Fálkinn - 22.06.1951, Qupperneq 4

4
FÁLKINN
Rahhað við séra Riarna Jonsson

vigslubiskup
í Lækjargötu 12B í Reykjavik eru
dyr, sem liklega fleiri hafa gengið
um en nokkrar aðrar á einkaheimili
hér í liöfuðstaðnum. Og mér er nær
að halda að síminn hjá liúsbóndan-
um í þeirri íbúð hafi hringt oftar en
nokkur einkasími á landinu. Húsbónd-
inn á heimilinu er séra Bjarni Jóns-
son vígslubiskup og húsmóðirin er
frá Áslaug Ágústsdóttir. Þau hafa bú-
ið þarna í siðastliðin 32 ár og hálfu
betur.
Dómkirkjupresturinn i Reykjavik
liefir aldrei haft sérstaka skrifstofu
eða skrifstofufólk, en er viðbúinn því,
að fólk þurfi að tala við sig á flestum
timum dagsins. Þetta er sérkennilegt
fyrir manninn, hann mun hugsa sem
svo og hafa langa reynslu af því, að
oft komi það fyrir, að fólk þurfi að
tala við sig sem fljótast. Til dæmis
þegar sjóslys eða önnur slys ber að
höndum og presturinn þarf að ganga
íiús úr liúsi til þess að flytja ættingj-
um liarmafregnina, svo að aðeins sé
nefnt dæmi. Þess vegna er svarað í
símann hjá séra Bjarna frá rnorgni til
kvölds og þess vegna tekur hann á
móti fólki hvenær sem hann er við-
látinn.
Fálkann langaði til að hafa tal af
séra Bjarna og ætlaði að birta eitt-
hvað úr því um mánaðamótin síð-
ustu, svo að það fylgdist með mynd-
inni, sem þá birtist af honum.
Af viðtalinu varð þó ekki fyrr en
síðar.
Bkki hafði ég ætlað að tefja dóm-
kirkjuprestinn lengi, því að margir
sem annríkt eiga, sjá sér ekki annað
fært en reka blaðasnápana út, ef
þeir verða of þaulsætnir eða þaul-
spyrjandi. Og ekki vildi ég láta það
spyrjast, að séra Bjarni þyrfti að
segja: Nú má ég ekki vera að því að
tala við yður lengur, því miður. —
Yerið þér sælir. — Það kom heidur
ekki fyrir i þetta skipti. Eg sat hjá
honum hátt upp í klukkutíma og sá
aldrei á honum neitt óróasnið, eins
og hann væri að hugsa: Hvenær fer
hann nú að fara?
Það er kannske noklcuð óbrigðult
einkenni sumra þeirra, sem mestir eru
starfsmennirnir, að þeir virðast hafa
tíma til alls. Ýmsir þeir, sem kannske
hafa minnst að gera, eru alltaf að
flýta sér. Ilinir, sem afkasta mestu,
láta aldrei á sér sjá, að þeir séu að
flýta sér.
--------Lesandinn afsakar þennan
formála, en mér fannst ég þurfa að
hafa hann svona langan. Þvi að áreið-
anlega er séra Bjarni Jónsson dóm-
kirkjuprestur sá cmbættismaður þjóð-
kirkjunnar frá upphafi vega hennar,
sem átt hefir mest annriki. Það vita
allir landsbúar, — ekki Reykvíking-
ar einir. Ef ég man rétt voru ibúar
Reykjavíkur um C.000 á aldamótaár-
inu siðasta. Þeim fjölgaði óeðlilega
mikið á næstu tiu árum — togaraöld-
in var að hefjast á íslandi. Og Reykja-
vík er hennar fæðingarstaður.
Reykjavík er líka fæðingarstaður
séra Bjarna. Og ég vissi fyrirfram,
að gaman 'hefði verið að spyrja hann
um Reykjavík bernsku hans. En ég
stillti mig um það og reyndi að halda
mig við jjessi 41 ár, sem liann licfir
verið starfandi dómkirkjuprestur í
Reykjavík. Þess vegna spyr ég aðeins:
Hve mikið iiefir Reykjavík stækkað
siðan þér urðuð dómkirkjuprestur?
— Siðan ég varð prestur við Dóm-
kirkjuna hefir hún 5-faldast.
Mreia var ekki talað um landafræði
Reykjavíkur á árunum eftir aldamót-
in, enda það ekki erindi mitt til séra
Bjarna. Eg vík að aðalerindinu og fer
að spyrja um starfsemi hans sem sálu-
sorgara, utan kirkju og innan, en þó
fyrst og fremst innan. Eg fer að spyrja
liann — vegna þess að nú á tímum er
svo margt reiknað í tölum — live
margar guðsþjónustur hann hafi hald-
ið á liðnu 41 ári, hve mörg börn hann
hafi skírt og fermt, hve mörg hjón
hann hafi gefið saman, hve mörgum
hann hafi talað yfir, er þeir voru
horfnir hérvistum. Þá brosir hann og
segir:
Þetta verður svo langt reiknings-
dæmi, að ég held að það sé best að
við sleppum því. Fólki leiðist að lesa
of mikið af tölum. En ég hefi pré-
dikað hér i Dómkirkjunni i 41 ár, og
að minnsta kosti 50 sinnum á ári, að
meðaltali. —
— Það verður þá yfir 2000 guðs-
þjónustur alls, að minnsta kosti-
— Já, en í rauninni hefir mér fund-
ist ég halda guðsþjónustur víðar en
í kirkjunni. Til dæmis í Kristilegu
félagi ungra manna. Og svo hefi ég
prédikað í öðrum kirkjum líka, bæði
víða úti um land og á Norðurlöndum,
við ýms tækifæri. Til dæmis, dóm-
kirlcjunni í Hróarskeldu og Haderslev.
Meira að segja komst ég einu sinni í
það að prédika við guðsþjónustu í
Berlín, þar sem fólk frá öllum Norð-
urlöndum var viðstatt auk Þjóðverj-
anna.
Svo fer ég enn á ný að inna séra
Bjarna eftir eins konar hagskýrslu
um embættisvcrk lians. En hann svar-
ar aðeins þessu:
— Eg held að ég taki ekki of djúpt i
árinni, þótt ég segi, að ég hafi lialdið
rúinlega eina ræðu á dag, þessi 41
ár, sem ég hefi verið prestur. Að
meðtöldum þeim ræðum, sem ég hefi
haldið um kristileg efni utan kirkju-
veggjanna. Og vitanlega að meðtöld-
um tækifærisræðum. Eg held oft bæði
húskveðju og likræðu yfir sama mann-
inum.
— En hjónavígslur?
— Það er hægt að gcfa saman hjón
án jiess að skrifa ræðu. í handbók-
inni er „formúlar“, sem prestar mega
láta duga við hjónavígslur. En það
er nú einhvern veginn svo, að mér
finnst ég ekki geta gefið saman hjón,
án þess að láta fylgja þeim nokkur
orð frá mínu eigin brjósti. Oftast
nær þekki ég ýmist annaðhvort brúð-
hjónanna, ég hefi stundum bæði skírt
og fermt þau, eða þá föður þeirra og
móður. Og mér finnst ég megi til að
láta fylgja þeim eitthvað, sem snertir
þau eða þeirra nánustu persónulega.
Margt fólk man þetta vel, og þakkar
mér stundum fyrir það, mörgum ár-
um eftir að það var sagt.
Frú Áslaug kemur nú inn i stofuna,
og spyr, hvort luin megi ekki bjóða
okkur kaffisopa, eða hvort það eigi
að bíða þangað til við séum búnir að
tala saman. Okkur kemur saman um
að fá kaffið strax og göngum inn i
stofuna. Þar er í horninu stórt brjóst-
líkneski af séra Bjarna, heiðursgjöf
til hans frá söfnuðum bæjarins, fyrir
forgöngu sóknarnefndanna, gert af
Sigurjón Ólafssyni myndhöggvara. —
Séra Bjarni bendir á myndina, bros-
ir og segir um leið: Talið þér við
þennan! Hann talar ekki af sér.
Eg vildi nú samt heldur tala við
séra Bjarna sjálfan og frú Áslaugu,
yfir kaffibollanum. Og ég fer að
spyrja þau bæði um ráðningu þeirrar
gátu, að séra Bjarni sé jafn ungur,
líkamlega og andlega, og hann er,
eftir meira en fjögurra áratuga þjón-
ustu umsvifamesta prestsembættisins
á íslandi.
— Er það ekki vegna þess að þér
séuð í rauninni afar léttlyndur, eins
og stundum lýsir sér í ýmsum gaman-
sömu tilsvörum yðar? spyr ég.
— Léttlyndur er ég í rauninni ekki,
svarar séra Bjarni. — Eg er frekar
þunglyndur. Viðkvæmur er ég og set
oft margt fyrir mig, og læt mér verða
áhyggjur út af því. En oftast ræðst
allt til betri vegar, og það er að þakka
þeirn, sem öllu ræður. Hitt er svo ann-
að mál, sem þér minntust á: gaman-
semina, eða réttara sagt það, sem felst
í orðinu humor. Biðið þér snöggvast
við, ég ætla að ná hérna i bréf, sem
ég fékk nýlega frá dönskum presti,
vini mínum sem einhvern veginn hafði
frétt, að ég væri að segja af mér.
Og svo les hann upp kafla úr bréf-
inu: „Nathan Söderblom erkibiskup
liefir sagt það á einum stað, að þrennt
sé ævarandi: trú, von og kærleikur,
en að margir gleymi þvi fjórða: hum-
or. — „Hvað er humor?" Það er allt
þetta þrennt í hversdagsbúningi. —
Hæfileikinn til að brosa samúðarbrosi
og skilja allt uin Ieið.“
— En er þetta þá nóg til að varð-
veita likamlega heilbrigði líka?
— Ekki eru það mín orð. En það
er ótrúlegt hve inikil áhrif skaplynd-
ið getur haft á líkamlega heilbrigði
og vanheilsu. Fyrir réttum 30 árum
var ég staddur i Kaupmannahöfn á
prestajiingi. Þá veiktist ég í hálsinum,
og sá mér ckki annað fært en að
tala við sérfræðing. Það var próf.
Mygind, sem í þá daga var talinn
frægasti sérfræðingur Dana í háls- •
sjúkdómum. Sonur lians skoðaði mig
áður en ég komst „í tæri við“ föður
hans. Eftir að hafa skoðað hálsinn i
mér spurði liann, hvort konan min
væri með mér í ferðalaginu. Eg svar-
aði þvi neitandi. En skelkaður varð
ég við þetta og hugsaði með mér: Á
nú að fara að leggja mig á spítala og
gera hættulegan skurð á mér? En á
meðan ég var að hugsa þetta, skrifar
hann nokkrar línur á nafnspjaldið sitt
og fékk mér. Þar stóð: „Það er ekk-
ert alvarlegt að manninum yðar.“ —