Fálkinn - 11.04.1941, Blaðsíða 6

6
F Á L K I N N
ÞEIR, SEM
FÚRUST MEÐ »PJETURSEY«
Hjer í blaðinu fyrir hálfum mán-
uði, var þess getið, að öll likindi
mundu vera til þcss, að línuveið-
arinn „Pjetursey“ frá Súgandafirði,
mundi ekki vera ofansjávar. Voru
þá liðnir 18 dagar frá því, að skipið
hafði látið úr, síðustu liöfn, Vest-
mannaeyjum, en þar hafði skipið
komið við á útleið frá ísafirði. Af
skipinu hefir ekkert frjest umfram
það, að árdegis þ. 12. mars mætti
skipið „Dóra“ hinu horfna skipi, um
240 sjómílur SA af Vestmannaeyjum,
í besta veðri. Var „Pjetursey“ þá á
hraðri siglingu og virtist alt vera í
besta gengi lijá skipinu. Síðan liefir
ekkert til þess frjest. Þeir tíu „her-
menn íslands", sem voru á skipinu,
munu því hafa mætt samskonar „vin-
arkveðju“ og skipverjar á „Fróða“
og „Reykjaborg“.
Hjer birtast myndir af áhöfninni
á ;,Pjetursey“, sem flestir voru Vest-
firðingar. Minningarathöfn um þá fór
fram á Isafirði á föstudaginn var.
Þess má geta.^að vjelstjórarnir tveir,
sem voru á skipinu frá Isafirði, af-
skráðu sig i Vestmannaeyjum, en
þeir, sem komu í staðinn, voru einu
Reykvíkingarnir, sem fórust með
skipinu.
Þorsteinn Magnússon,
skipstjóri.
Theodór Jónsson,
matsveinn.
Ólafur Ó. Gíslason,
kyndari.
Kristján Kristjánsson,
kyndari.
Halldór Magnússon.
háseti.
Óli Kjartansson,
liáseti.
Hrólfur Þorsteinsson,
liáseti.
og rak þá i útlegð án dóms og laga.
— Næsti landstjórinn var Hardinge
lávarður (1910—’16). Á þeim árum
lenti Indland í heimsstyrjöldinni.
Hundruð þúsunda af Indverjum beið
bana í styrjöldinni, án þess að þeir
vissu, fyrir hverju þeir voru að
berjast. Á j)essum árum var stjórnar-
setrið flutt frá Kaikutta^ til Dehli,
sem síðan er liöfuðborg indverska
keisaradæmisins.
Á stjórnartíð næsta undirkonungs
í Indlandi, Chelmsford lávarðar (1916
—’21) harðnaði enn meir og landið
var i liernaðarástandi og hundruð
rnanna voru tekin af lífi. Annie Bes-
ant, guðspekihöfundurinn, var sett
í fangelsi, fyrir að tala máli Ind-
lands.
Ný lagasetning.
Árið 1919 koma lögin um 'heinta-
stjórn Indlands. Nú skykli meirihluti
þingsins i Dehli kosinn, en áður var
hann skipaður. En kosningarrjettur-
inn var svo takmarkaður, að ekki
höfðu hann nema 2—3% af þjóð-
inn og auk þess var tilhögunin þann-
ig, að hún gaf tilefni til væringa
milli múhameðssinna og hindúa. —
Dyer, aðalhershöfðingi Breta i Ind-
landi, yar óvæginn og illa þokkað-
ur. Og blóðsúthellingar hans urðu
til þess, að „óhlýðnistefna" Gandliis
hófst.
Gandhi-hreyfingin var l)jóðleg
frelsishreyfing. En jafnframt er sjer-
stök byltingahreyfing í Indlandi, sem
á ítök í öðrum stjettum, og er sprott-
in af hinni djúpu neyð almennings.
I spunastofunum í Bomay og Kal-
kutta vinnur fólk í 10—12 tíma og
aflar þó varla fyrir hrísgrjónunum
ofan i sig. Leiguliðarnir í sveitun-
um vinna 18 tima á dag og svelta
samt. I Indlandi svelta i bókstafleg-
um skilningi um 100 miljónir manna.
Á hverju ári deyja ])úsundir manna
af sulti og í hverjum bæ og þorpi
má sjá börn, sem eru skinin og lítið
nema bjór og bein. Indverskur vef-
ari fær 35—50 aura í daglaun, og
verkamenn á te-ekrunum 30—35 aura.
Gandhi sagði eitt sinn, er hann hafði
verið látinn laus úr fangelsi og lækn-
irinn hafði sagt lionum að hlífa sjer:
„Jeg get látið vera að skrifa, ef með
þarf. Jeg get jafnvel látið vera að
lesa — en hvernig get jeg látið vera
að liugsa um, að hjer í Indlandi
svelta hundrað miljónir manna?“
En verksmiðjurnar, sem lialda fólk
á sultarkaupi, gefa hluthöfunum
100% í arð. Og rjettarfarið er lilut-
drægt — það er ómögulegt fyrir Ind-
verja að ná rjetti sínum á Englend-
ingi.
óhlýðnistefna Gandhis, sem svo
mikið var talað um fyrir nokkrum
áruin, virðist vera að fjara út. Hið
borgaralega Indland, sem óskar að
losna við forræði Englendinga,. ótt-
ast, að byltingarviðleitni þjóðernis-
sinna snúist upp í stjettabyltingu, og
að liinn sveltandi þriðjungur Ind-
verja snúist upp á móti öllum yfir-
boðurum, hvort heldur þeir eru ind-
verskir eða enskir. Nýjasta stjórnar-
skráin, sem Tndverjar fengu, varð
þeim til mikilla vonbrigða, því að
hún beinist aðallega að því, að halda
byltingunni i skefjum. Það er enslci
landstjórinn, sem hefir völdin eftir
sem áður, — það eina, sem Indverj-
ar sjálfir hafa fengið í sínar hendur
er — póstmálin. Vald þingsins er
ekki nema á yfirborðinu og aðeins
14% hafa kosningarrjett.
Múhameðssinnar og Hindúar.
Frömuðir óhlýðnistefnunnar og
liinnar neikvæðu mótspyrnu óttast
byltingarliuginn í alþýðunni. Vilja
sumir hætta allri mótspyrnu og láta
reka á reiðanum. Gandhi vill láta
Ilindúa taka þátt í störfum þingsins
og mynda úrvalsþingflokk 100 manna,
sem haldi áfram mótspyrnunni. Ann-
ar flokkur vill stofna hreyfingu, sem
hafi áhrif á ensku stjórnina innan
frá. En það, sem gerir erfiðast fyrir
um sjálfstæðisbaráttuna er hinn sí-
feldi fjandskapur Hindúa og Mú-
hameðssinna.
Hinar vinnandi stjettir, bændur og
verkamenn, hafa á siðari árum nálg-
ast livor aðra og tekið upp sam-
vinnu um að láta ekki sitja við ó-
virku mótspyrnuna eina, heldur taka
upp virka baráttu. Ef sú samvinna
tekst, má búast við stórtíðindum í
Indlandi á næstu árum. Það er ó-
sennilegt, að hinn fáliðaði enski her
í Indlandi geti haldið meira en 300
miljónu mmanna í skefjum, ef þær
geta notið sin fyrir innbyrðis ósam-
lyndi.
Rotsnhild barón
var sjeður maður í viðskiftum. Eitt
sinn kont til hans okrari einn, og
tjáði honum farir sínar ekki sljettar.
Hann hafði lánað manni einum, sem
hann vissi vel að stóð fyrir sínu, 10
þús. franka, en ekki tekið neina kvitt-
un fyrir láninu. En svo hafði mann-
skrattinn „stungið af“ til Istanbul án
þess að borga. Og okrara-greyið var
í öngum sínum út af því, hvernig
hann ætti að ná í aurana aftur. —
Þá sagði Rotschild: — Þjer skrifið
manninum og biðjið hann um að
senda yður þá 50.000 franka, sem
þjer eigið lijá honum!
— En hann skuldar mjer ekki nema
10 þúsund, sagði okrarinn.
— Já, einmitt! svarar Rotschid. -—
Hann svarar yður og segir, að hann
skuldi yður ekki nema tíu þúsund,
— og um leið fáið þjer kvittun fyrir
því, að hann geri það. Er yður það
ekki nóg, úr þvi að maðurinn á
fyrir skuldum?. — Sagan segir ekk-
ert um, hvort Rotschild hafi tekið
nokkuð fyrir ráðið.
Það sló miklum felmtri á allan
kristinn heim á miðöldum, er vis-
indamaður einn gerði þá uppgötvun
sína kunna, að ekki vantaði eitt rif
í manninn. Því að þá trúðu allir
sögu Bibliunnar um það, að Jahve
hefði tekið rif úr manninum til þess
að skapa Evu úr.