Fálkinn - 24.01.1962, Síða 25

Gunna
grallari
HÚN var uppi hér í Reykjavík um og
eftir miðja öldina sem leið og dó á
síðari hluta hennar, en ekki hef ég get-
að komizt eftir því, nær það var. Til
þess liggur ástæða, sem er hvort
tveggja í senn eðlileg og skringileg.
Auðvitað hét þessi kona Guðrún og
það er eins og allir vita harla algengt
nafn og mætti æra óstöðugan að eiga
að finna þessa Guðrúnu í kirkjubókun-
um eftir því nafni einu, því að það tæk-
ist aldrei. Hins vegar væri það nokkuð
vandalítið að finna hana ef föðurnafnið
væri kunnugt líka. Föðurnafnið hennar
var ekki kunnugt, enda var kerling
dáin fyrir minni elztu borgara.og gaml-
ir Reykvíkingar hafa því ekki getað
veitt upplýsingar um föðurnafnið henn-
ar. Þetta má kalla skringilegt, en það
er jafnframt eðlilegt, vegna þess að
fólk, sem viðurnefni festist við, er aldr-
ei nefnt sínu rétta heiti úr því, og það
er um síðir öllum gleymt.
Hvernig á því stendur, að Guðrún
fékk viðurnefni sitt, er alls ókunnugt
um, en ekki er ólíklegt, að það hafi
verið af því að hún hafði hallmælt
sálmabókinni mjög og talið Grallarann
veglegri bók, eða þá af hinu, að hún
hafi oftlega sungið á Grallarann.
Gunna grallari var hjú hjá Jörgen-
sen veitingamanni (Jörundi frænda)
á Hótel íslands um afarlangt skeið og
dyggasta hjú. Bar hún þar vatn og
ösku. Vistin kann að vísu að hafa verið
góð, en var heldur óholl, því að þá
var geysileg drykkjuskaparöld hér og
auðvitað var eilíft sukk og svall á
knæpunni þessari, því að það var eina
kráin í bænum. En þar vandist Gunna
á að drekka. Það hefur alltaf verið svo,
og mun vera, að krakkar gefa drukkn-
um mönnum sérstaklega mikinn gaiim,
ef þeir verða á vegi þeirra og það ó-
þægilegan gaum. Gunna gamla var
oftastnær mikið á ferli um göturnar,
þegar hún var kennd, og settist þá
strákalýður að henni, en gamla kon-
an kunni ekki að taka því sem skyldi
og brást reið við. Það hafði auðvitað
önnur áhrif, en til var ætlazt, því að
krakkarnir urðu æfari við og létu kerl-
ingu engan frið fá. Hún lærði samt
aldrei að taka þessu og var þar með
orðin að skrítinni kerlingu.
í sjálfu sér má ætla, að Gunna grall-
ari hafi alls ekki verið skrítin, heldur
eins og fólk er flest og þó ekki, því að
hún mun hafa verið greindari og hugs-
að meira fyrir sér en almennt gerðist.
Óvíst er nema hún hafi verið mynd-
arleg kona á yngri árum, því að mynd-
ir sýna hana allreffilega á efri árum.
Hún hafði laglega söngrödd, var dálít-
ið hagmælt og þó að hið almenna vísna-
og kveðskapargutl okkar íslendinga sé
ekki merkilegt að bókmenntagildi, er
það einkar hugnæmt, vegna þess, að
það ber vott um vilja hjá hinum ein-
staka manni til þess að vanda hugsun
sína og framsetning hennar og til þess
að leggja sérstaka áherzlu á það sem
mönnum er ríkast í huga. í heild sinni
hefur skáldskapur Gunnu grallara ekki
farið fram úr því, sem einfaldast var í
þeirri grein, en sú eina vísa sem fleyg
hefur orðið eftir hana ber vott um góð-
læti og barnslega tryggð.
Eitt sinn var það, að Jörgensen gest-
gjafi húsbóndi Gunnu grallara, brá
sér til útlanda og þá lcvaddi Gunna
hann með þessari vísu:
Minn er lófi ljótur, sljór,
linast sjaldan mæðan:
Húsbóndi minn frægur fór
fylgi honum gæfan.
Frh. á bls. 33.
FÁLKINN
25