Fálkinn - 12.03.1938, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
HEIMSSTYRJÖLD ER YFIRVOFANDI
SHANGHAI - NÝTT SERAJEVO
voru í Rússlandi keisarans og sömu
tegundar sem Gavril Princip sem
myrti Ferdinand erkihertoga í Sera-
jevo og kom þannig heimsstyrjöld-
inni af stað, en þeir hafa allir sína
rökrjettu ástœðu til þess að ráðast
á Japana i alþjóðahverfinu. Þeir
vita nefnilega, að ef Japanar þykjast
fá hæfilega átyllu fyrir þvi þá óska
Telfer-Smollet, hershöfðingi Breta í
Shanghai.
Japana megin eru jafn æstir ang-
urgapar, sem halda sig sjerstaklega
nærri alþjóðahverfinu, en fara stund
um þangað í „kynnisfarir". Það eru
hermenn úr liði Matsui.
Þegar Kínverjar hugsa „alþjóð-
lega“ á annað borð eru þeir fullir
aðdáunar á Englandi, Frakklandi og
Bandaríkjunum, af því að þeir þrá
að þessar þjóðir hjálpi þéim gegn
Japönum. En Japanir eru mjög þrútn
Japanskir hermenn hrósa sigri í Nanking.
þeir einskis framar en að vaða inn
í sjerrjettindasvæði útlendinganna
og taka þá höndum. Og þeir vita
iíka, að ef Japanar taka völdin af
ensku, ameríkönsku og frönsku lið-
sveitunum í Shanghai eru horfurnar
á því, að þessar þjóðir grípi til
vopna, meiri en áður, en hagurinn
af því er Kínverja megin.
Það er ómögulegt að giska á hve
margir kínverskir flugumenn eru í
alþjóðahverfinu og franska hverf-
inu. Matsui yfirhershöfðingi Japana
hefir gefið þeim gætur lengi. Undir
eins og hann hafði tekið Slianghai
sagði hann, i hinu fræga viðtali, þar
sem hann hótaði að taka alþjóða-
hverfið: „Þið vitið sjálfir, að það
er fjöldi af kínverskum hermönnum
í alþjóðahverfinu, sem bíða þes's að
fremja hermdarverk þar“. Síðan
þetta var sagt hafa frjettir borist af
inörgum kínverskum sprengjuárás-
um á japanska embættismenn, en
engar þeirra liafa verið stórfeldar.
En setjum svo að japanska hermála-
sendiráðið Harada hershöfðingi væri
myrtur á götu í alþjóðahverfinu á
morgun! Japanar mundu óefað svara
samstundis með því, að taka borgar-
hverfið herskildi.
ir af fyrirlitningu á öllum hvítum
þjóðum — sjerstaklega Bretum og
Amerikumönnum — að oss vestur-
landabúum er tæplega liægt að skilja
þá. Þeir lita hvíta menn sömu aug-
um, sem hvítir menn litu austur-
landabúa i gamla daga — ekki aust-
urlandabúa sem heild heldur kúlí-
ann.
Japanskir hershöfðingjar svo sem
Matsui, Araki, Abe, Itagake, sem alla
dreymir um yfirráð Asíu yfir ver-
öldinni, láta sig máske dreyma um
að stúdentarnir frá Eton gangi fyrir
kerrum þeirra á Piccadilly Circus,
og þó mun þeim finnast sá draumur
nokkuð öfgakendur. En óbrotnum
japönskum hermönnum finst þetta
ekki nema sjálfsagt. Líklega hefir
hann hvorki heyrt Piccadilly nje
Eton nefnt á nafn, en honum mundi
ekki finnast neitt atliugavert við, að
japanskir fyrirliðar beittu Ameríku-
mönnuin og Bretum fyrir kerrur sín-
ar í Shanghai.
í orustunum við Shanghai skutu
japanskir dátar fullum fetum á enska
sendiherrann, sáðu úr vjelbyssunum
á fólk sem var undir vernd ensku
sendisveitarinnar, drápu enska her-
menn og söktu „Panay“ og í hvert
Eftir HUBERT R. KNICKERBOCKER.
Shanghai er í dag martröð ver-
aldarinnar. Á morgun getur borgin
orðið Serajevo „næstu heimsstyrjald-
ar“. Það þarf ekki annað en einhver
æstur og óábyrgur unglingur fremji
hermdarverk, sem hleypi heiminum
í bál.
Frjettirnar sem okkur berast frá
Shanghai um sífelda árekstra og
slys í alþjóðahverfinu og franska
hverfinu, geta ef til vill sannað al-
menningi hve mikla ábyrgð her-
stjórn vor og stjórnmálamenn hafa
tekist á hendur, og hve erfitt hlul-
verk hefir verið lagt lagt Banda-
ríkja-, Breta- og Frakkastjórn á
herðar. Þær eiga jafnan á hættu upp-
þot — og ávalt miklar líkur fyrir
þeim, sem engin forsjálni eða besti
vilji getur hindrað, og sem mesta
umburðarlyndi getur ekki varnað
frá að verða að þvi sem verra er.
Það er ekki hægt að segja það sem
manni bjó í brjósti uni ástandið í
Shanghai þaðan að austan vegua
ritskoðunar þeirrar, sem Kínverjar
höfðu sett á blaðamennina, og nú
er það ekki hægt lieldur vegna jap-
önsku ritskoðunarinnar. Staðreynd-
in er nefnilega sú að í Shanghai í
dag er því varið eins og í Serajevo
1914 og heimsfriðurinn er kominu
undir verknaði ábyrgðarlausra ungl-
inga.
Það er óviðfeidið en þó satt, að í
sumu tilfelli eru örlög vor í hönd-
um ofurlitillar klíku mongólskra
piltunga, sem með hermdarverkum
sínum geta sett vesturþjóðunum þessa
úrslitakosti: þjóðernislega niðurlæg-
ingu eða styrjöld!
Flokkur manna í Japan og annar
í Kína óska — vitanlega af gjör-
ólíkum ástæðum — að flækja Am-
eríku og Bretland í deilumál sín.
Kínverjarnir eru sem stendur jafn
hættulegir okkur og Japanarnir. Það
eru ungir angurgapar, sem leynast
hjer og hvar í alþjóða- og franska-
hverfinu dulbúnir, og sitja um tæki-
færi til að myrða japanska embættis-
menn.
Það verður ekki sagt, hvort þeir
gera þetta eftir ráðum Chiang Kai
Sheks hæstráðanda. En þeir eru
þannig gerðir, að þeir mundu ekki
skoða huga sinn um að myrða Chiang
Kai Shek ef hann sýndi þess merki
að hann ætlaði að gefast upp fyrir
Japönum.
Þetta eru sennilega fyrst og fremsl
hryðjuverkamenn, sömu tegundar og
skifti sem stjórnin i Tokió bað fyr-
irgefningar yptu þeir öxlum og
spýttu um tönn og sögðu sín á milli:
„Bíði þeir hægir, við skulum bráð-
um láta stjórnina fá dálítið veru-
legra til að biðja afsökunar á. Hæg-
an, hægan!“
Og nú reyna þessir japönsku dát-
ar eftir megni að spilla friði og
besta skemtun þeirra er sú, að taka
enska lögregluþjóna og berja þá til
óbóta. Þeir reyndu sig nýlega á
rússneskum sjálfboðaliða og áður eri
varði stóðu brynreiðar frá Japönum
og sjálfboðaliðinu í Shanghai and-
spænis hver annari. Hugsum okkur
ef fingur hefði komið of fast við
gikkinn.
Það er ekki vafi á, hver afleiðing-
in hefði orðið, ef þarna hefði lent
í ofurlítilli smáorustu. Japanir hefðu
látið knje fylgja kviði. Þeir hafa að
minsta kosti 50.000 manns með fall-
byssur skriðdreka og ljettum vopu-
um, en vesturþjóðirnar hafa aðeins
um 8.500 manns, um 2500 sjóliöa
frá Bandaríkjunum, 2500 Englend-
inga, 2000 Frakka, 700 sjálfboðaliða
og 700 ítali. Og ef lent liefði saman
við Japana er óvíst, hvorum ítal-
arnir hefðu veitt.
Útlendingarnir hafa ekkert stór-
skotalið, enga sæmilega brynreið,
aðeins nokkrar brynvarðar bifreið-
ar, og Amerikumenn eru þeir einu,
sem hafa fallbyssur til að verjast
flugvjelum. Allar vistir, vatn, ljós,
orka og samgöngutæki alþjóðahverf-
isins er algerlega á valdi Japana.
Jeg sþurði ýmsa háttsetta foringja
útlendu liðsveitanna: „Hve lengi
mundi alþjóðahverfið og franska
hverfið geta varist Japönum?" Svar-
ið var: „Við getum ekki varist. Má-
ske 24 tíma ef okkur langar til að
fremja sjálfsmorð“.
Matsui hershöfðingi hefir liótað að
taka alþjóðahverfið herskildi. Og
hanu hefir hingað lil framkvæmt
allar liótanir sínar, þrátt fyrir það
að útlendingarnir í Shanghai vildu
ekki trúa þeim í fyrstu, og stjórnir
þeirra líklega ekki heldur. En setj-
um nú svo, að Matsui telji sig knúð-
an til þessa, vegna hermdarverka
kínverskra angurgapa, eða að hans
eigin angurgapar neyði hann til þess.
Ábyrgðin sem hvílir á hinum seiga
generalmajór Alexander Telefer-
Smollet og Charles Little aðmirál og
dökkhærða hershöfðingjanum Johu
C. Beaumont og gráhærða aðmíráln-
um Harry Yarnell er i sannleika
sligandi. Þeir hafa ábyrgðina á okk-
ur öllum gagnvart hættum, sem ern
meiri en nokkrar þær, sem fram
liafa komið siðan siðasta heims-
styrjöldin hófst.
Sir Charles Little, aðmíráll ensku
flotadeililarinnar í Shanghai.