Fálkinn - 12.03.1938, Blaðsíða 14

II
F Á L K I N N
Roosevelt þriðji.
Alþekt fjármálatímarit komst ný-
lega svo að orði um James Roose-
velt, son forsetans: „Óefað er James
Roosevelt í dag sá maður í Randa-
ríkjunum, sem mest óhrif hefir, næst
forsetanum. Takið vel eftir þessum
unga manni hann er aðeins að
byrja“.
Það væri ekki nema eðlilegt, að
synir valdamikilla mikilmenna yrðu
sjálfir áhrifamenn, en þelta er
samt tiitölulega fátítt. Roosevelt
sjálfum er þetta Ijóst, því klögu-
máiin yfir framferði yngri sonar
hans, . sem skvetti kampavíninu
framan í borgarstjórann i Cannes í
sumar, eru honum enn í fersku
minni. Þegar frjettin um lineykslið
i Cannes barst til Randaríkjanna
fjell það í hlut James að segja föð-
ur sínum frá þvi. Er sagt, að hann
hafi byrjað með þessum orðum:
„Daddy, þú veist að jeg skvetti
aldrei kampavini! ....“
Þessi eldri bróðir, sem í kunn-
ingjahpp er jafnan kallaður Jimmy,
hefir líka ábyrgðarmikla opinbera
slöðu í. Washíhgton. Hanu er sem
sje fyrsti ritari forsetans og l'ær
10.000 dollara fyrir það á ári.
Jimrny er kornungur, og hlutverk
haris er það, að lesa öll brjef og
erindi, sem forsetanum berast, og
spyrja alla þá sem vilja ná fundi
hans, um erindið. Þetta er því ærið
umsvifamikil staða, sem hann hefir.
En aðstaða hans er að þvi leyti
betri en óviðkomandi ritara, að
hann getur náð tali af föður sínum
hvenær sem hann vill.
Nú skyldu menn halda, að Jimrny
væri öfundsverður af þessari stöðu,
en þeir sem heyra hann segja frá,
komast brátt á aðra skoðun. I
„tveggja l'lokka ríki“ eins og Banda-
ríkjunum eru stjórnmál og kaup-
sýsla jafnan nátengd. Af þessu leið-
ir, að sá flokkurinn sem hefir völd-
in í það skiflið sjer jafnan fyrir
því, að hlyrina að sínum mönnum
og veita þeim öll embætti sem losna.
Þetta er orðin svo hefðbundin
venja i U. S. A. að öllum finst hún
sjálfsögð. Vegna stöðu sinnar hefir
Jimmy að jafnaði úrslitaorðið uin,
hver eigi að hljóta stöðurnar. Og
menri sem ekki þekkja til Ameríku-
manria eiga erfitt með að ímynda
sjer, hve mjög menn sækjast eftii
vináttu Jimmy Roosevelts af þessum
ástæðum, og livílík kynstur af
kjaftasögum hann verður að hlusta
á dags daglega. En nú er það svo
um núverandi forseta, að hann tek-
ur ekki tillit til þess við embætta-
veifingar, hve mikið umsækjandinn
borgar í flokkssjóð heldur fer eftir
hæfileikum umsækjenda og þess
vegria eiga embættasníkarnir erfitt
uppdráttar. Þessvegna leita þeir
með tvöföldum ákafa á yngra Roose-
velt, sem á í sífeldu stríði við jiessa
manntegund, sem er á sífeldum
embættaveiðum, og reyna bæði
mútur hótanir og fagurgala.
En Jimmy lætur ekki múta sjer
og hann er varkár en einbeittur og
ákveðinn. Hann hefir Staðist allar
atlögur sníkanna og geið sjer al-
menuingsorð fyrir og vaxið i áliti
allrar þjóðarinnar, svo að nú eru
ýmsir farnir að spá því, að hann
eigi eftir að verða foseti í Banda-
ríkjunum — verða Roosevelt þriðji.
Harin er viðurkendur fyrir að vera
jafnan rólegur, skifta aldrei skapi,
ræða hvert mál með rökum og festu
og vera þó ljúfmannlegur og alúð-
legur. Auk þess er hann ágætur
ræðumaður. Faðir hans er talinn
snjallasti ræðumaður Bandaríkjanna
eins og sakir standa, og því er ekki
nema eðlilegt að fjórðungi bregði
til fósturs. En þegar hanri talar í
útvarpið dáist fólkið að honum
og hlýjunni sem felst i rödd hans.
SPÁNSKU TOGARARNIR.
Spánskt fjelag hafði áður en borg-
arastyrjöldin hófst samið um smíði
á tveimur stórum togurum við skipa-
smiðastöðina „Fredrikshavn Skips-
værft“. En eftir að togararnir voru
fullsmíðaðir reis ágreiningur um,
hver væri í raun og veru eigandi
togaranna og hver ætti að borga þá.
Stendur nú á málarekstri út af þessu
fyrir rjettinum i Frederikshavn. Hjer
er mynd af þessum stóru togurum.
Það er ekki vegna föður síns, sem
Jimmy hefir komist út á stjórn-
málabrautina. Þegar hann var að
lesa tög í Boston kvaðst hann stað-
ráðinn í að verða stjórnmálamaður
og hann hafði tekið öflugan þátt i
stjórnmálum áður en faðir hans
varð forseti og gerði hann að ritara
sínum. Hinsvegar telur Jimmy að
þessi ár, sem hann vinnur sem hægri
hönd föður síns sjeu sjer einskonar
„háskóli í stjórnmálum“. Og meðan
hann er þar má hann ekki hafa sig
í frammi.
Jimmy er einlægur lýðræðismaður
eins og faðir hans og samvinna
þeirra hin besta. Markmið þeirra er,
að allar stjettir Bandaríkjanna verði
aðnjótandi þeirrar hagsældar —
prosperity — sem Franklin Roose-
velt hefir verið að berjast fyrir
undanfarin ár. Þeir menn eru að
vísu til, sem ekki hafa trú á um-
bótaviðleitni Roosevelts, en það
mega andstæðingar hans þó eiga,
að þeir vilja gefa honum vinnufrið
og bíða og sjá hvað hann getur.
Enginn forseti Bandaríkjanna liefir
tekið við stjórn á jafn bágbornum
tímum og Franklin Roosevelt og
margt hefir breyst til batnaðar síð-
an. Og menn þakka honurn þetta
að miklu leyti, en ekki ósjálfráðum
atburðum.
KRÖFUR ÞJÓÐVERJA í
TJEKKOSLÓVAKÍU.
Það hefir ekki verið vinsamlegur
tónn í þýsku blöðunum i garð Tjek-
koslávaka síðuslu vikurnar og á-
stæðan er sú, að Þjóðverjum finst
tjekknesku stjórninni hafa farist ó-
mannúðlega við þýska sjálfstæðis-
menn í Böhmcn undanfarið. Tilefni
þessa var það, að í iðnborginni
Teplitz-Scliönau, sem hefir um 30
þúsund íbúa, hjeldu þýskir sjálf-
VALLÓ KLAUSTUlt 200 ARA.
Hinn 28. nóvémber voru 200 ár síð-
an Sophie Magdalena drotning stofn-
aði Vallö klaustur handa ógiftum
aðalsstúlkum. Myndin hjer að ofan
er af klaustrinu, sem er talið ein af
stæðisirienn nýlega fund undir for-
ustu Konrad Heinlein, sem er leið-
togi þeirra, en eftir fundinn tók
lögreglan svo ómjúkt á fundarmönn-
um að firnum þótti sæta, og barði
nokkra þýska þingmenn bæði með
hnefunum og með stöfum, svo að
þeir emjuðu. Þess ber að gæta, að
af 30.000 íbúum borgarinnar eru
24.000 þýskir.
Heinlein lijelt mótmælafund dag-
inn eftir og skrifaði Benes forseta
og varaði hann við því, að beita
Þjóðverja í Bölimen ofbeldi, þvi að
af þvi mundi leiða stórkostleg vand-
ræði. í sama brjefi krafðist hann
þess, að Þjóðverjar i Böhmen fengi
heimastjórn, því að annars mundi
verða innanlandsófriður.
íbúar Tjeklcóslóvakíu eru um 14
miljónir en af þeim er aðeins rúmur
helmingur, eða 7.3 miljónir, Tjelck-
ar. Næstir eru Þjóðverjar með 3,5
miljónir, Slóvakar með 2,3 miljónir,
en það sem ávantar eru Madjarar
o. fl. Þegar Tjekkóslóvakar stofnuðu
ríki sitt voru Þjóðverjar ekki spurð-
ir álits, því að þeir höfðu beðið
ósigur. Og Þjóðverjar hafa síðan
verið hafðir útundan, þó að þeir til
merkilegustu byggingum í Danmörku.
Stofnun þessi, sem er mjög rík og á
eignir fyrir um 8 miljónir króna,
stendur skamt fyrir sunnan Koge á
Sjálandi.
málamynda hafi átt Ivo fulltrúa i
stjórninni síðan 1926. En fyrir þrem
árum stofnuðu þýskir sjálfstæðis-
menn „súdetaþýska flokkinn“ og
varð hann næststærsti flokkur jiings-
ins við kosningarnar 1935 og fjekk
fleiri atkvæði en nokkur annar
þingflokkur.
Þýska hreyfingin er þannig svo
sterk, að Tjekkar komast ekki lijá
að taka tillil til hennar framvegis.
Stjórnin á úr vöndu að ráða. En ef
hún lætur ekki undan má búast við
að til stórtiðinda dragi í Tjekko-
slovakiu.
Hjer birlist mynd al' Konrad
Heinlein, foringja Súdeta-Þjóðverja.
Gharles Freeman, fyrsti hnefaleika
meistari Bandaríkjanna var talsvert
stærri en Carnera hinn ítalski. Hann
var 7 fet og þrír þumlungar á hæð
og vó 3201 pund ensk.
----x----
„Konan með stóru fæturna" var
ungfrú Fanny Miles í Cincinnati
kölluð. Og það var ekkert rangnefni,
því að skórnir hennar voru tveggja
feta langir og breiðir að sama skapi.