Fálkinn - 25.05.1945, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
lr> að þaðan kæmi svo „kyn-
legur kvistur“ nema þá tröll-
skapur væri. — En nú tók
hann einnig að sinna andleg-
11111 efnum af mikilli elju i öll-
11111 tómstundum, og kom hon-
11111 þá m. a. vel, hversu fljót-
gafaður hann var á málanám,
enda vel að sér i móðurmáli
S1nu, islenskunni, sem hann
lagði meiri stund á í útlegðinni
en fyrrum lieima. Og þótt hann
bærist jneðal allra lýða með ó-
teljandi mállýzkur, varð aldrei
þess vart í mállireim lians eða
orðafagi, að liann drægi neinn
aðskota-dám af nokkru slíku.
Nú stundaði liann og mjög
sagnfræði og einkanlega nor-
ræna, eða það, er ísland varð-
aði vestra, svo sem um land-
nam íslendinganna og hygðir
þar fyrrum o. s. frv. Tók hann
Þá og að skrifa um það og
%tja erindi hér og þar (einn-
xg í útvarp), og gat jafnvel
brugðið fy rir sig hundnu máli,
ei’ hann sjálfur gerði úr garði,
en sæg af skáldskap las hann
°g kunni. En svo liðu árin
Vestra, að hann hug'saði meir
°g meir lil að koinast lieim,
°g af þvi gerði hann loks al-
vöru, er nálgast tóku liin minnis
stæðu timamót við 1930. Byrj-
aði þá hinn fjórði og siðasti
þáttur lífs hans: „heimavistin“.
Svo var talið, að Jóliannesi
hefði græðst fé við liina miklu
utivist sína og störf. Ilugsaði
^ann þá og enn „stórt“, vildi
gera eitthvað, sem tilþrif væri
h enda lagði liann nú alveg
aiður íþróttir sínar, og eftir
eimdi aðeins „veiðihugurinn“
a láði og legi. Hann tók sér
þá fyrir hendur, bæði af sjálfs-
dáðum og tileggjan annara, að
reisa í höfuðstað landsins hið
ve9[lega gistihús Hótel Borg,
lúð fyrsta hér á landi, er sam-
bærilegt væri gistihúsum ann-
arsstaðar um lönd, er í fremstu
röð tcljast. Þar í lét hann eigur
Glíma og sjálfsvörn.
sinar og stol'naði þó tii skulda,
— og á kreppuárunum fyrir
stríð, var hann raunverulega
húinn að tapa því öllu, svo
var hart í ári, enda varð lengst-
um lítið úr efndum þeirra
tieita, að honum skyldi mjög
ívilnað í álögum, ef liann hætti
á þetta risavaxna fyrirtæki, sem
slílc bygging var á þeim tíma
(um 1930), en lands- og bæjar-
nauðsyn var það. En ekki hefir
liótelreksturinn verið vanda-
laust starf.
Nú þekkja allir Reykvíking-
„Hallast npi) að dyrustaf“ Dorgar-
innar.
ar og landsmenn margir „Jó-
hannes á Borg“, sem liann al-
mennt er kallaður.
Sanleikanum samkvæmt verð
ur það að siðustu að segjast
um Jóhannes Jósefsson að ekki
hefir hann þótt öllum þjáll um
dagana og ekki hirðir liann að
vera allra vinur. Hann varð
einnig löngum að „bita frá
sér“, svo sem títt er um braut-
ryðjendur. En í skoðunum sin-
um og aðgerðum hefir hann al-
drei verið neinn veifiskati. Og
óhlutdeilinn er hann um ann-
ara mál. Þótt hann, eins og
flei-ri, dæmi ef til vill mann-1
Kunnir
kuikmyndaleikarap
Robert Cummings.
Robert Cummings fæddist í Miss-
ouri-fylki í Bandaríkjunum. í upp-
vextinum var liann mjög lilýðinn
og góður drengur og það kom sára-
sjaldan fyrir að hann yrði valdur
að nokkrum verulegum prakkara-
strikum. En þó var liegðun hans á
heimilinu ekki með öllu lýtalaus.
Það kom snemma í ljós, að hann
liafði mikla tilhneigingu til að rann-
saka og kynna sér leyndardóma
véltækninnar. Stundum sat hann
tímunum saman með allskonar smá-
vélar og tæki og var þá oft æði
óreiðusamt í kringum hann. Mamma
hans ávítaði hann liarðlega fyrir
þetta og sagðist hara ekki vilja
hafa það, að hann drægi allt þetta
rusl inn á lieimilið, en árangurs-
laust. Stráksi hélt áfram uppteknum
liætti. Annars var það einkum stóra
húsklukkan, som olli honum lieila-
brotum, og einu sinni þegar for-
eldrar lians voru ekki heima, fékk
hann svalað forvitni sinni með því
að skrúfa hana alla í sundur. Að
sjálfsögðu hafði liann ætlað sér
að setja klukkuna saman aftur, en
það gekk ekki sem best, og um
kvöldið, þegar foreldrar hans komu
heim, sat hann í vandræðum sinum
á miðju gólfi með tannhjól og fjaðr-
ir, skiúfur og gorma allt i kring-
um sig. Fyrir þetta athæfi var hann
flengdur í fyrsta og eina sinn á æf-
inni.
Og árin liðu. Robert Cummings
hætti að föndra við úrið hans pabba
sins og klukkuna hennar mömmu,
en fór að fá liug á stærri viðfángs-
efnum. Ilann vildi verða verkfræð-
ingur. Um tíma lagði hann stund
á verkfræði i skólanum í heima-
borg sinni, en lauk samt ekki prófi
því hann komst að raun um, að
inn ekki altaf rétt, frekar en
þeir hann, metur hann ]ió það
tvent mest, er mikið er i varið
en að vísu eigi altént fer saman,
sem sé: Hreinskilni og trygga
vináttu.
Jóliannes Jósefsson er fæddur
á Oddeyri við Eyjafjörð 28.
júlí 1883. Foreldrar lians voru
Jósef Jónsson ökumaður og
Kristín Einarsdóttir. Jóhannes
kvæntist, áður en hann hóf fer-
il sinn erlendis, Karolínu Guð-
laugsdóttur (sýslumanns og
bæjarfógeta á Akureyri Guð-
mundssonar), hæfileikakonu
mikilli. Fylgdi liún honum,
hvert á land sem fór. TVær
dætur eiga þau á lífi: Heklu,
er nú dvelur í Vesturheimi og
Sögu (Daisy), sem er gift Lár-
usi G. Lúðvígssyni stórkaup-
manni hér i bæ.
G. Sv.
verkfræðingarnir i landinu voru
þegar orðnir of margir, og mundi
því tæpast vera miklir frama-mögu-
ieikar fyrir fleiri slíka, fyrst um
sinn. Ekki þóttist hann lieldur geta
komist til mikilla mannvirðinga i
átthögum sínum, að svo stöddu,
og þessvegna lagði hann leið sina til
New York, borgarinnar, þar sem
draumar svo margra framgjarnra
æskumanna liafa ræst eða — brugð-
ist.
Þegar þangað kom tók liann að
stunda nám við vel þekktan leikara-
skóla, og er hann hafði útskrifast
þaðan fór hann að leita fyrir sér um
atvinnu. En þá vildi svo illa til,
að á Broadway var nær eingöngu
verið að leika enska sjónleiki, svo
að það var ógerningur fyrir leik-
ara með ameriskum málhreim og
látbragði að fá arðvænlega stöðu
við nokkurt leikhúsanna.
En Robert Cummings lét ekki
bugast. Hann ættaði sér ahs ekki
að sökkva í múgsins mergð og
gleymst. Með stuðningi nokkurra
vina sinna tókst honum að komast
til Englands.
Dvaldist hann þar um þriggja
ára skeið og lagði sig i líma við
að temja sér framburð, liáttarlag
Frh. á bls. lð.