Fálkinn - 12.05.1944, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
Arnulf Overland:
Vörður bróður síns
VIÐ vorum að tala saman
um hjónaskilnaði. Og þá
sagði málaflutniirgsmaðurinn:
— Þau eru alltaf argsöm
þesskonar mál, það eitt er víst.
En samt er nú dálítil liugsun í
þeim. Þegar fólk hefir lagt að
sjer að vera sem viðkvæmast og
ljúfast livort við annað, og finst
að það fái of lítið til endur-
gjalds fyrir það, þá hefnir það
sín. Ef það fær ekki að minsta
kosti sex af hundraði af því,
sem það hefir lagt fram, þá
horgar framlagið sig hlátt áfram
ekki. Qg þegar það liugsar til
þess live göfugt og nærgætið
það hefir verið, þá gerir það allt
sem það getur til þess að taka
það aftur. Það er dálagleg þrí-
liða.
En hjerna um daginn koin
lögulegt tilfelli fyrir hjá mjer;
vitanlega er það alger óhæfa
að segja frá slíku, og við mála-
flutningsmenn gerum það aldr-
ei. Jæja: Það kemur maður
inn til mín á skrifstofuna og
vill skilja, og við tölum fram og
aftur um þetta; en eiginlega
var ómögulegt að toga út úr
honum hvað það væri, sem eig-
inlega væri að. Ekkert út á
konuna að setja, og liann iiafði
ekkert út á sig að setja heidur.
Að visu voru þau barnlaus. .. .
Nú jæja, sagði jeg — ef þið
eruð bæði á einu máli þá er
það nú eiginlega nóg.
Jú, jæja, hann dró það uálitið
við sig — jú, hann þóltist vita
að konan væri á sama máii og
vildi skilja. En það var bara svo
erfitt að tala um það. Nú hafði
jeg taisvert mikið að gera, svo
að jeg sagði, að Iiann yrði að
tala við liana fyrst og svo skykli
hann koma aftur.
Og svo fór liann. En um
kvöldið hringdi hann tií mín
og sagðist endilega verða að
tala við mig. Og svo kom’ hann
og settist, en sagði ekki stakt
orð.
Nei, hann hafði ekki Icomið
sjer til þess að segja neitt við
konuna. I fyrsta lagi mundi
hún ekki skilja það, og i öðru
lagi, jæja, hann vissi ekki hvað
hann átti að segja við hana.
En það var blátt áfram þetta,
að hann gat ekki haldið sam-
búðinni áfram. Gat það ekki.
Jeg hafði ekki önnur ráð en
hjóða honum whisky og svo
fórum við að tala um eithvað
annað. Hann hafði ferðast víða,
og nú var hann nýkominn heim.
Og svo fór hann að segja irá
því:
EVyKI alls fyrir löngu var jeg
-staddur í Tiflis, sagði liann
Það var sjerleyfi, sem jeg þurl'ti
að ganga frá þar, og jeg varð
að semja við ýmsa ráðamenn.
Það tók sinn tíma.
Svo var það einn dag síð-
degis, rjett eftir nýár, að jeg
gekk út í hæinn. Það for að
rigna, en jeg vildi ekki l'ara
heim, og svo fór jeg inn á stað,
þar sem fullt var af fóiki, þetta
var einskonar samkomuhús, bíó,
uppboðsstaður eða leikliús, —
hugsaði jeg. Það kostaði ekkert
— þesshátar var máske ókeypis
hjer. Svo mikið er víst að jeg
fór inn.
Jeg heið góða stund; fólk er
svo þolinmótt í Rússlandi; ef
maður hefði sagl að tíminn væri
peningar mundi það hafa hváð,
þvi að það hefir aldrei fundið
annað en að hver dagurinn
væri öðrum likur, og að dagarn-
ir eru margir.
En loksins var orðið troðfullt
i salnum. Það var hætt við sæt-
um, en þó stóð fólkið meðfram
öllum veggjum. Jeg varð forvit-
inn —• hvað átti þetta að verða?
En svo var tjaldið dregið upp.
Til vinstri á leiksviðinu var
stórt horð; þar sat fólk í ein-
kennisbúningum — og svo stóð
minna borð með ritföngum aft-
ar. Þar sat einliver líka og virt-
ist híða eftir að hyrjað væri.
Við þilið til hægri var bekkur.
Allt mjög íburðarlaust, tjöldin
jivæld og gömul, og hristust
þegar gengið var um dyrnar.
Svo kom inn ungur maður
og tveir lagajijónar ineð lion-
um. Hann nemur staðar fyrir
framan borðið.
Sá sem situr fyrir miðju spyr
liann um eitthvað. Ilann svar-
ar ofur lágt og snýr sjer undan
áhorfendunum. Jeg trúi varla
að nokkur í salnum geti heyrt
hvað liann segir.
En jiessi, sem sat í forsætinu
var ágætur. Reyndar gat jeg
ekki heldur skilið hvað hann
sagði. En jivílíkt andlit. — Eitl
af þessum breiðu, heinamiklu
rússnesku andlitum, vitanlega
ljótt, en svo lifandi, einbeitt í
augunum, brennandi af alvöru,
að ekki varð um manninn villst.
Mjer varð hugsað til leikaranna
okkar —- nú jæja.
OVItílÐ var rjettarstaður. Það
var rjettardómarinn, sem
var að yfirheyra unga mann-
inn. Auðsjeð a"ð liann hafði verið
kærður fyrir eitthvað.
Hann var mjór og pervisa-
legur í hnakkanum — alveg
eins og hann hefði verið kúg-
aður og tuktaður fyrir mis-
heppnaðar uppreisnartilraunir
frá blautu barnsheini. -Það var
raun að liorfa á hann.
Mjer datt í hug að hann hefði
verið hafður fyrir rangri sök,
livað svo sem hann hefði verið
sakaður um, — að það væri
annar, sem ætti sökina. .Teg fjeldc
beinlinis samvisku út af pilt-
inum. Og þó liafði jeg ekkert
út á dóminn að setja.
En hann var svo alvarlegur
að unglingurinn gat ekki afhorið
jiað. Sannleikurinn var víst f^'rst
núna að rénna upp fyrir hon-
um.
Svo kom ung stúlka inn, löl
og glójörp á hár, ein ineð jiessu
letilega amháttaryndi, sem ger-
ir jjað svo eðlilegt að menn
beri vopn. — Var þetta unnustan
hans? — Það stóðu neistar af
henni jiegar hún sneri sjer að
honum; en ómögulegt var að
sjá livort þeir stöfuðu af ást
eða hatri. Liklega hvorutveggju.
Hún talaði einnig ofur lágt.
Hún var dálítið skjálfrödduð.
Einu sinni fnæsti hún af reiði,
jiegar dómarinn bar fram eina
spurninguna. Hún leit á ákærða,
henti aðeins á hann með augun-
um, og svo bljes hún gegnum
nasirriar eins og hestur!
En jiað fór illa með unga
manninn. Ilann var dæmdur.
Við og við heyrðust lágar stunur
um salinn, sameiginlegt ávarp
frá ölluni áheyrendunum, sem
þania sátu og drógu varla and-
ann. Það var svo kyrrt jiarna
að maður heyrði skrjáfa i papp-
irnum hjá blaðamönnunum.
Jú víst voru blaðamenn jiarna,
herra minn trúr, jietta var eng-
inn leikur, jietta var In-ein og
bláköld alvara, aldrei hafði
þetta var leikhús; Þetta sýndi
ekki heldur var jiað rjettarsalur
engirin hafði orkt þetla með
bleki, enginn ljek svona.
Nú var stúlkan látin fara út
aftur, og inn komu ný vitni,
vitni, sem auðsjáanlega voru
elcki eins mikilsvarðandi; jeg
slcildi ekkert af því sem fram
fór. En jiað kvaldi mig að silja
þarna.
4tí var liælt að rigna en
loftið var þungt af vætu.
Bogalamparnir á aðalstrætinu
voru á sundi í hláleitri bensin-
svækju, og i lienni hurfu efri
hæðirnar á húsunum, en á neðri
hæðunum glitruðu Ijósaauglýs-
ingar, eins og loforð um hneyxl-
anlega hamingju.
Jeg gekk niður jivergötu, sem
varð dimmari, óhreinni og
þrengri eftir þvi sem á leið,
lók ó sig beygjur og misti alla
stefnu. í portunum og opnu
vöruskemmunum brunnu gulir
ósandi lampar yfir liráu og
blóðugu lceti. Jeg rann á götu-
flórnum. Margir hundar skokk-
uðu og snuðruðu og slöfruðii í
sig úr göturennunni.
T'^AGINN eftir keypti jeg mjer
blað, en gat ekki lesið stakt
orð í því. Fyrir sig ef jiað hefði
verið rússneska, hugsaði jeg,
eins og jiað hefði bætt nokkuð
úr skák. Þarna voru ekkert
nema skrítnar bogalínur og pír-
umpár. En svo bauð jeg einum
af skiftavinum mínum til mið-
degisverðar og spurði hann nú
spjörunum úr, eftir Jiví sem unt
var. Og síðan fekk jeg að vita
meira.
Sannleikurinn var sá, að jjeir
voru vanir að nota gamalt leik-
liús til rjettarhalda jiegar húast
mátti við mikilli aðsókn.
Þetta var niorðmál.
Þeir voru tveir bræður, sem
áttu lieima uppi í fjöllum, við
einn hermannaveginn til Káka-
sus, nokkrum mílum fyrir ofan
Tiflis. Og sá yngri þeirra jiekkti
.stúlku í næsta jjorpi, sem var enn
norðar. Jcg man ekki hvort
jiað lieitir Dsuta eða Dschula,
en það er eithvað því lílct. —
Ilann var vanur að heimsækja
hana jiegar honum gafst tóm
til alveg eins og við gerum
í sveitinni lijerna heima.
Eldri hróðirinn liafði tekið
eftir Jiessu, Jivi að liann var
heldur ekki giftur. En honum
fanst, að ef annarhvor þeirra
legði konu í búið þá ætti það
að vera sá eldri. Því að ekki gat
liann látið yngri bróður sinn