Fálkinn - 22.09.1944, Blaðsíða 4

4
FÁLKINW
CLAUD GOLDING:
SYKURRÓFNARÆKT í BRETLANDI
kandbúnaður Breta hefir tekið miklum breytingum vegna stríðsins.
Bretar verða að búa að sínu og framleiða sjálfir margt af því, sem
þeir óður fluttu inn.Þannig hafa þeir margfaldað sykurrófnarœktina.
Bifreiðar, sem eru að afferma sykurrófnafarma, sem þær hafa sólt til
hændanna. Rófurnar liggja i garði sykurgerðarinnar þangað til verksmiðjan
fer að vinna úr þeim.
ALDREI hefir það orðið jafn bert
og í þessari styrjöld hve Bretar
eru háðir öðrum þjóðum bvað mat-
væli snertir. 1 síðasta striði og þvi
núverandi hefir það verið mikið
kappkostað að sjá þjóðinni farborða
með því að auka ræktun landsins
sem allra mest.
Þær væri merkileg saga sem
segja mætti um þessa viðleitni og
árangur hennar. Hjer skal vikið að
einni grein þessarar sjálfbjargarvið-
leitni, nfl. sykurrófnaræktinni. 1
dag rækta ■ 50.000 enskir bændur
sykurrófur til þess að sjá hinum
18 sykurgerðum Englands fyrir hrá-
efni, en þær framleiða um 560.000
smálestir á ári, eða um þriðjung
þess, sem leyfilegt er að nota í
Bretlandi samkvæmt núgildandi
skömtunarlagi. Sparar þessi fram-
leiðsla ekki lítinn skipastól.
En gildi sykurrófnauppskerunnar
má eigi eingöngu miða við sykur-
inn, sem úr þeim er unninn. Því
að úr rófum eru einnig unnar verð-
mætar fóðurtegundir. Maukið, sem
eftir verður þegar sykurinn er
skilinn frá, inniheldur mjög auð-
meltanlegt kolvetni og er notað
handa kúm í stað rófna og káls,
vegna þess hve gott það er til mjólk-
ur. Einnig er það notað til þess að
fita naut og sauðfje, sem slátra skal.
Sykurrófnakálið, sem er skorið af i
görðum, áður en rófurnar er sendar
í sykurgerðirnar, hefir 50% meira
fóðurgildi en sami þungi af fóður-
rófum. Það er auðugra af proteíni
en grænkál og má nota það handa
allskonar búfjenaði.
Loftslagið í Bretlandi hefir reynst
einkar hentugt fyrir sykurrófnarækt.
í venjulegu árferði heldur rófan og
kálið áfram að þroskast þarigað til
um miðjan nóvember, og i mildum
vetrum mánuði lengur. En þessu er
ekki svo varið, hvorki annarsstaðar
í Evrópu nje í Bandaríkjunum; þar
er gróðrartíminn miklu styttri.
Reyndir menn telja, að hægt sje að
fá 12—14 smálestir af rófum af
hverri ekru. Miðlungs sykurinnihald
rófanna er um 17%, svo að ekran
gefur af sjer 1 %—2 smálestir af
hreinsuðum sykri.
Sykurrófan er einkum ræktuð í
Skotlandi og einnig i mörgum greifa
dæmum í Englandi og Wales, en þó
er hún hvergi meiri en í Austur-
Angliu. Best þylcir að hafa 25-32
cm. milli plantanna. Upphaflega er
sáð í raðir með 46 cm. millibili, en
eftir að plönturnar eru nýkomnar
upp er þeim skift út með höndunum
og grefi, þannig að áðurnefnt bil
sje milli þeirra. Sú fjarlægð þykir
gefa besta upskeru.
Sykurrófan er lík hnubbaralegri
gulrófu að lit og lögun og ræturnar
eru langar og miklar — þannig
gengur aðalrótin oft nokkur fet
ofan í jarðveginn, og út frá henni
sægur af smærri rótum. Mesta vinn-
an er við að lúa garðinn, sjerstak-
lega fyrri hluta vaxtarskeiðsins.
Meira en hálf öld er síðan faraið
var að rækta sykurrófur i Englandi.
Um 1870 var fyrst reynt að vekja
bændurna til umhugsunar um þessa
ræktun. Tilraunir voru gerðar, en
þær mishepnuðust, og menn komust
að þeirri niðurstöðu, að loftslagið
væri hagstætt fyrir þessa rækt,
einkum vegna sólarleysis. Þegar
jeg var barn sá jeg oft bændur á
bernskuslóðum mínum hrista höfuð-
ið þegar minst var á sykurrófur.
Þá var það trú manna, að þær gætu
ekki þrifist í Englandi. Það inætti
eins vei reyna að rækta melónur þar
undir beru lofti. — En í byrjun þess-
arar aldar fóru bændur að hugsa
ráð sitt á ný. Það frjettist að þýskir
bændur hefðu stóraukið sykurrófna-
ræktina með því að taka upp val
á fræi og notfæra sjer ýmsar niður-
stöður vísindanna. Og nú datt suinum
í hug, að yfirbuga mætti örðugleilc-
ana, sem loftslagið olli i Englandi.
Jarlinn af Denbigh varð fyrstur
til að hefja tilraunir í nýjum stil.
Hann sáði sykurrófum í nokkrar ekr-
ur á búgarði sinum í Warwickhire
og komst að raun um, að þessar róf-
ur voru mjög ríkar á sykur. Árið
1910 var Sykuiræktarsambandið
stofnað, og farið að gera marghátt-
aðar tilraunir á mörgum stöðum í
senn. En eigi að síður ríkti mikið
og almennt sinnuleysi í málinu.
Þannig var það hollenskt fjelag,
sem fjekk sjerleyfi til jiess að setja
upp fyrstu sykurgerðina, í Cantley
i Norfolk. Næstu árin var fram-
leiðslan ekki meiri en svo, að hún
hefði varla nægt í sælgæti handa
'einum barnaskóla. Svo kom stríðið
1914-18 og þá sást hversu þjóðinni
kom illa að eiga sykurframleiðsluna
undir öðrum þjóðum. Nú fjekk ráða-
mikill flokkur innan þingsins áhuga
fyrir sykurmálunum og Sykurrófna-
ræktarfjelagið var stofnað til þess
að vekja áhuga l'yrir málinu og
halda upp áróðri fyrir framgangi
þess.
Á kreppuárunum 1925-1935 var
Hjer sjást mörg þúsund sykursekkir í geymslu einnar sykurgerðarinnar i Suðukatlar f enskri sykurgerð. Þar er sykurleðjan eimd þangað til hún
Bretlandi — allt úr enskum sykurrófum. verður að sýrópi, en það krystallast t sykur.