Vikan - 26.02.1959, Blaðsíða 5

LISTAKONAN
ÖLÖF PÁLSDÚTTIR
AÐ vakti að vonum mikla eftir-
tekt og aðdáun, þegar það fréttist
hingað til lands fyrir nokkrum árum,
að ung listakona hefði fengið gull-
verðlaun dönsku Listaakademíunnar.
Listakonan er frú Ólöf Pálsdóttir
myndhöggvari.
Hún hlaut verðlaunin fyrir högg-
myndina „Sitjandi maður.“ Umsögn
hinna þrjátíu og sex dómara var, að
listaverkið væri „det mest modne“,
hf þeim f jölda listaverka sem bárust.
Ólöf hefur búið langdvölum er-
lendis, en fluttist til Islands fyrir
röskum þrem árum.
Það er ekki oft, sem íslenzkur
listamaður hlýtur eins frábæra dóma
erlendis og frú Ólöf. Því hefur það
vakiö réttmæta gagnrýni fjölda
manns, að ríki og bær skuli enn ekki
hafa keypt verlt af listakonunni. Hef-
ur sjálfsagt oft verið minni ástæða
til.
Fréttakona Vikunnar leit inn til
frú Ólafar fyrir nokkru og falaðist
eftir smá viðtali um listferil hennar.
Listakonan kvaðst fús til viðræðna,
en bætti þó við: „Annars er ég hálf-
hrædd að tala við blaðamenn. Það
er nú einu sinni svona, maður getur
ekki talað um listir við hve'rn sem
er. Sérstaklega getur það verið erfitt
við þann, sem maður hefur kannski
aldrei hitt áður. Það getur orðið
misskilningur á báða bóga.
Ólöf Pálsdóttir er fædd í Reykja-
vík 14. april 1920. Hún er dóttir
hjónanna Hildar Stefánsdóttur, Jóns-
sonar í Auðkúlu og Páls Ólafssonar,
ræðismanns, Ólafssonar að Hjarðar-
holti i Dölum.
Hún er alin í Reykjavík, stundaði
nám við Verzlunarskólann, en lauk
ekki burtfararprófi, þar sem faðir
hennar flutti ásamt fjölskyldu sinni
af landi brott og gerðist ræðismað-
ur Islands í Danmörku og Færeyj-
um.
Ólöf er gift Sigurði Bjarnasyni,
ritstjóra og alþingismanni og eiga
þau tveggja ára gamla dóttur.
— Hvenær vaknaði hjá yður áhugi
á höggmyndalist ?
— Ja, það er eiginlega ómögulegt
að segja neitt ákveðið um það. Ég
býst við að mig hafi alltaf langað
til að læra þetta og ég hafði alla
tíð haft áhuga á listum. Það var hér
heima sem ég fann þetta fyrst.
Árið. 1942 minnir mig, Ég man svo
vel eftir þessu. Það var að kvöld-
lagi og ég var að skoða bók, sem
fjallaði um höggmyndalist. Og —
ja, ég veit ekki, hvernig ég get út-
skýrt það. En allt i einu sló þessu
niður í mig. Það var þetta, sem ég
vildi.
— Þér bjugguð lengi í Færeyjum.
— Já, við vorum þar flest stríðs-
árin. Afar sérkennilegur tími. Við
vorum eitthvað svo lokuð frá öllu.
Mér líkaði vel í Þórshöfn. Færeying-
ar eru raunar afskaplega ólíkir Is-
lendingum. Það var ekki mikið um
félags- eða skemmtanalif þar þá.
En samt hefur mér alltaf fundizt_
Þórshöfn meira lifandi borg en
Reykjavík. Það er eitthvað í and-
rúmsloftinu. Eitthvað, sem maður
sltilur kannski ekki, fyrr en maður
er farinn þaðan. Síðustu áratugi hafa
orðið geysilegar breytingar á flestum
sviðum í Færeyjum sjálfsagt ekki
minin en hjá okkur. Og mér finnst
Færeyingar standa okkur alveg jafn-
hátt menningarlega séð.
— Hvað viljið þér segja um utan-
ferðir yðar?
— Ég hef flækzt reiðinnar býsn.
Farið námsferðir til Spánar, Egypta-
lands, Italíu, Grikklands og Frakk-
lands. Lengst hef ég verið í Dan-
mörku. Fyrst var ég um tíma í
Árósum, síðan fór ég til Kaup-
mannahafnar og var fyrst á Fredriks
Teknisk Skole, sem er eins konar
undirbúningsskóli fyrir Kunstaka-
demiuna. Þar var ég svo I nokkur ár.
— Er nútíma höggmyndalist í
Egyptalandi á háu stigi?
— Nei, það finnst mér ekki. Það
hafa margir kynnt sér forn egypska
höggmyndalist. Maður lítur á þetta
sem arf og finnst það jafnvel gefa
listaverkunum meira gildi að þau
eru flest nafnlaus. Mér finnst Egypt-
ar nú á tímum vera alltof þröngir.
Þeir eru bundnir við þetta gamla,
hof og pýramída og hafa ekki fundið
neinar nýjar leiðir.
— Hverja teljið þér lengst komna
í höggmyndalist nú?
—■ Ætli það séu ekki Italir. Það
eru nokkrir góðir þar, en samt eru
þeir flestir undir áhrifum frá því
gamla eins og Egyptar. Þeir hafa
ekki fundið neitt, sem gefur meira
en þetta gamla. Hjá Itölum er þró-
unin hægari og heilbrigðari en til
dæmis hjá Frökkum. Eg held þó að
Frakkar séu opnari fyrir nýjum efn-
um en Italir, en innbyrðis barátta
listamanna er alltaf hörð og hefur
þvingandi áhrif.
Annars held ég nú að Itölum sé að
fara aftur. Eg sá eina sýningu í
Róm þar sem listaverk fylltu heilu
göturnar. Og ég verð að segja að
ég varð fyrir hræðilegum vonbrigð-
um. Mér finnst ég aldrei hafa gengið
um aðra eins auðn af ,,fínum“ verk-
um.
Það eru margir, sem leggja stund
á listir. Gallinn er að áhuga vantar
sorglega oft. Þeir vilja bara vera
listamenn og hananú. Þeir nenna ekki
að taka hlutina föstum tökum. Þeim
liggur svo skelfilega mikið á viður-
kenningu.
Sjálf er ég hrifnust af gömlu
Freskómálverkunum. Þau eru svo
yndislega óbundin — svo frjáls.
— Finnst yður þér hafa orðið fyrir
áhrifum frá einhverjum sérstökum?
— Nei, ég held ekki. Að minnsta
kosti finn ég það þá ekki sjálf. Auð-
vitað er maður stöðugt að verða fyr-
ir áhrifum. Mér finnst enginn einn
hafa haft svo mikil áhrif á mig, að
ég hafi alveg tekið á móti honum.
— Þér hafið tekið þátt í samsýn-
ingum erlendis?
— Já, í Kaupmannahöfn meðal
annars Charlottenborg. Það var árið
1952. Það eru mörg þúsund manns,
sem senda verk, en úr þeim eru val-
in nokkur hundruð. Á þessa sýningu
var tekið eitt eftir mig. Ég gerði mér
ekki háar vonir. Var viss um að
annaðhvort yrði ekkert minnzt á mig
eða ég fengi í hæsta lagi skammir.
Það fannst mér skárra. Morguninn
eftir að sýningin var opnuð var ég
vakin eldsnemma þegar hópur af
félögum mínum kom til mín með fullt
af blómum og færðu mér eintak af
Politiken og Berlingske Tidende. Þeir
voru allir steinhissa á að ég skyldi
geta sofið um nóttina. Ég varð alveg
orðlaus, þegar ég sá, hvað var skrif-
að um mig. Þetta var stór viðburð-
ur í lífi minu og mikil hvatning.
Auk þessarar sýningar tók ég þátt
í nokkrum öðrum í Danmörku.
— Hafið þér selt eitthvað af lista-
verkum yðar?
— Hafið þér selt eitthvað af lista-
verkum yðar?
— Já, nokkur. Bæjarráðið í Ár-
ósum keypti eina bronzstyttu eftir
mig, þegar ég var á Kunstakademi-
unni. Svo eru styttur eftir mig í
Búnaðarbankanum og Verzlunarskól-
anum. Auk þess keypti ítalskur mað-
ur einu sinni af mér styttu. Það er
ósköp þægilegt að vita verk eftir
mann á góðum stað.
— Þér hafið aldrei hallast að
abstraktlist ?
— Tja, ég hef að sjálfsögðu gert
tilraunir og ég býst við að ég fari
meira út í hana en hingað til.
— Hvernig vinnið þér? Eruð þér
til dæmis lengi með hverja mynd?
— Nei, þegar ég er byrjuð, vinn
ég hratt og stöðugt. Síðan geta líka
liðið vikur án þess að ég geri neitt.
— Hafið þér fyrirmyndir að verk-
um yðar?
— Það er misjafnt. Eg byrja oft
með fyrirmynd, en held svo áfram
án hennar, þegar ég er komin af
stað.
Þér hafið ekki haldið sjálfstæða
sýningu hér heima?
— Nei, það hef ég ekki gert. Fyrst
og fremst vegna þess að ég vinn ekki
með það fyrir augum að halda sýn-
ingu og svo finnst mér ég aldrei
vera tilbúin. Og mér finnst aldrei
hægt að fullgera neitt. Það má allt-
af finna eitthvað nýtt, þótt verkið
virðist búið.
En ég hef tekið þátt í sýningum
með öðrum hér heima.
— Vinnið þér að einhverju núna?
— Nei, ekki nema þá í höfðinu.
Og ég hef unnið skammarlega lítið
upp á síðkastið. Það er hvergi, sem
ég hef þurft að vera eins lengi og
hér til að geta byrjað fyrir alvöru.
— Hvað viljið þér nú segja um
islenzka listamenn hérlendis, al-
mennt?
— Já, það er undarlegt með Is-
lendinga. Þeir hefja upp til vegs og
virðingar kornunga listamenn. Það
er prýðilegt ef sjení fæðast öðru
hverju, en ef nokkuð er til, sem
drepur hæfileikana eru það slík við-
b'.’ögð og hér. Það er rokið upp til
handa og fóta og málverk keypt af
þeim fyrir tugi þúsunda. Svona til-
stand með kornunga menn, sem
fæstir hafa enn fundið sjálfa sig er
VIKAN
5