Fálkinn - 05.11.1938, Side 8

8
F Á L K I N N
Unto Seppánen:
JÍLÍNÁ
Á hárri liæð stóð hvit villa. Fyrir
neðan hana breiddust út svo langt
sem augaS eygði, rauSleitar lyng-
heiðar og furumóar. Frá tröppum
villunnar sást hafið, en einungis
sem blá ræma lengst við sjónrönd.
Meðal furutrjánna gægðust hjer og
hvar fram greniskógur tigulegur eins
og turnaprúð borg. Frá rótum hæð-
arinnar starði myrkt auga skógar-
tjarnarinnar á villuna .... og þráði
árangurslaust hið bjarta endurskin
frá henni.
Vegur .... merkilega hlykkjóttur,
mýrar, hæðir, landamerki og dala-
drög, tengdu hvítu villuna við háv-
aðasömu götuna, sem lá frá hænum
þar sem hafið var ekki langt i
burtu.
í þessari villu hjó á sumrin falleg
kona, .... kona, sem var bjartari
en veggir villunnar. Það var Jelina,
elskuð af tveimur mönnum. Og þess-
ir menn voru bræður.
Báðir höfðu orðið ástfangnir af
henni við fyrstu sýn, en eldri hróð-
irinn hafði sjeð Jelinu miklu fyr en
yngri bróðirinn, Pavel, og tekið
sjer hana fyrir konu.
Eldri bróðirinn kom einu sinni
með Pavel Júinn og þreyttann til
konu sinnar úr borginni, þar sem
Pavel hafði atvinnu, og sagði við
hann á leiðinni heim:
„Þú hefir ekki sjeð hana Jelinu,
konuna mína! Dveldu nú hjá henni
nokkra daga, spilaðu fyrir hana,
syngdu fyrir hana, gangið þið ykk-
ur til skemtunar í skóginum og
róið.... látið árarnar gára vatnið
í tjörninni. . . . jeg kem bráðuin
aftur. Já, þú hefir ekki einu sinni
sjeð hana Jelinu!
Bræðurnir, sem nú liöfðu loksins
fundist eftir mörg ár óku yfir ilm-
andi lyngheiðarnar og tilbreytingar-
lausa furuskógana í áttina til hvitu
villunnar, til Jelinu.
— Villan þín er mikið afskekt,
bróðir!
— Jeg á svo fallega konu, litli
bróðir!
Þeir komu til villunnar. Pavel sá
Jelinu, augu hans hrunnu fyrir
augnaráði hennar. Þau hlógu öll
þrjú, sungu, spiluðu, reru bátnum
og gengu hlið við hlið um ilmríkar,
angandi lyngheiðar. En Pavel gat
ekki horft í augun á Jelinu.
Það var gert að gamni sínu, og
engin orðlaus stund.
Svo ljet eldri bróðirinn teyma
hestinn sinn að villutröppunum.
— Pavel, spilaðu nú og syngdu
fyrir hana Jelinu, jeg kem bráðum
aftur. Segðu fallegu konunni minni
frá heiminum þarna handan við
hafið, heimi, sem þú hefir sjeð....
segðu frá. . . .
Hann tók Jelinu með sjer út á
tröppurnar, kysti hana og benti
þangað, sein ský og haf mættust,
í einu bláu striki.
— Horfðu oft þangað, jeg er þar!
Jelina hló og teygði sig aftur og
aftur til þess að verða kyst, því að
sjóndeildarhringurinn, sem hann
bent'i henni á var mjög fjarri.
Og nú voru þau ein eftir skilin,
Pavel og Jelina.
Svo rann upp morgun, angandi,
blælygn, blár morgun.
Á daginn sat Pavel á svölum vill-
unnar, söng, spilaði og horfði út
á dökka tjörnina, þar sem hinar
einkennilegu, hrímhvítu skýjamynd-
ir liðu rólega áfram.
Það varð kvöld, og Pavel reyndi
að flýja út á heiðina, en Jelina
kallaði á eftir honum:
— Ætlarðu ekki að taka mig með.
Þau gengu út á heiðina og sneru
oft við til þess að horfa upp til
hæðarinnar. Þarna stóð villan, og
bakaði gluggana í sólarhitanum. . . .
og kvöldroðinn málaði hana lit-
auðgu rósaflúri.
— Einhverntíma ætla jeg að Iáta
mála hana alrauða, sagði Jelina, og
horfði á hina töfrandi pensildrætti
kvöldroðans á veggjunum.
—- Því þá það? spurði Pavel og
horfði á Jelinu.
— Þá verður lnin altaf rauð!
sváraði Jelina með einkennilegum
hlátri.
Þau gengu þegjandi. Lyngið ilm-
aði i sínum rauða blóma. Stundum
urðu þau að loka augunum og anda
djúpt, — djúpt.
Alt í einu þreif Pavel Jelinu í fang
sjer og hrópaði:
- Þú gerir mig brjálaðan!
— Og þú mig, sagði Jelina og
sleit sig úr faðmi hans.
Jelina dró andann órótt og meðan
hún sagði þetta, lokaði hún augun-
um eitt andartak.
Pavel tók eftir Jjví.
Þau gengu iengra og lengra burt
frá villunni. Bæði virtust kvíða fyr-
ir heimkomunni, þar sem þögul
herbergin biðu eftir þeim.
En þau sneru við engu að síður
og Pavel bar Jelinu í fanginu upp
tíu tröppur. Hann gat ekkert sagt
nema:
— Jeg verð enn æstari við að
snerta Jiig!
Jeg líka, svaraði Jelina, og
hló aftur.... einkennilegum, dular-
fullum hlátri.
Þau voru saman alla nóttina, og
Pavel fann, að Jelina var einskonar
óskiljanleg upphrópun, sem liann
varð í sífellu að endurtaka, segja
fram, stama, kyngja og hafa upp
aftur og aftur.
Þegar morgnaði gengu þau út á
tröppurnar.
Jelina hló, en Pavel starði á
svörtu tjörnina.
Elskarðu mig, Jelina, elskar Jjú
mig nokkuð.... nokkuð.
— En þú sjálfur, betlarinn minn?
— Jeg er orðinn brjálaður af ást
til þín, Jelina! Þú ert eina konan,
sem hefir gert mig svona.... jeg
þekki sjálfan mig ekki lengur. Þessi
fásinna er hreinasta kvöl Jelina!
Þessi þrá eftir Jjúsiund nóttum,
kvöldum og morgnum með lijer!
Þetta brjálæði er unaðslegt því að
Jjú ert indæl, Jelina! Biddu mig
ekki um að horfa á Jjig núna....
gerðu það ekki!
Pavel starði i sífellu á tjörnina.
Og hann varð þess vís, að hún
liráði hið bjarta endurskin frá vill-
unni.... Þráði af þeim inniieik,
sem sá einn getur, er veit, að hann
fær aldrci fullnægingu. Pavel þorði
ekki að horfa á Jelinu.
En Jelina hló og varð ástleitin. . .
vaggaði líkamanum mjúklega.... i
áttina til hins fjarlæga sjóndeildar-
hrings.... hló án Jjess að vita
hversvegna hún væri að hlæja
Það hafði maður sungið fyrir
hana, spilað fyrir hana; vegna henn-
ar hafði maður orðið brjálaður,
hún hafði verið föðmuð og kyst. . . .
hún hafði verið kölluð indælasta
konan í heiminum. En hún var
samt enn ekki ánægð.
Jelina vissi alt í einu, hversvegna
hún var að hlæja: hún var að lilæja
að sínu eigin liatri, sem hafði auk-
ist við hvern koss um nóttina.
Jelina hló og vaggaði líkamanum
.... líkama, er ljómaði af glæsileik
og angaði af ilmvatni. — Og nasa-
vængir hennar titruðu, ekki af hlátri
heldur af hatrinu, sem vaknað hafði
í henni.
Pavel leit ekki á hana, en heyrði
hláturinn í henni. Hann hrópaði:
— Að liverju ertu að hlæja, Jelina?
— Anðvitað að þjer!
Pavel sneri sjer snögglega að Jel-
inu. I augum hans brann örvitu
spurning:
— Og hversvegna ertu að hlæja
að mjer?
En Jelina dró hendur Pavels að
sjer. . . . utan um sig. . . . og hallaði
sjer upp að honum. . . . hún varð
honum ljúfsár kvöl. Hún sagði:
Kystu þjer nú eina minningu af
vörum mínum, Jjví heimskulegra,
Jjví hetra, betlarinn minn!
Og þegar Pavel vaknaði úr draum-
sælu kossins sagði Jelina, og benti á
fjarlægan sjóndeildarhringinn:
— Þú mátt eiga mig, ef þú —-
Jjaðan sem sólin kemur upp —
megnar að ryðja þjer braut til mín
.... samhliða gamla veginum, sem
er vegur bróður Jjíns að faðini mín-
um. Ef Jjú þaðan.... þaðan....
kemur og sækir mig.... kemur þinn
eiginn veg gegnum torfærur skóg-
arins, fer jeg með lijer. Elskarða
mig, Pavel?
Nasavængir Jelinu titruðu, og Pa-
vel hjelt, að Jelina Jjráði ást hans
af einlægni. Pavel starði út í fjar-
lægan sjóndeildarhringinn
— Jelina, þarna í fjarska er hafið.
Þar byrjar vegurinn, minn hingað.
Jeg ætla að ryðja hann vegna þin
og taka Jjig burtu með mjer.
Sjáðu til, þetta haf er framliald
af veginum minum, hann flytur
okkur bæði burtu hjeðan, eða er
ekki svo? Vissulega. . . . vissulega
elska jeg Jjig, Jelina!
Jelina hló.
— Nú áttu minningu um mig,
farðu nú! Af hverju hafðirðu hann
ekki enn heimskulegri? Hún losaði
sig úr fangi Pavels og ýtti honum
hægt frá sjer.
Pavel fór. Hann gekk í gegnum
margan sólargeislann, sem skein nið-
ur á veginn milli trjánna, allir
voru Jjeir eins og gyltir hnífar, er
fallið höfðu niður frá belti morg-
unsins. Pavel fór ekki veginn, sem
leiddi bróður hans í faðm Jelinu,
hann valdi nú þegar sinn eigin veg,
sama veginn, sem hann ætlaði að
breikka og jafna fyrir Jelinu. Pavel
fór strax veginn, sem lá að hafinu,
meira að segja yfir hafið.
Pavel var ennjiá ungur, hann átti
bæði kraft og trú. Fyrir honum var
ástin vegurinn til lífsins.
Jelina horfði á eftir manninum,
og rauður munnur hennar stirðnaði
i hlátri. Hún var fögur, og hún
vissi ljað, og fegurð hennar varð
dýrkeypt, — einungis ljað að snerta
hana kostaði lifið. Og nú hafði mað-
ur snert liana, kyst hana, já,'1 jafnvel
faðmað liana bak við grátl tjald
næturinnar.
Jelina vissi að hún var fangi sinn-
ar eigin fegurðar Jjarna í villunni.
Af manni sínum krafðist hún skemt-
ana og einnig hina löngu daga,
Jjegar hann var ekki til staðar að
slytta henni stundir. Jelina vildi
hafa eitthvað lil Jjess að hlæja að
á einverudögunum, og hrátt ljekk
hún tilefnið. Bróðir mannsins henn-
ar átti að dvelja lijá henni, svo að
hún gæti hlegið að honum og orðið
henni til skemtunar, fegurð hennar
lil hefndar.... lieirrar fegurðar,
sem olli því að hún var fangi. Hún
vildi fórna Pavel á altari hláturs
sins. Borgunin fyrir fegurð hennar
var lífið. . . . jafnvel snertingin ein.
Jelina vildi sýna manni sinum, að
með heimsku sinni einni yrði ekki
legurð hennar falin.
Og Jelina liló vegna liess, að nú
vissi lnin að lnin hafði örlög manns
í hendi sinni.
Brátt hvarf villan bak við trjen,
og hvert sem Pavel leit sá hann
ekkert annað en veg bróður sins í
skógarjjykninu. Jörðin ljet undan
fótum hans, og ekki leið á löngu
þangað til sjóndeildarhringurinn
varð ekkert nema minnismynd frá
villutröppunum.
Orð Jelinu hertu á honum. Hann
gekk hröðum skrefum og talaði við
sjálfan sig á leið sinni yfir ása,
læki og daladrög, yfir víðáttumikl-
ar heiðar og Jjjetta greniskóga, og
hann hafði ekki tíma til að íhuga
hvernig mundi vera að lialda sömu
leið til baka sem vegagjörðarmað-
ur. Honum lá á að komast í burtu,
til að byrja á vegagjörðinni og ferð-
in virtist honum ekki löng. Pavel
þurfti aðeins eina stund til ferð-
arinnar, og hann hafði i liuga, að
liann mundi hráðlega koma aftur.. .
Þetta gaf honum kjark, trú og von.
Vika var liðin frá þvi Pavel lagði
af stað, og nú kom hann aftur með
stóran flokk manna. Hann liafði
keypt heiðarnar og skógana, Jjar
sem vegurinn átti að liggja um, og
sjálfur byrjaði hann á verkinu, með
Jjví að hann hjó öxinni sinni í
fyrsta trjástofninn og var sjálfur
með í því að mæla út stefnu vegar-
ins. Þangað, Jjangað!
Og svo lengdist nýji vegurinn l'rá
hafinu smátt og smátt, í áttina til
hvítu villunnar. Þessi nýji vegur
var eins og skuggi af gamla vegin-
um: báðir lágu þeir jafnhliða og
frá öðrum sást yfir um til hins.
Gamli vegurinn lá að fa'ðmi Jelinu,
og þangað átti einnig nýji vegurinn
að leiða þann er hann fór.
Bróðir Pavels ók framhjá, sá
flokkinn, stöðvaði hestinn og fór
að líta á verkið. Hann sagði við
Pavel:
— Bróðir, Pavel, ertu brjálaður?
Hjer er vegur fyrir! Þú getur farið
hann. — Ætlarðu að byggja þjer
iFyrir skönunu birti „Fálkinn“ smásögu eftir finska
rithöfundinn Mika Valtari, sem hjet HEFNDIN. —
Hjer birtist nij saga eftir annan ungan Finna,
Unto Seppánen. En þessir tveir menn eru nú taldir
einna fremstir þéirra ungu rithöfunda, er skrifa
á finska tungu.