Ljósberinn - 01.04.1948, Blaðsíða 27

ljósberinn
59
XXI.
Hans Ef?;ede og Grænlendingar.
Það var á áliðnu sumri sem Hans Ege<le
sl<úcr |an,] f Grænlandi o;i tók að lmpsa
sér fvrir föstum bústað. Hann kaus sér ]iá
bann kostinn að taka sér bólstað í einni af
"teyjunum og nefndu þeir liana „Vonarey“
°ftir skipinu. Á hálfum öðrum mánuði komu
beir sér upp bæ úr torfi op: prjóti o" klæddu
bann innan með borðum.
Þegar Grænlendingar voru setztir að í vetr-
arbyrfjjum sínum, varð Epede því nær ómögu-
^egt að eipa nokkur mök við ]>á. Hann revndi
Jneð öllu móti að halda þeim bjá sér á eyj-
'JJini. Sonur lians lék á hljóðfæri fyrir þá
e,1*a þeim voru pefnar pjafir eða eittbvað
annað var fundið upp, sem í hug gat dottið.
Hann heimsótti þá iðulega í byrgjunum og
var næturgestur bjá þeim til þess að kvnn-
:ist þeim betur og læra algengustu orðin í
niáli þeirra.
Einu sinni kom bann til eyjar nokkurrar;
'oru þá eyjarskeggjar að hrófa upp vetrar-
8býli sínu. Þegar þeir sáu lil ferða bans gripu
]>eir sumir boga sína og iirvar. En allt um
það gekk bann á land einn síns liðs og til
J'Jots við bá með vinsamlegum bendingum og
ftat með þeim fengið ]>á til að kasta frá sér
'opnunum. Hann gaf þeim þá bið eina, sem
þar>n liafði á sér, en það voru hnapparnir
"r treyjunni lians. Seinna kom bann aftur
þangað með fleiri gjafir til að ávinna sér
traust þeirra, en þá voru þeir allir á burtu.
Oft varð Egede að fara langar og hættu-
legar ferðir til þess að sækja þá lieim. Færi
bann landveg, þá var yfir fjöll og dali að
fara iangar leiðir og varð liann þá að kafa
snjóinn: stundum varð liann að klífa snar-
bratta kletta með böndum og fótum eða renna
sér niður þverbrattar bjarnfannir, þótt eigi
vissi bann, bvað við tæki. Og loks varð bann
svo að leggjast til svefns úti á víðavangi eða
láta fyrirberast í einhverju vesölu villimanns-
bvrgi.
Þegar liann kom heim úr þessum svaðil-
förum á vetrum, vorn föt lians oftast nær
stokkfrosin, svo að ferðafrakkinn lians gat
staðið uppréttur, þegar liann var kominn úr
bonum.
Færi liann sjóveg, þá varð hann að ferðast
á opnum báti; var sjórinn, ]>ar sem hann fór,
oft svo óhreinn, að Grænlendingar sjálfir
voru smeykir við að fara sömu sióðir: sjór-
inn varð þegar að klaka, ef hann skvettist
upp í bátinn og mátti því á bverri stundu
búast við að bátnum nnindi hvolfa, eða lenti
í milli skerja eða rækist á kletta eða bafís-
jaka. Stundum varð bann að láta berast á
lítilli og veikri fleytu út á rúmsjó. Stundum
kom það fyrir. þegar liann var á þessu ferða-
lagi, að liann varð að setjast á borðstokkinn
og láta fæturna banga í sjó niður, til þess
uð liann kæli ekki á fótunum.
Það var liarðneskjulegt og strangt starf, sem
þau böfðu með böndum Egede og kona lians,