Fálkinn - 26.09.1941, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
0
fræðiritum og bókum og fund-
ir voru haldnir í vísindafjelög-
um til að rífast um furðudýrið.
Á safninu í Edinburgh eru tii
lcifar af þessari skepnu, m. a.
brot af hauskúpunni, og dýra-
fræðingar nútímans viija halda
því fram, að þessi skepna liafi
verið hákarl, eins og furðudýr-
ið í Cherbourgh. En ])að gefur
ekki fullnægjandi skýringu á
þeirri staðhæfingu að dýrið
hafi verið með sex fætur, eins
og friðardómarinn og' ýmsir
aðrir velmetnir menn á Stronsa,
sem sáu dýrið, hjeldu fram.
iJví miður er ])að sjaldgæft
að sjóskrýmslin láti eftir sig á-
])reifanlegar menjar. í mörg
þúsund tilfellum liat’a menn
ekki annað tii að lialda sjer að
en meira eða minna öfgafullar
og ónákvæmar lýsingar ýmsra
sjónarvotta. Og það er revnt,
að ekki er alt seni sýnist og að
menn telja sjer trú um að þeir
hafi sjeð alt annað en þeir sáu.
Eru þess mörg dæmi. Margir
sjómenn bafa t. d. orðið fyrir
vonbrigðum er þeir þóttust sjá
ótal kryppur á sæskrýmslum
koma upp úr sjónum, en þegar
nánar var að gáð var þetta
liópur af liöfrungum, sem syntu
i lest með imúfuggana upp úr
sjónum. Stór iivalur getur líka
í miklum sjó virst furðu líkur
sjóskrýmsli og sama er að segja
um risa-kolkrabba, skötur og
stóran ái. Fundist liafa kol-
krabbar, sem voru yfir 80 fet
á lengd.
Franski orlogskapteinninn
Boyuer sá afar stórt liafdýr við
Teneriffa 30. nóv. 1861. Það var
á lilinn eins og rauður tígul-
steinn og liafði afarstór augu.
Öli skipshöfnin sá þessa skepnu.
Skipstjórinn eili dýrið lengi vel
og tókst að koma vað utan um
það. En eftir þriggja stunda
viðureign við skepnuna þá
slapp hún, eftir að skotið hafði
verið á liana Inörgum skotum.
Náðist þó í dálítinn bita af
skepnunni, sem var sendur á
rannsóknastofu. Þetta reyndist
vera kolkrabbi — sá stærsti,
sem menn vita um til þessa.
Þessi tígúlsteinsrauði kol-
krabbi er ef til vill skýring á
„skarlatsrauða skrýmslinu"
sem sást af ameríkönsku skipi
i Atlantshafinu fyrir mörgum
árum. Þetta skrýmsli var lalið
40 feta langt.
Ein merkilegasta sæskrýmsl-
issagan var birt í „London
News“ og „Literary Gazette“ í
október 1848. Það var áhöfnin
á enska lierskipinu „Daedaius“
sem sá þetta skrýmsli milli
Góðrarvonarliöfða og St. Hel-
ena. Skipstjórinn M’Quiiae lýs-
ir skrýmsli þessu mjög ítarlega
og gaf skýrslu um það í ferða-
sögu sinni. Síðar gafsl honum
tækifæri til að staðfesta fram-
bprð sinn fyrir vísindamönn-
um. Hann sá skrýmslið í 20
mínútur svo.að það varð tími
til að gera nokkrar teikningar
af því. Hausinn og hálsinn stóð
6 fel upp úr sjónum. Hálsinn
var um 16 þumlungar í þver-
mál og ginið var alselt hvöss-
um tönnum og svo stórt, að
fullorðinn maður hafði getað
staðið þar upprjettur þegar
skrýmslið gapti. Þegar flota-
stjórnin dró þessa skýrslu í efa
og lieimtaði nánari upplýsingar
skrifaði kapteinninn langa
skýrslu, sem var staðfest með
undirskrift foringjanna og
skipshafnarinnar á skipinu.
þessi skýrsla er mjög blátt á-
fram og trúleg enda þótti ekki
fært að stimpa hana sem upp-
spuna, þó að engip skýring
væri til á fyrirbrigðinu.
Nökkrum árum síðar (1856)
sá enski flotaforinginn James
Guv svipað skrýmsli í Erma-
sundi. Bar lýsing hans mjög vel
saman við lýsingu M’Quhaes og
sömuleiðis myndinni, sem hann
gat teiknað af dýrinu.
í skýrslu frá 1857 er sagt l'rá
sæskrýmsli, sem sjest hafi lýrir
norðvestan St. Helena. Hausinn
á því var 8 feta langur með eins-
konar faxi eða liesi. Eftir öldu-
ganginum í sjónum að dæma
virtist skrýmslið vera yfir 500
feta langt. Það var svart með
hvítum dílum og liðsforingjar
og áhöfn á skipinu „Castillan"
sáu það góða stund. Skýrslan
um ])að er undirrituð af þremur
æðstu foringjunum um borð.
Langflestar sagnir af sæ-
skrýmslum eru frá svæðinu
milli Sl. Helena og Góðrarvon-
arhöfða. Suckling skipstjöri á
„Carhatic" og Shuttleworth,
sem var farþegi á skipinu sáu
báðir gríðarstórt skrýmsli á
þessum slóðum og sama daginn
sást einnig skrýmsli á líkum
stað frá ameríkanska skipinu
,.A. B. Thomson“.
Það eru sem sagt til þúsundir
af söguní um sæskrýmsli og
mörg liundruð bækur liafa ver-
ið skrifaðar um þau af kunnum
vísindamönnum, sem ekki þótt-
ust geta brakið þessar sagnil- og
lýst þær bábilju og imyndun.
Flestar skýringar þessara manna
ganga í þá átt að hjer sje um
að ræða afkvæmi risaeðlanna.
um forðum daga. Víða um heim
liafa forn landdýr varðveist (t.
d. í Ástralíu) og þessvegna er
ekki ósennilegt að hal'dýr lið-
inna alda liafi getað varðveitsl
á sama hátt. Þessi dýr lifa á
miklu dýpi og koma ekki upp
á yfirborðið nema sjerstök á-
stæða sje til, svo sem gos á
hafsbotni eða jarðskjálftar.
í Burevatni á Sjálandi liafa
menn sjeð vatnaskrýmsli, sem
eftir lýsingunni að dæma er svo-
kölluð risakeila, sem er sjald-
gæfur fiskur og veiðist oft suð-
ur í Doná. Hann hefir lika
veiðst i Danmörku.
Hjer á landi hefir eigi heldur
skort sögur um vatnaskrýmsli
og nykra. Lagafljótsormurinn
er þeirra frægastur og frá síð-
ari árum má einkum nefna
Þverárskötuna, sem ýmsir mæl-
ir menn fullyrða að þeir liafi
sjeð. Engin skýring hefir fengisl
á hvaða skepna þetta væri.
Myndirnar:
A fremri síðu: Skrýmsli M. Ren-
ards með hanakambinn. — A þessari
siðu: Sæskrýmslið sem Olaus Magn-
us segir frá — og „sæmunknrinn",
sem setli veröldina á annan endann
á tímum Kristjáns þriðja.
sem svo mikið var til af í sjón-
RIKHARD SANDLER OG ERKO.
Þegar Rússar rjeðust á Finnland fyrir tveimur árum var sú
skoðun ofarlega á baugi hjái ýmsum mátsmetandi mönnum i
Svíþjóð, að Svíum bæri að hjálpa Finnlandi og fara í stríð við
Rússa líka. Einkum var það Rikhard Sandler þáverandi utari-
ríkisráðherra Svía, sem kvað fast að orði um þetta og þegar
sænska stjórmn kaus að hjátpa Finnum í annan veg en með
vopnum, sagði hann sig i'ir stjórninni. — Nú hafa Finnar rekið
Rússa úr landi sínu á ný — en það er undir sterkari máittar-
völdum komið hvort þeir fát að halda því. Iijer á myndinni
sjást þeir Sandler (t. v.) og Erko fyrverandi utanríkisráðherra
Finna og vinur Sandlers.