Fálkinn - 27.11.1942, Blaðsíða 5

F Á L K 1 N N
5
að Ji^tagál'a skáldá þeirra tíma var
ekki eingöngu lil sannrar prýði
fyrir hirð keisarans, heldur afl sem
eykur skilning manna á nýjum og
breyttum viðhorfuin þjóðlífsins.“
Að loknu ávarpi ríkisstjóra flutti
Sigurður Nordal prófessor sköru-
legt erindi um listir og afstöðu lisla
lil þjóðarinnar. En að loknu er-
indinu var þjóðsöngurinn sunginn
og lauk þá athöfninni í Háskólan-
um.
Viðstaddir setningarhátíðina voru
m. a. kenslumálaráðherra, forsetar
Alþingis, sendiherrar og ræðismenn
erlendra ríkja. Þá fjölmentu lisla-
menn þangað, auk ýmsra boðsgesta.
Klukkan 2% var málverkasýning-
in oþnuð í Oddfellowhúsinu. Hún
er ekki stór um sig, enda húsnæðið
ekki nema tveir litlir salir. Þarna
eru samtals 31 mynd, eftir 13 mál-
ára, og saknar maður þar fjölda
ágætra ungra listamanna. En þeir
sem þarna sýna eru Ásgrímur Jóns-
son, Kjarval, Snorri Arinbjarnar,
Guðmundur Einarsson, Þorvaldur
Skúlason, Jón Þorleifsson, Nína
Tryggvadóttir, Gunnlaugur Blöndal,
Jóhann Briem, Finnur Jónsson, Eyj-
ólfur Eyfells, Ólafur Túbals og
Kristín Jónsdóttir. ‘ — Það hafði
verið i ráði að koma upp allstór-
um sýningarskála lil málverkasýh-
inga, á lóðinni næst fyrir vestan Al-
þingishúsið, en hann er enn skaml
á veg kominn. En þegar liann verð-
ur fullgerður má vænta þess, að
málarar haldi stóra og veglega sýn-
ingu og nái þar saman eigi aðeins
nýjum myndum heldur og lika eldri,
svo að tækifæri geí'ist til yfirlits
yfir hina merkilegu þroskasögu mál-
aralistarinnar á siðari árum, hjer
á landi.
Orðlist og’ sönglist.
Alla þessa viku hefir Ríkisútvarp-
ið á dagskrá sinni ])átt frá lista-
mannavikunni. Þar er tónlist ýmis-
konar, bæði hljóðfæralist og söng-
ur, og svo upplestur skálda og ril-
höfunda. Þessir hafa látið til sín
heyra ]>egar þetta er skrifað: Gunn-
ar Gunnarsson, Guðmundur G. Haga-
lin, Tómas Guðmundsson, Halldór
Kiljan Laxness, Kristmann Guð-
mundsson, Guðmundur Friðjónsson
(á plötu), Jakob Thorarensen Jón
Magnússon, Friðrik Ásmundsson
Brekkan, Jóhannes úr Iíötlum, Guð-
Pált ísólfssoii.
Tómas Guðmtimlsson.
mundur Böðvarsson, Halldór Stef-
ánsson, Steinn Steinar, Gunnar Bene-
diktsson, Stefán Jónsson, Magnús
Ásgeirsson og Sigurður Einarsson.
Eins og sjá má af þessari upptain-
ingu hafa skáld og rithöfundar fylkt
hjer liði og gefst áheyrendum um
land alt betra tækifæri en nokkru
sinni áður á því að kynnast rödd og
ílutningi skálda þeirra, sem áður
eru kunn af bókum.
Lin tónlistina má segja bið sama.
Flest eða öll íslensk tónskáld hafa
verið flutt í útvarpinu, ýmist með
söng eða ineð hljóðfærum eða hvort-
tveggja.
En i Hátíðasal Háskólans hafa
verið ritlxöfundakvöld og hafa kom-
komið þar fram margir af þeim„
sem nefndir voru í sambandi við
útvarpið og ýmsir fleiri.
Þingsetningardaginn voru einnig
hátíðatónleikar í Gamla Bíó, þar
sem flutt var: Fjórir íslenskir dans-
ar eftir Jón Leifs, Tilbrigði yfir
Irumsamið rimnalag eftir Árna
Björnsson, Tvö sönglög eftr Þórar-
inn Jónsson, Tilbrigði yfir fornís-
lenskt rímnalag eftir Hallgrim Helga-
son, Tvö sönglög eftir Markús Krist-
jánssoii, Fjögur íslensk Þjóðlög
búningi Karls O. Runólssonar og
Introduktion og Passacaglia eflir
Pál Isólfsson.
Leiklistin.
Þá er enn ólalinn þáltur leiklist-
armanna í listavikunni. í kvöld
verður frumsýning á „Dansinum i
Hruna“ eftir Indriða Einarsson.
Tómas Guðmundsson hefir samið
formála í Ijóði fyrir þessa leiksýn-
ingu, en Indriði Waage búið sýning-
una til leiks. Það er „Fjelag is-
lenskra leikara“, sem stendur að
þessari sýningu, og flestir hinna
kunnari leikenda eru þarna á svið-
inu. En á morgun flytja leikarar i
útvarpinu þætti úr ýmsum íslensk-
um leikjum, Eru það alls 23 leikend-
ur, sem koma fram i þessum þátt-
um, en þeir eru 4. þáltur úr „Úti-
legumönnuin" eltir Matthías Joch-
umsson, 1. þáttur úr „Ljenharði fó-
geta el'tir Einar H. Kvaran, 2. þátl-
ur úr „Fjalla-Eyvindi“ Jóhanns Sig-
urjónsson og 3. þáttur úr „Skái-
holt“ eltir Guðmund Kamban. Har-
aldur Björnsson hefir leikstjórn
„Úlilegumannanna", Indriði Waage
leikstjórn „Ljenharös fógeta, Soffia
Guðlaugsdóttir leiksljórn „Fjalla-
Eyvindar" og Þorst. Ö. Stephensen
leikstjórn „Skálholts“. — Verður ef-
laust hlustað vel og víða í útvarpið
annað kvöld.
Eins og sjá niá af framansögðum
upptalningum er það ekki smáræðis
dagskrá, sem hið fyrsta íslenska
listamannaþing býður þjóðinni. Það
má með fullum sanni segja, að dag-
skráin sje glæsileg, og að lnin liljóti
að vekja þjóðina til itarlegrar um-
hugsunar um, hvers virði íslensk
list sje þjóðinni. Það ætti að geta
aukið skilning hennar á því mikils-
verða hlutverki, sem islenskir lista-
menn i öllum greinum hafa i þjóð-
fjelaginu.
Framkvæmdanefnd listaþingsins
hefir leyst undibúningsstörfin svo
prýðiiega af liendi, og dagskráin
verið framkvæmd með svo miklum
ágætum, að listamapnasambandinu
er sömi að. I framkvæmdanefndinni
eiga sæti: Páll ísólfsson (formaður),
Helgi Hjörvar (ritari), Jóhann
Briem, lvristín Jónsdóttir, Jón Þor-
leifsson, Magnús Ásgeirsson og Þorst.
Ö. Stephensen. En framkvæmda-
stjóri listamannaþingsins er Ragnar
Öla fsson lögfræðingur.
En stjórn Bandalags islenskra
listamanna skipa-: Jóhann Briem
málari (förmaður), Tómas Guð-
mundsson skáld (ritari), Árni Krist-
jánsson pianóleikari (gjaldkeri),
Sigurður Nordal prófessor og Þorst.
Ö. Stephensen.
LANDGANGA BHETA Á MADAGASKAR.
•4ó' morgni 10. september gekk breskt herlið á land viða á
frönsku eyjUnni Madagaskar til þess að tryggja það, að hún
fjelli ekki i hendnr Japana, sem þá voru komnir vestnr i Ind-
landshaf. Meðal landgöngustaðanna var höfnin i Najunga, a
vesturslrönd Madagaskar. Myndin er þaðan og sýnir franska
foringjann i tiðsveitinni þar, sem swrst hefir í viðureigninni
og verið handtekinn af Bretum.
FLUGVJELARNAR BÚNAR UNDIR LOFTÁRÁS.
Þetta er 1001) pitnda sprengja, af þeirri tegund, sem mest er
noíuð til flugárásanna á þýskar borgir, og er verið að teggju hana
á sleðann, sem ftylur hana át að fluyvjelinni. Rn slærstu sprengj-
ttr Breta vega 8000 pnnd og hefir reynslan sýnt, að þessi
sprengja er langskœðasta sprengjan sem notuð hefir verið i
laftárásnm. Myndir þær, sem teknar lutfa verið úr lofti aj' stöð-
um þeim, sem orðið hafa fyrir spreiigjtimim, hafa sannað þetta.
Það hefir l. d. sýnt sig, að 'tOOO ptinda sprengja hefir gjöreyði-
tagt byggingtt, sem var 300 sinnum 320 fet að grunnmáli. Má
marka af þessu hve mikil áhrif loftárásirnar á Þýskatand gela
haft á gang striðsins, því að það eru mestmegnis hergagnafratn-
teiðstustöðvar, sem verða fyrir sprengjuniim.