Fálkinn - 28.08.1937, Blaðsíða 14

14
F Á L K I N N
Island er ekkert ísland
Eftir Ólaf Friðriksson.
Fyrir 60 til 70 áruni hjeldu
menn, að fiskveiðar lijer við
land gætn ekki aukist að mun
frá því, sem þá var. Engan
grunaði þá liina gífurlegu aukn-
ihgu fiskveiðanna, er síðan
hefur orðið, sem greinilegast
kemur í ljós, þegar atluigað er,
að vjelbátar í Vestmannaeyjum
fá nú stundum eins mikinn afla
á dag, eins og meðalafli var á
hát með 20 manna áhöfn alla
vertíðina. Þetta er ótrúlegt, en
J)ó er það rjett.
Þegar framfaramenn fyrir
tveimur til þremur mannsöldr-
töluðu um að við ættum, eins
og Englendingar, að nota haf-
fær skip við veiðarnar, hristu
menn höfuðið og sögðu, að hjer
væri alt öðru máli að gegna
en við Englandsstrendur, því
fiskmergðin væri þar svo mikið
meiri en hjer og brigðist aldrei,
en lijer kæmu lieil árin, að
varla væri bein að fá úr sjó!
Menn þektu þá l.ítið annað en
grunnmiðin, sem sótt var á, á
opnum bátum, og hjeldu, þegar
ekki aflaðist þar, að enginn
fiskur væri í sjónum. En nú
vita menn, að fiskmergðin er
miklu meiri í sjónum hjer við
land, en nokkursstaðar nálægt
Englandi, og djúpmið eru fund-
in, þar sem fiskur aldrei bregst
á ákveðnum tima árs. Þó er
víst, að miklar framfarir eru
enn fyrir dyrum, á sviði fisk-
veiðanna.
Sama ótrúin, sem var á
framtíð fiskveiðanna, en nú
hefir verið kveðin niður, eT
enn á landinu, hvað ræktun
viðvikur, því enn er mikill hluti
þjóðarinnar sannfærður um,
að hjer sje litið annað hægt að
rækta en gras. Með öðrum orð-
um: gamla trúin, frá einokunar-
og eymdarárunum, að ísland sje
ísland, er enn i fullum blóma.
Það eru ekki mörg ár síðan.
að merkur maður af Húsavík
fullyrti, að jarðepli þrifust þar
ekki. Nú er reynsla fengin fyrir
því, að þau þrífast þar ágæt-
lega. En hvernig gat þá þessi
maður, (og menn alment), haft
svona skakka skoðun á þessu?
Ja — það lá sumpart i því, að
hafðar voru rangar aðferðir við
ræktunina. En mestu munaði,
að menn notuðu rangar teg-
undir af jarðeplum, það er teg-
undir, sem þurftu lengiri þroska-
tíma, en völ var á lijer, lengri
tima en þær tegundir, sem nú
eru ræktaðar. Og ótrúin á það,
að liægt sje að rækta hjer korn
og matjurtir svo nokkru nemi,
stafar af þessu tvennu: rangar
aðferðir og rangar tegundir.
I Bandarikjunum eru stór
lijeruð, sem nefnd eru „vondu
löndin“ og eru óbygð, af því að
þar vex varla stingandi strá,
ýmist sökum þurks, eða vegna
LEIKHÚSSAFNIÐ Á CHRISTIANS-
BORG.
Fyrir rúmum 25 árum rjeðst Ro-
bert Neiendam leikari og leiksögu-
fræðingur í Khofn í það að koma
upp safni sem hefði að geyma
efnasamsetningar jarðvegsins.
Það er vert að minnast þess, að
jurtabrigðamaðurinn Burbanks
sagði, að „vond lönd“ væru
sveitir kallaðar, þegar ekki hefðu
enn verið fundnar eða búnar til
þær jurtir, er þar ættu við. Á
likan hátt segja margir að Is-
land sje „kalt“, og að sumarið
sje „stutt“, af því okkur vant-
ar enn margar tegundir og af-
hrigði ræktijurta, sem eiga við
það hitastig og þá lengd sum-
ars, sem hjer er, og sem þola
birtuna, sem hjer er allan sólar-
hringinn liálft sumarið. Við liöf-
um þegar fengið nokkrar teg-
undir slíkra jurta, og þurfum að
útvega okkur eða búa til aðrar.
Það er altaf verið að framleiða
nýjar tegundir jurta, sem þurfa
styttri vaxtartíma, en þær sem
áður voru, eða hafa aðra kosti
fram jkir þær. Bæði garðrækt
og kornrækt liafa á síðustu
mannsöldrum verið að færast
lengra og lengra norður á bóg-
inn, af því altaf er verið að búa
lil nýjar tegundir ræktijurta, er
þurfa minni hlýju, eða hafa
síyttri vaxtartíma, og geta því
þrifíst norðar en eldri tegund-
irnar. Það or enginn vafi á þvi,
að við getum fengið afbrigði af
svo að segja öllum matjurta-
tegundum, sem ræktaðar eru i
nágrannalöndunum, eða búið
þau til sjálf, sem þrífast eins vel
hjá okkur og gulrófur og rabar-
bari gera nú.
Ótrúin á landið til ræktunar
á sjer því jafn lítinn grundvöll
eins og óti*úin á framtíð fisk-
veiðanna fyrir 60 til 70 árum.
Við þurfum að leggja fje og at-
orku í að afla okkur nýrra jurta-
tegunda, er hjer eiga við, og
mun þá fljótlega koma í ljós,
að ísland er fjaná því að vera
nokkurt ísland.
— Þú mátt til að kaupa músa-
gildru, Ólafur.
— Jeg keypti gildru í gœr.
— Já, en það er komin mús í
hana.
minjar, er snerta leiklistarsögu Dan-
merkur. Húsnæði fjekk safn þelta
í liinu gamla hirSleikliúsi i Kristjáns-
borgarhöll og hefir það nú aukist
svo, að öllum áhugamönnum um
leiklist þykir fengur i því. Hjer sjest
BIFREIÐAR ÚR GLERI.
Opnu bifreiðarnar og „hlæjubit-
arnir“ hafa orðið að víkja fyrir
lokuðum bifreiðum, vegna þess hve
----------------x----
HENRIK PONTOPPIDAN
hinn frægi danski rithöfundur, varð
nýlega áttræðnr. Hann var i>rests-
sonur og ólst upp í Randers og
l)aðan hefir hann ýmislegt það, sem
liann segir frá æskuárum sinum, bæði
í „Minder“ og í „Lykkeper“. Pon-
toppidan nam verlcfræði í æsku en
stundaði aldrei slík störf, gerðist
ungur lýðskólakennari, en gaf úl
fyrstu bók sína aðeins 24 ára gam-
all og helgaði sig eingöngu skáld-
skapnum eftir það. Þykir liann lýsa
danskri liugsun allra manna best og
stíll hans er kraftmikill og frumleg-
ur. Frægust rit hans eru flokkarnir:
þrír: „Det forjættede Land“, „Lykke-
per“ og „De dödes Rige“. Pontoppid-
an er einn þeirra fáu dönsku rit-
höfunda, sem hlotið hafa bókmenta-
verðlaun Nobels.
öðrumegin á myndinni liirðleikhús-
salurinn með ýmsum munum og
myndum, en hinumegin liorn úr
safnherbergi Ólafs Poulsen með
mynd af honum og búningi hans sem
von fíuddinge, í „Andbýlingunum".
miklu skjólbetri þær eru. En það
eitt þylcir fólki að þessum lokuðu
bifreiðum, að útsýni úr þeim er
mjög takmarkað. Til þess að bæta
úi þessu hafa Opel-verksmiðjurnar
smíðað bifreiðar, þar sem yfirbygg-
ingin er mestmegnis úr gleri, en
ekki er enn vitað hvert þær ei'ga
framtið fyrir sjer. Hjer sjest Hitler
vcra að skoða glerbílinn.
x
DR. MERCIER
heitir þessi maður og er borgarstjóri
í Monts í Frakklandi. Hann varð
frægur fyrir það í vor, að það fjell i
hans hlut, að gefa hertogann af
Windsor og frú Simpson saman í
heilagt hjónaband.