Fálkinn - 26.09.1941, Blaðsíða 4

4
F Á L K I N N
VATNSSKRÍMSLI
OG MIÐGARÐSORMAR
Fjöldi íólks zr rEÍðubúinn til þess aðuinna
eið að þuí, að pað haíi sjeð sjú-
skrímsli. Dg þó er Engin uissa
íyrir, að þau sjeu'til.
TrARLA líður það suniar, að
að ekki komist á kreik
sögur um skrýmsli, sem sjest
hafi í sjó eða vötnum. Ein
frægasta saga þessarar tegund-
ar frá síðari árum er af
skrýmslinu í Locli Ness í Skot-
landi. Sáu það margir menn og
meðal þeirra voru ábvggilegir
og skrumlausir menn, svo að
ekki var hægt að segja, að þeir
færi með vísvitandi lygi. Lækn-
ar, kennarar og vísindamenn
sáu það og fyrverandi foringi
úr enska sjóhernum sá það
livað eftir annað. Blaðamaður
frá einu Lundúnablaðinu tal-
aði við um 30 manns, sem allir
vildu vinna eið að því að þeir
hefðu sjeð skrýmslið og þeim
har öllum saman er þeir lýstu
útlitinu á því. Svo að Jjað verð-
ur ekki rengt, að þarna í vatn-
inn Loch Ness liafi verið dýr,
sem dýrafræðingarnir vita ekki
deili á.
Er sæskrýmslið af-
brigði af risaeðlum
fornaldardýralífsins
hjer á jörðu?
í gömlum jarðlögum liafa
fundist steingerðar menjar
fornra trölldýra, sem nú eru
fyrir löngu liðin undir lok. Eitt
af þessum skriðdýrum var
svana-eðlan svonefnda, sem
var stærri en stærstu hvalir og
útliti hennar ber mjög saman
við flestar lýsingar á sæ-
skrýmslum. Hálsinn var al'ar
langur en hausinn lítill. Sporð-
urinn var mjög langur, og gekk
í hlykkjum. Einmitt svona er
flestum sæskrýmslum lýst. En
vísindamennirnir neita að taka
þessar skrýmslasögúr trúanleg-
ar meðan enginn áþreifanlegur
vottur fæst fyrir þeim. En leif-
ar fundust aldrei eftir sæ-
skrýmslin.
Það vakti því milda atliygli
er merkilegt hafdýr rak á land
nálægt Cherhourgh í Frakk-
landi fyrir fáum árum. Dýr
þetta var afar stórt, og þó að
það væri allmikið rotnað mátti
þó sjá lögunina á þvi í aðalat-
riðum. Ilálsinn var mjög lang-
ur og hausinn likur hesthaus í
laginu. Vísindamennirnir sem
komu og skoðuðu skepnuna
urðu forviða fyrst í slað og
fóru að halda, að hjer væri um
ókunnugt dýr að ræða, en þá
kom það upp úr kafinu að
þetta var afarstór hákarl, sem
farinn var að úldna og liafði
hreytt svo mikið lögun, að hann
var nær óþekkjanlegur. Við
rotnunina og núninginn i fjöru-
grjótinu hafði hann fengið lög-
•un, sem var svo ólik venjulegri
hákarlslögun, að vísindamenn-
irnir þektu hann ekki.
Hinar mörgu frásagnir af
drekum og lindormum í nor-
rænum bókmentum og þýskum
og arabiskum þjóðsögum og
drekastefninu á víkingaskipun-
um fornu öllu þessu svip-
ar næsta mikið lil drekamynd-
anna hjá Kínverjum og bendír
til þess, að hinir fyrstu menn
á jörðinni hafi iiaft kvnni af
hinum fornu risaeðlum. Frá
Smálandi í Svíþjóð eru til
margar sögur um dreka, sen.
liafi sjest þar í vötnum, og eru
sumar sagðar undir eiðs tilboð.
Að öðrum hefir verið unninn
eiður og gamalt fólk hefir sagl
presti sínum frá því á bana-
beðinum, að það hafi sjéð
skrýmsli, líka dreka, með lang-
an liáls og hesthaus. Gamall
bóndi frá Vordinghorg i Dan-
mörku vann sálusorgara sínum
eið að því að hann hefði sjeð
sæskrýmsli. En flestar sögurnar
eru þó frá skipstjórum, sem
liafa skrásett sögurnar í skips-
hækurnar eins og þær væru
heilagur sannleiki.
Sæskrýmslið sem var
tíu kílómetra langt.
Elsta frásögnin af sæskrýmsli
er skrásett af sænska biskupn-
um Olaus Magnus um miðja 16.
öld. Ormurinn sem hann segir
frá átti að vera um tiu kíló-
metrar á lengd. Orinur þessi
hjelt sig ol’tast kringum Bergen
og gekk oft á land og- glevpti
þar sauði og kýr. A teikningu,
sem til er frá þeim tíma. er
sýnt hvernig ormurinn gleypir
menn um borð í skipi. Þessi
orniur var vilánlega ekki ann-
að en hugarburður en öðru
máli gegnir um sæskrýmslið
sem grænlandstrúboðinn Hans
F.gedé segist hafa sjeð á einni
ferð sinni til Grænlands. Hann
íýsir sjálfur skrýmsli þessu
mjög ítarlega og heldur því
fram, að það sje óhugsandi að
það hafi verið hvalur. Liggur
mönnum næsl að halda, að
þetta hafi verið risavaxinn kol-
krabbi; hausinn á teilcningu
Egedes með uggum, sem líkjast
slíðri minuir talsvert á aftur-
endann á lcolkrabba.
í skýrslum frá tímum Krist-
jáns III. segir frá „sæmunk“,
sem veiddist í Eyrarsundi og
cr sennilegast að þar sje einnig
um kolkrabba að ræða. Samtíð-
armaður einn segir svo frá, að
„fiskur þessi var fáránlegur í
laginu og með haus og andlitssvip
eins og á manni, einkum þeir
menn, sem ganga með rakaða
krúnu og vjer köllum munka.
En samsetningin af neðri hluta
húksins, sem var alþakin
hreistri, minti aðeins litillega
á mannskrokksins limi og' liða-
mót, sundurtætt og slitin. Þessi
hræðilega ófreskja var að kön-
ungs bífaling strax i jörð niður-
grafin, svo að hún eig'i — eins
og það sem nýtt er og fátítt
skyldi gefa lýðnum tilefni til
Imeyxlanlegra umræðna.“
Þessi „sæmunkur‘f varð um-
talsefni um alla Evrópu.
Frá síðari áratugum eru til
þúsundir umsagna um sæ-
skrýmsli og bækurnar, sem
slcrifaðar bafa verið um þetta
efni, eru mörg hundruð bindi.
Ein myndin sem lijer fylgir er
teiknuð af frönskum manni,
Maurice Renard. Myndin og
skýrsla lians er undirrituð al'
sjö sjónarvottum. Var skrýmsli
þetta talið 50 metra langt og
alhreistrað. Það var grátt og
grænt á litinn. Hausinn var eins
og á fugli og með „Ifanakamb“.
Tennurnar hvítar og hvassar
cins og vígtennur i lnindi. Sama
sem ekkert hevrðist til kvik-
indis þessa í sjónum, en hins-
vegar lagði af því megna ó-
daun. Renard segir, að skepna
þessi muni hafa verið gömul
og dregur j)að af litnum og
stærðinni. Hann sagðist hafa
sjeð skrýmslið 10. ágúst 1881.
Skýrsla Renards var hirt á-
saml teikningum hans í Mondé
Illusté, en reyndist við nánari
rannsókn að vera lygi frá upp-
hafi til enda. Og siðan hafa
hlaðamenn húið til margar á-
líka sögur um sæskrýmsli, þeg-
ar þeir hafa verið í vandræð-
um með frjettir.
Sexfætta skrýmslið.
Arið 1808 varð uppi fótur og
fit þegar dautt hafdýr, 55 feta
langt rak við éyjuna Stronsa,
sem er ein af Orkneyjum. Ýms-
ir vísindamenn skoðuðu skepn-
una og skrifuðu um hana í
fræg náttúrufræðirit. Henni var
meira að segja gefið vísinda-
heiti: Halsydrus Pontoppidan,
því að slíkri skepnu hafði verið
lýst í náttúrusögu Pontoppid-
ans. Urðu langar og strangar
deilur um þetta furðudýr. Vis-
indamennirnir deildu i sjer-