman þegar um skjólstæð-
inga andstæðinganna var að
ræða. En að færa takmörkin
svo langt út, að þrjátíu þúsund-
in hans Silfurbergs yrðu rjetlu
megin, var gersamlega ógern-
ingur, liversu gjarnan sem hann
hefði viljað gera það. Hann
varð að leita að öðrum leiðum
.... Og djúpt i meðvitund
málaflutningsmannsins örlaði
nú á hugmynd, sem Jakoh
frændi lians, Iiinn ótrúi hirðir
Lahans, hefði eflaust heilsað
með lófaklappi.
Velour stóð upp og fór að
skálma fram og aflur um gólf-
ið. Lillu, undanrennubláu aug-
un i Silfurberg' stóðu út úr
höfðinu og fylgdu liverri smá-
hreyfingu lögvitringsins ....
þangað til málaflutningsmaður-
inn staðnæmdist snögglega beiht
andspænis honum.
„Áttu litla handtösku?“
spurði hann og röddin var
innileg.
„Jeg á fjórar eða fimm“,
svaraði bankagjaldkerinn undr-
andi. „Hversvegna spyrðu að
því? Viltu kanske að jeg fari
strjúki? Það er þýðingar-
laust, hneykslið verður jafn
bert fyrir því. Og fjölskyldan
mín . .. .“
„Vertu ekki að trufla mig.
Hefirðu handtösku með nafn-
inu þínu eða fangamarkinu
á?“
„Já, það hefi jeg líka. En .