Fréttablaðið - 17.10.2009, Qupperneq 58

MENNING 8
þroska myndlistarleg viðhorf henn-
ar til muna og veita henni innsýn
í veröld „opinberrar myndlistar“ í
Bretlandi, ef svo má að orði komast.
Eins og áður er nefnt eiga Bretar
sér langa hefð fyrir notkun þrívíðra
listaverka á almannafæri og hafa
fjölmargir aðilar, opinberir og óop-
inberir, milligöngu um „myndvæð-
ingu“ skemmtigarða, ríkisrekinna
stofnana sem og stórra einkarek-
inna fyrirtækja. Chelsea-listaskól-
inn lagði mikla áherslu á sam-
vinnu frjálsrar myndlistardeildar
og þeirrar deildar sem hafði með
höndum allrahanda umhverfismót-
un, veggmyndahönnun jafnt sem
mótun opins rýmis á almannafæri,
hafði síðan milligöngu um þátttöku
efnilegra nemenda í samkeppnum
um listaverk á almannafæri. Það
var eins og við manninn mælt; við
lok náms í Chelsea-skólanum, 1992,
hafði Guðrún dregist á að taka þátt
í hvorki fleiri né færri en fimm
samsýningum og samkeppnum.
Á sama tíma varð Guðrúnu vel
ágengt með útskriftarverkefni sítt
fyrir Chelsea-skólann, því verk
hennar Wheel of Progress, hring-
laga strúktúr á láréttu tannhjóli,
16,80 metra löngu, fékkst sett upp
við Hönnunarsafnið í Lundúnum í
tengslum við norræna hönnunar-
sýningu sem þar var haldin árið
1992. „Það er áberandi,“ segir Guð-
rún þegar hún lítur til baka, „hve
oft ég nota hringformið sem ég var
alltaf að teikna þegar ég var hjá
Fjarhitun í gamla daga.“ Verkið
við Hönnunarsafnið þótti afar vel
heppnað og í takt við þá starfsemi
sem fór fram í safninu og fór svo að
þegar sýningunni lauk bauð stjórn
safnsins Guðrúnu að setja verkið
upp til frambúðar, svo fremi sem
fjársterkir aðilar fengjust til að
kosta bronssteypu þess. Ekki tókst
að afla þess fjár og því varð ekkert
úr varanlegri uppsetningu Fram-
farahjólsins við Hönnunarsafnið.
Eins og áður er nefnt hélt Guðrún
áfram námi í skúlptúr-og umhverf-
isfræðum í arkítektúrdeild Háskól-
ans í Austur-Lundúnum, en þetta
er eins árs nám, ætlað nemendum
úr lista-og hönnunargeiranum. Þar
reynir enn á hæfileika listamanna
til að laga viðhorf sín að þörfum
arkitekta og annarra sérfræðinga á
sviði umhverfis-og landslagshönn-
unar. Þarna var nemendum meðal
annars uppálagt að vinna skúlpt-
úrverkefni í tengslum við ýmis
mannvirki og menningarlands-
lag í austurhluta Lundúnaborgar.
Eitt af verkefnum Guðrúnar var
að búa til drög að þrívíddarverki
Segja má að Guðrún
Nielsen myndlistar-
maður hafi verið fjarri
heimahögum í tvöföldum
skilningi; hún hefur verið
við nám og störf í Bretlandi í fjór-
tán ár og í ofanálag hefur hún
kosið að rækta það afbrigði
þrívíddarlistar sem verið
hefur nokkuð svo útund-
an í íslenskri myndlist hin
síðari ár, nefnilega form-
hyggju með mínímalísku
eða konstrúktífísku ívafi;
ekki er úr vegi að nefna verk
þeirra Hallsteins Sigurðsson-
ar og Sigrúnar Ólafsdóttur, nú í
Þýskalandi, í þessu samhengi.
Á hinn bóginn hefur Guðrún
ávaxtað sitt listræna pund prýði-
lega í bresku skúlptúrumhverfi,
enda er fyrir hendi þar í landi löng
og sterk hefð fyrir módernískri
þrívíddarlist af ýmsu tagi, allt frá
fígúratífum bronsskúlptúr upp í
staðbundnar innsetningar úr var-
anlegum efnum, og hefur þessi hefð
hvergi látið undan síga fyrir nýrri
afbrigðum þrívíddartjáningar, eins
og gerðist hér heima. Í tímans rás
hefði vissulega verið full ástæða til
að staldra við og gera viðvart um
ýmsa upphefð sem Guðrún hefur
hlotið í Bretlandi. Þar má nefna
samkeppnirnar sem hún hefur
ýmist unnið eða hlotið marghátt-
aðar viðurkenningar fyrir, verk
hennar á opinberum vettvangi eða
í eigu opinberra aðila í Bretlandi –
tæplega 340 metra langt verðlauna-
verk eftir hana frá 1998 mun rísa
við Greenham Common innan tíðar
– og ekki síst frama hennar innan
samtaka breskra myndhöggvara
(Royal Society of British Sculpt-
ors), sem buðu henni fulla aðild (e.
fellowship) árið 2001. Þess má geta
að aðeins litlum hluta þeirra mynd-
höggvara Í Bretlandi sem sækja
um inngöngu er boðið að ganga í
samtökin.
Tvennt er það sem án efa hefur
sett varanlegt mark á viðhorf Guð-
rúnar til þrívíddarlistar, nærri
tíu ára starfsferill hennar sem
tækniteiknari hjá Fjarhitun – hún
hóf ekki myndlistarnám fyrr en
hún var komin á fertugsaldur –
og kennarar hennar við skúlptúr-
deild Myndlista- og handíðaskól-
ans á árunum 1985-89, Ungverjinn
Imre Kocis og Pétur Bjarnason,
sá síðarnefndi nýkominn úr námi
í bronssteypu í Belgíu. Báðir voru
– og eru – þeir miklir verkmenn,
gæddir ríkulegri efniskennd. Báðir
voru aukinheldur hallir undir mód-
ernísk gildi í þrívíddarlist fremur
en þá tilraunastarfsemi sem þá
átti sér stað í svokallaðri „Deild í
mótun“ annars staðar innan veggja
Myndlista-og handíðaskólans. List-
rænt innræti Guðrúnar kemur
glöggt fram í lokaverkefni henn-
ar við skólann, hrein og tær til-
brigði úr gifsi við þrjú frumform
rúmfræðinnar, hring, þríhyrning
og keilu. „Ég hafði þá um nokkurt
skeið lagt sérstaka áherslu á jafn-
vægi og hreyfingu forma af þessu
tagi,“ segir Guðrún í viðtali.
Myndvæðing almannarýmis
Framhaldsnám Guðrúnar í Lund-
únum, fyrst við Chelsea College
of Art and Design 1990-92 og sér-
staklega meistaranám hennar við
byggingarlistardeild East Lond-
on-háskólans 1994-95, varð til að
UMHVERFI Í VERKI, VERK Í UM
Það er gömul saga og ný að listamenn
þurfa ekki að vera ýkja lengi að heiman
til að fenni yfi r það rykti sem þeir hafa
skapað sér, nema þá að útivist þeirra
reynist ein samfelld frægðarför. Guð-
rún Nielsen myndlistarkona og ferill
hennar er tilefni þessara hugleiðinga.
MYNDLIST AÐALSTEINN INGÓLFSSON
Skylight eftir Guðrúnu
Nielsen á sínum stað.
í gegnum allt
skín viðvar-
andi áhugi
á hreinum
og klárum
formum og
hlutföllum,
öllu sem
stuðlar að
góðu inn-
byrðis skipu-
lagi, léttleika,
jafnvægi
og samspili,
jafnt utan
verks sem
innan.
Raddir frá Kúbu
Smásagnasafn með fjórtán
sögum eftir konur frá Kúbu.
Erla Erlendsdóttir tók saman
og þýddi
Saga viðskipta-
ráðuneytisins
1939-1994
Hugrún Ösp Reynisdóttir
H Á S K Ó L A Ú T G Á F A N
Auðginnt er barn
í bernsku sinni
Afnám fyrningar alvarlegra
kynferðisbrota gegn börnum
Svala Ísfeld Ólafsdóttir
Vegur minn til þín
Ný ljóðabók eftir
Matthías Johannessen
Svartbók
kommúnismans
Glæpir – ofsóknir – kúgun
Hannes Hólmsteinn Gissurarson
þýddi