Fálkinn - 22.12.1939, Síða 22

UPPI Á MÆNI NOREGS
FEKÐnSDSUBRDT
ÚR JÚTUriHEini.
Jötunheimur heitir hæsti hluti Noregs. Og þar eru tveir
tindar, sem metast um hvor sje hærri en hinn. Galdhö-
piggen er hæsta fjalt á Norðurlöndum ----- en Glittertind
er bæði hærri og lægri. —
Við Otta sldlur maður við aðal-
Guðbrandsdalinn og heldur nú upp
hliðardal til norðvesturs, upp með
í’.mi Otta og Vágávatni, sem er um
50 km. langt. Þetta er hin gamla
þjóðleið af Sunnmœri austur yfir
fjöll, og þessa leið fór Ólafur helgi
liina frægu kristnihoðsfcrð í Guð-
brandsdali árið 1021. Er talið að hann
hafi látið reisa kirkjurnar í Vágá,
og Lóm í þeirri ferð. svo og kirkj-
una í Garmo, sem nú stendur á Mai-
haugen. Stafkirkjan, sem stendur í
Lóm, er talin vera frá 1021 — þ. e. a.
s. það elsta af henni. Hún er stærsta
og prýðilegasta stafkirkja Noregs og
notuð til guðsþjónustuliaids enn í dag.
1 Lóm náttuðum við okkur kvöldið
27. júli eftir 210 km. ferð, í besta
veðri. Og nú átti að heimsækja Jöt-
unheim á morgun.
Við fórum eldsnemma á fætur með
nesti og nýja skó, ókum upp Böver-
dal og komum við á Röysheim, til
þess að spyrja um færðina upp að
Juvasshytta. Það höfðu nefnilega geng
ið rigningar fyrir skömmu og bif-
reiðar setið fastar á leiðinni upp
fjallið frá Böverdah Gistiliúsið á
Röysheim er það forneskjulegasta,
sem jeg hefi sjeð i Noregi og upp-
lýsingarnar um veginn voru þjóðleg-
ar, því að sinn sagði hvað. Ofar í
Böverdal hittum við einmitt rjetta
manninn: bílstjórann á áætlunarbíln-
um, sem gengur upp að Juvasshytta.
Hann sagði veginn vel slarkfæran,
en ef við vildum ekki leggja í hann,
þá gætum við fengið far með sjer.
Sex krónur hvora leið fyrir mann-
ir.n. Það var dýrt. Leiðin er 15 kíló-
metrar! En hún er líka 1300 metrar
á hæðina, og vegurinn svona álíka
og liann var á Holtavörðulieiði hjer
á árunum. Við ákváðum að nota okk-
ar gamla Chevrolet þó hann væri
mæðinn, en oft sauð á honum á leið-
T ENGI hafði mig dreymt um að
komast á hvirfil Jötunheima og
iíta niður á þetta fjallaríki með tign-
arlega nafninu. Jeg hafði fyrir löngu
komist í liársræturnar, ef svo mætti
segja, verið við Bygdin og Tyin,
syðst í fjöllunum og sjeð háfjalla-
vötnin, sem liggja undir ís fram á
Jónsmessu, og ýmsa smærri spá-
menn í hópi tindanna í Jötunheim-
um. En sjálfa þákollana hafði jeg
aldrei sjeð nema i móðu fjarlægð-
arinnar. Þangað til í sumar. Og eig-
inlega var það tilviljun að þakka,
að jeg er kominn þangað enn.
Úr Hallingdalnum, þar sem jeg
átti heima, er fast að 200 km. upp í
sunnanverða Jötunheima, því að
ieiðin er krókótt. Þangað liafði jeg
farið, en til þess að komast upp á
mæni þessara fjalla þarf maður helst
að koma að þeim að austan eða
norðan, þvi að þar er stytst frá ak-
vegi upp á efstu tindana. Og nú
vildi svo heppilega til, að þarna í
Hallingdal var kennari vestan úr Staf
angri á ferð — meira að segja í
brúðkaupsferð, en hún var þegar
orðin svo löng, að þau brúðhjónin
vildu gjarnan hafa samferðafólk. Svo
að það varð úr, að við lijónin sló-
umst í ferðina. — Þvi að henni var
heitið austur yfir Valdres, um Guð-
hrandsdali og upp á Galdhöpiggen
og þaðan vestur i Geirangur og suð-
ur í Firði, í Sogn og að Vors. Alls
eitthvað um 1500 kílómetra.
Það var ómögulegt að standast
þetta tilboð. Að vísu er sagt, að það
sje hálfleiðinlegt að ferðast með ný-
giftu fólki, en hræðsla mín við það
varð alveg ástæðulaus. Þetta voru
ljómandi skemtileg hjón, alveg dutl-
ungalaus og mátulega ástfangin, og
samkomulagið var það besta alla
leið, bæði um áfangastaði, viðstöður
og þessháttar. Það eina sem liægt
var út á þau að setja var ekki lá-
andi. Þau voru nokkuð sein á fætur
á morgnana.
Og siðdegis þann 26. júlí var svo
haldið af stað frá Nesbyen, á göml-
um Chevrolet-bíl, sem hafði þann
ókost, að hann vildi hitna i löngum
brekkum. Að öllu öðru leyti var
þetta fyrirmyndar fararskjóti, þó að
hann væri með hlæjum og vantaði
straumlinuna. Þenna dag ókum við
ekki nema 180 kílómetra, enda fór-
um við ekki á stað fyr en klukkan
3. Leiðin austur í Guðbrandsdal ligg-
ur frá Gol í Hallingdal yfir háls,
sem þó er ekki hærri en svo að
hann verður ekki skóglaus, niður í
Valdres, sem tvímælalaust er faileg-
asti dalurinn í austanverðum Noregi
eða að minsta kosti smáfríðastur.
Frá Leiru í Valdres liggur leiðin
yfir nýjan liáls, Tonsás, niður að
Randsfirði eða Rönd og enn yfir
þriðja hálsinn uns komið er austur
að Gjövik við Mjörs. Þar beygir
leiðin til norðurs — upp endilangan
Guðhrandsdal. Við gistum i smá-
þorpi, Redal, skamt fyrir norðan
Gjövik, á litlu gistihúsi með 11 svölu-
hreiðrum undir þakskegginu.
Dagurinn eftir varð enginn lang-
fcrðadagur, þó að tímanlega væri
farið af stað.Því að Lillehammer var
í leiðinni og á Lillehammer er Mai-
haugen — Sandvigssöfnin, sem allir
verða að skoða. Við örkuðum þar
um í sex tíma og urðum þó að fara
fljótt yfir, þvi að það er margra
daga verk að skoða þessi þjóðmenja-
söfn til nokkurrar hlítar. Þrjár stúlk-
ur voru þarna til að leiðbeina og
þar var Sandvig gamli sjálfur, og
stal regnhlíf af safninu að öllum á-
sjáandi þegar hann fór, því að
hellidembu gerði. „Hann gerir það
oft,“ sagði stúlkan, en hann skilnr
þeim altaf aftur.“ Regnhlífin var frá
1815. En söfnin hjeldu okkur svo
lengi, að við höfðum ekki tíma til
Stafkirkjan í Lóm
að utan og innan.
Það elsta af henni
er frá 1021.
að bregða okkur upp i Gausdal að
Aulestað, heimili Björnstjerne Björn-
sons, en þangað er 13 km. krókur
af þjóðveginum, fyrir austan Lille-
hammer.
Við hjeldum Sem leið liggur úpp
Guðbrandsdal, upp að Otta, og fór-
um fram hjá tveimur hlið'arveguin í
Jötunheim, hjá Vinstra og Sjöa. Önn-
ur liggur upp Sikkilsdal en hin að
Gjendesheim, en þeir staðir háðir
eru í suðaustanverðum Jötunheimi,
alllangt frá hæstu tindunum. Okkar
ferð var heitið til Juvasshytta, hæsta
mannabústaðnum í Noregi, 1817 m.
yfir sjó. En þaðan er örskamt á
Galdhöpiggen.
Glittertind. Sje fönnin talin með er þetta hæsta fjall Noregs.