Fálkinn - 22.10.1943, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
krónur. Og samkvæmt reynslu
síðasta árs mun mega ætla að
iðgjöldin á yfirstandandi starfs-
ári nemi um 11 miljónum, svo
að alls mun mega áætla iðgjöld
in samtals, á þesum fyrst árs-
fjórðungi fjelagsins um
tFimtíu og sex miljón krónur.
Þá er að líta á gjaldahliðina.
Fram til loka síðasta reiknings-
árs hafa verið greiddar i tjóna-
bætur um 27 miljónir auk 1I4
miljónar, sem Líftryggingadeild
hefir greitt í dánarbætur, út-
borganir til fólks i lifanda lífi
og bónus. Við tjónabæturnar má
bæta tjónavarasjóði frá fyrra
ári, sem nam urn kr. 2.725.-
823.00, með þvi að sú uppbæð
kemur til með að ganga inn í
tjónabætur yfirstandandi árs.
í síðastliðin árslok nam Ið-
gjaldavarasjóður Líftryggingar-
deildar kr. 5.176.101.00, en þar
af eigin iðgjaldavarasjóður kr.
1.466.357.00. Aulc ofangreindra
tjóna- og iðgjaldasjóða átti fje-
lagið í s.l. árslok viðlagasjóð að
upphæð kr. 158.179.67 og enn-
fremur varasjóð að uppliæð kr.
362.800.00, sem er kr. 50.000
bærra en innborgað lilutafje,
en það liefir frá uppbafi verið
lcr. 312.500.00, eða fjórði hluti
hlutafjárupphæðarinnar, sem er
kr. 1.250.000.00.
Launagreiðslur til starfsfólks
fjelagsins til loka þessa árs
munu nema um þremur milj-
ónurn króna, en starfsfólkið er
nú um 50 manns. Til umboðs-
manna liafa verið greiddar, á-
samt innheimtulaunum, um 1.6
miljón krónur, en í skatta og
útsvör liafa farið um 735 þús-
und krónur.
Samanlagður tekj uafgangur
þau 24 ár, sem reikningar ná
til, er kr. 1.367.500, en af þeirri
upphæð hefir verið greitt til
hluthafanna kr. 703.149.80, 9.4%
á ári. Sýnir það góða afkomu
fjelagsins og sannar það, að
það átti ekki fyrir því að liggja
að „fara á bausinn“, eins 'og
sumir spáðu. Þó hefir ekki á
vantað, að fjelagið hafi fengið
marga vonda „skelli“, sem kall-
aðir eru. En það stóð óliaggað
eftir, og fyrir það ber að þakka
stjórn þess og framkvæmda-
stjórum. Fjelaginu hefir aldrei
verið stýrt „af kappi“ en ávalt
„með forsjá“. Því getur það
litið yfir starf liðins aldarfjórð-
ungs með gleði, og því mega
landsmenn allir fagna tilkomu
þess og þakka starf þess.
Hjer hefir verið gerð nokkur
grein fyrir fjárhagslegri afkomu
Sjóváti’yggingarfjelags íslands.
En hefir eigi verið minst þeirra
manna, sem setið hafa þar við
stýrið, og stundum orðið að
sigla milli brims og boða.
Fyrsti formaður í stjórn fje-
lagsins var Ludvig heitinn
Kaaber bankastjóri. Næstur tók
við af lionum formannsstarfinu
Jes Zimsen konsúll en er hann
fjell frá var Halldór Kr. Þor-
steinsson útgerðarmaður kosinn
eftirmaður hans og er það enn.
Er hann sá eini, sem setið hefir
í stjórn Sjóvátryggingarfélags-
ins alla æfi þess, og er það vel
til fallið, að jafn ágætur kunn-
áttumaður í siglingum sitji í
forsæti í þessu félagi. Því fyrst
og fremst var það sjóvátrygg-
ingafjelag og er það enn, þó að
fleiri starfsgreinir hafi bæst við.
En það er mælt um Halldór
Þorsteinsson, að hann þyki
jafnan tillögugóður og glöggur
maður til athafna og skilnings
á livaða sviði sem er — hvort
lieldur er á sjó eða landi. —
Meðstjórnendur hans eru nú
Lárus Fjeldsted hæstarjettar-
málaflutningsmaður, Hallgrím-
ur Tulinius stórkaupmaður, Að-
alsteinn Kristinsson forstjóri og
Guðmundur Ásbjörnsson kaup-
maður. Allir liafa þeir, ásamt
fyrri meðstjórnendum fjelags-
ins unnið dyggilega að því
marki að gera Sjóvátiygginga-
fjelagið að því fyrirtæki, sem
Islandi megi vera sómi að. Því
að meðal fyrirtækja, sem geta
haft „ísland“ sem seinni liluta
eða síðasta, af nafninu sínu,
verður það að vera boðorð, að
fjelagið sje fyrst og fremst
þjóðinni til prýði, en hitt á
lægra bekk sett livort það verði
eigendunum lil hagnaðar. —
Þetta hefir Sjóvátryggingaf je-
fslands prýðilega tekist, það
sem af er æfinni. Og þessvegna
þalckar landslýður allur þess-
um „unglingi“ vel unnið barn-
æskustarfið. Fleiri ár munu þar
á eftir fara.
Á umliðnum aldarfjórðungi
liafa aðeins tveir menn setið í
forstjórasæti þessa fjelags, Axel
V. Tulinius og Brynjólfur Stef-
ánsson. Það v&rð fjelaginu til
gæfu að eignast sem fyrsta for-
stjóra sinn Axel Y. Tulinius
fyrv. sýslumann. Hann var
landskunnur fyrir víðsýni, bjart
huga á það, að ísland ætti fram-
tíð, röggsamur í öllum fram-
kvæmdum, yndislegur i viðmóti
og framkomu, og um leið virðu-
legur svo af har. Ekki liafði
hann verið sjerfræðingur í vá-
tryggingum, en bar gott skyn á
þá liluti og var „reikningsglögg-
ur“ maður, sem kallað var.
Hann hafði flest það til brunns
að bera, sem góðan mann má
prýða, og um leið það, sem
einmitt þurfti á að halda, til
þess að koma fótum undir ann-
að eins nýmæli og íslensk vá-
tryggingarstarfsemi var, árið
1918.
Hann kunni að velja sjer sam-
starfsmenn. Það leið ekki á
löngu þangað til að þeir, sem í
upphafi höfðu spurt „livenær
skyldi það fara á hausinn“, voru
jrðnir viðskiftavinir fjelags-
ins. Tulinius, þrekmaðurinn
hugsaði sjer það eitt, að fyrir-
tæki, sem hann gerðist fram-
kvæmdasljóri fyrir, skyldi al-
drei fara á liausinn. Og í því
tilliti heitti liann kappi með
forsjá.
Hann var orðinn maður all-
fullorðinn, þegar hann tók við
starfi sínu lijá Sjóvátrygginga-
fjelaginu. Og „engin verður ei-
lífur á jörðu“ hugsaði liann.
Mjer er kunnugt um, að eftir-
maður hans, var hvattur til
þess, er hann var við fræðilegt
stærðfræðinám í Ivaupmanna-
höfn, að .snúa sjer að sjermáli
viðvíkjandi tryggingum. Stúd-
entinn gerði það. Hann varð
fyrstur til að taka próf í þess-
ari sjergrein við háskólann í
Kaupmannahöfn. Hann gerði
það — og með frábærri eink-
unn-
Það var Brynjólfur Stefáns-
son. Hann er annar og núver-
andi forstjóri Sjóvátrygginga-
fjelags Islands. Tók liann við
starfinu er Axel V. Tulinius
hafði gegnt því í nákvæmlega
15 ár. Brynjólfur hefir því ver-
ið forstjóri í rjett tíu ár.
Fvrsti stórviðburðurinn í hans
tíð var stofnun líftrygginga-
deildarinnar, en sú deild hefir
síðan hún var stofnuð tekið að
sjer líftryggingar, sem nú nema
26 miljónum króna, og eru þá
ekki taldar með tryggingar þær,
sem Sjóvátryggingafjelagið tók
við af „Thule“ og „Svea“. Enn-
fremur hefir verið stofnað til
áðurgreindra sjerdeilda. . innan
fjelagsins i stjórnartíð Biynj-
ólfs.
Hann er enn maður á ljettasta
skeiði og á vonandi margt eftir
óunnið. Auk starfa síns í Sjó-
vátryggingafjelaginu hefir hann
unnið mikið starf fyrir þjóð-
ina. Tryggingamálin hafa verið
mikið á dagskrá undanfarin ár,
og oftast mun Brynjólfur hafa
verið kvaddur þar til skrafs og
álitsgerðar, sem eðlilegt er.
Hefir liann ætíð reynst, eigi að-
eins sjerfræðingur, lieldur og
strangheiðarlegur málefnum,
svo að aldrei hefir það verið
dregið í efa, að álit lians sje
hið rjetta í hverju máli, sem
liann lætur sig skifta.
Það verður ekki skilist svo
við þessa grein, að eigi sje
minst starfsfólksins i Sjóvá-
tryggingafjelaginu. Það eru
ekki forstjórarnir einir, sem
skapa velgengni og álit fjelags
síns. Þar þurfa allir að vera
samtaka, frá þeim lægsta og
til hins hæsta. Engin nöfn skulu
hjer nefnd — þvi að þá yrðu
þau að vera svo mörg. En sum
þeirra hafa verið í þjónustu fje-
lagsins um tuttugu ára hil, eða
meir. Og öll hafa þau lijálpast
að með að gera garðinn frægan.
CAPITOL I WASHINGTON.
Þegar Washington forseti fól hin-
um unga verkfræöingi L’Enfant að
gera tillögur um skipulag væntan-
iegs sambandsstjórnarseturs Banda-
rikjanna, taldi verkfræðingurinn að
liæð sú, sem síðar var nefnd Capitol
Hill væri „tilvalinn fótstallur undir
aðal stórhýsi borgarinnar“. Capitol
Hill er 30 metra yfir vatnsflötinn
fyrir neðan og þar stendur nú veg-
legasta þinghúsbygging allra þjóða,
Capitol, 225 metra löng og með 105
metra hreiðum hliðarálmum.
Þegar efnt var til samkepni um
uppdrætti að Capitol fóru svo leikar
að I. verðlaununum var skift milli
tveggja húsameistara, Stephen Hail-
ett og William Thornton. Hófst verk-
ið undir stjórn þeirra árið 1793 eða
fyrir rjettum 150 árum. George
Washington Bandaríkjaforseti lagði
liyrnarstein byggingarinnar, 18.
september 1793. En húsið var lengi
í smíðum. Á þjóðardegi Bandarikj-
anna, 4. júlí 1851, lag'ði Fihnore
forseti hyrnarsteinana að þverálm-
unum, sunnan og norðan, sem eru
úr marmara, en í annari álmunni
eru fundarsalir senatsins, en neðri
deildarinnar í hinni. Og meðan á
borgarastyrjöldinni stóð var livelf-
ingin yfir hringsalnum fullgerð, og
er hún 86 metra há. Uppi á livelfing-
unni stendur risavaxin bronsemynd,
„Frelsið“. En undir hringsalnum er
kjallari, sem átti að verða krafhýsi
hins fyrsta forseta Bandarikjanna,
CARLSBAD-HELLARNIR.
Svæðin kringum norður- og suð-
urheimskautið liafa verið rannsök-
uð talsvert ýtarlega, en hinir merki-
legu hellar við Carlsbad í suðvest-
anverðu New Mexico eru ekki enn
kunnir nema að litlu leyti. Á liverju
ári finna menn þar nýja afhellira,
og til þessa vita menn um tólf kíló-
metra lengd af hellirum og lidlis-
göngum, stórum neðanjarðarhvelf-
ingum með undurfögrum steindröng-
um, sem ýmist standa í hellisgólf-
num eða hanga niður úr þakinu.
Eru þessar hellislivelfingar sumstað-
ar um 20 metra liáar undir loft, og
taka langt fram öllum öðrum liellir-
um, sem menn þekkja í veröldinni.
Árið 1930 var landsvæðið kringum
þessa hellira, sem er 193 fermílur,
friðað og er síðan haft eflirlit með
þvi, að engu sje rasltað i hellirun-
um.
Það er sagt að tveir kúrekar, Jim
White og Abijali Long, hafi orðið
fyrstir til að finna þessa hellira,
árið 1901. Tóku þeir eftir því eitt
kvöld um sólarlag, að eimur kom
upp úr jörðinni skamt frá þeim.
En þegar til kom sáu þeir að þetta
var þyrping af leðurblökum, sem
hefst við í liellirunum á daginn, en
koma út þegar fer að skyggja.