Fálkinn - 25.06.1943, Blaðsíða 2

2
F A L K X N N
Rennismiðjan.
Vinnusalur Stálsmiðjunnar.
Eyþór Eenedikfsson, fyrrum bóndi
á Hamri á Bak-Ásum, varð 75 ára
hinn 23. þ. m. Hann á nú heima hjá
tengdasyni sínum Eyjótfi Þorsteins-
syni trjesmíðameistara oy Margrjeti
dóttur sinni, Leifsgötu 23 í Reykjav.
Gisli Gíslason, sjómaður, Viðimel 61,
varð 75 ára 22. þ. m.
skifta nú orðið mörgum tugum. Er
það mikil hagsbót þjóðinni, að liægt
skuli vera að smíða slík áhöld hjer
á landi. Af skipaviðgerðum má sjer-
staklega nefna eina, sem er þannig
vaxin, að merkilegt má lieita að Iiægl
skuli tiafa verið að framkvæma hana
lijer. Svo sem kunnugt er strandaði
10.000 tonna skipið „Persier1* austur
á Söndum í byrjun stríðsins og náð-
ist þó út og var dregið liingað, mjög
skaddað, þar á meðal stýrislaust.
Hamar smíðaði stýrið og kom þvi
fyrir. Má það merkilegt lieita að
slíkt skyldi takast, þegar þess er
Framhald á bls. 15.
VJELSMIÐJAN
HAMAR
25 ÁRA
Næstkomandi mánudag eru 25 ár
liðin siðan nokkrir framkvæmda-
menn í Reykjavik rjeðust í að koma
á fót fullkominni vjelsmiðju. Var
það einkum vegna skipaflotans hjer,
sem brýn nauðsyn jjótti á þessu,
svo og vegna vaxandi vjelanotkunar
i landinu yfirleitt. Stofnendur voru
þeir August Flygenririg kaupmaður
i Hafnarfirði, P. O. Christensen lyf-
sali, Hjatti Jónsson konsútt, Jes Zim-
sen kaupmaður, Sveinn Björnsson
ríkisstjóri, þáverandi yfirdómslög-
maður og Niels P. Kirk, yfirverk-
fræðingur við liafnargerð Reykja-
víkur, en í fyr'stu stjórn félagsins
voru kosnir Aug. Flygenring (form.),
Hjalti Jónsson og N. P. Kirk. Fram-
kvæmdastjóri var ráðinn Otto Malm-
berg, sænskur að ætt. Hafði hann
verið verkstjóri við hafnárgerðina
og gegndi hann framkvæmdastjórn
Hamars til ársloka 1931, en þá tþk
við núverandi framkvæmdastjóri
fyrirtækisins, Benedikt Gröndal verk
fræðingur.
Á sömu slóðum, sem hið nýja
stórhýsi Hamars stendur nú hafði
Gísli Finnsson járnsmiður rekið
vjelsmiðju og járnsteypu og keypti
Hamar fyrirtæki háns og eru ]jau
undirstaða fyrirtækisins. En brátt
voru færðar út kvíarnar, bæði að
því er snerti húsakynni og vjelar
og hefir þessi aldarfjórðungsaga
fyrirtækisins verið ei^i samfeld
þroskasaga.
En eitt stærsta skrefið sem Hamar
hefir stigið var það er það beitti
sjer fyrir ])ví, að Slippurinn rjeðist
í að setja upp dráttarbrautir er gætu
tekið stærstu togara á land til við-
gerðar. Þá fyrst voru fengin skil-
yrði til þess, að flest íslensk skip
gætu fengið allar viðgerðir og floklc-
un hjer á landi. En áður hafði að-
eins verið hægt að annast þær við-
gerðir hjertendis, sem hægt var að
framkvæma við bryggju eða í fjör-
unni. Þetta komst í framkvæmd
1930—32. En árið 1933 stofnuðu
vjelsmiðjurnar Hamar og Hjeðinn
sameignafjelagið Stálsmiðjan, og í
sambandi við hana var sett upp
járnsteypa árið 1940. Var þá alt
fengið til ])ess að geta framkvæmt
allar þær viðgerðir og smíði, sem
mestu varðaði fyrir íslenska flotann.
Fyrir tveimur árum var hafist
handa um að reisa nýja byggingu,
Benedikl Gröndal framkvœmdastjóri.
stórhýsi þetta hið myndarlegasta og
tilkomumikið ásýndum, teiknað af
Ben. Gröndal og Sigurði Guðmunds-
syni húsaineistara. Er það fimm
liæðir, 40 metrar á lengd, en rúm-
mál þess 10 þúsund teningsmetrar.
Hófst bygging þessa stórhýsis í
september 1941 og er nýlokið. Al-
menna bygingarfjelagið tók að sjer
smíði hússins.
-----— Hjer er ekki rúm til að
drepa á starfsemi fjelagsins nema í
örstUttu máli. Eins og áður var sagl
voru það einkum skipaviðgerðir,
Járnsteypan.
því að þröngt var orðið í gömlu sem Hamar starfaði að framan af,
liúsakynnunum og á margan hátt en síðan hefir margt bæst við. Má
erfitt að notast við hús, sem bygð t. d. nefna smíði stærstu olíugeym-
höfðu verið i mörgum áföngum. ira lijer á landi, fyrir Shell í Skerja-
Keypti Hamar lóð undir nýja húsið firði, auk fjölda smærri geymira
á næstu grösum við sig i Tryggva- víðsvegar um Iand. Þá liefir Hamar
götu, og nú á 25 ára afmælinu er þar smiðað vjelar og tæki í fjölda af
risin upp ein stærsla bygging lands- hraðfrystihúsum tijer á Jandi, en þau
ins, bogadregin meðfram götunni en
með miklu þverhýsi að baka til. Er