Vikan - 21.07.1960, Qupperneq 11

Einu sinni á Mark Twain að
hafa sagt: — Það veit guð,
hvort það er nokkuð hollt,
að halda sig í rúminu. Það
eru svo margir sem deyja
þar.
En hvað finnst yður? Eruð
þér einn af þeirn milljónum,
sem eyða meir en þriðjungi
ævi sinnar i rúminu?
Fimmti hver maður kvað eiga
erfitt með svefn, að því er sagan
segir. Eítir því ætti um það bil
hálfur milljarður inanna viðs vegar
um veröldinu að þurfa að nota
svefntöflur. En hve margir skyldu
þeir vera, úr þessum andvökuher,
sem hafa látið sér það til hugar
koma, að kannski þyrftu þeir ekki
á öllum þessum svefni að halda? Að
þeir hefðu margt skynsamlegra við
tímann að gera en halla sér út af
á hægindin?
Það hefur komið í ljós af rann-
sóknum, sem gerðar hafa verið um
allan heim, að við getum komizt
af með minni svefn en við höfum
gert okkur i hugarlund. Yfir höfuð
að tala er svefninn ávani. Þeir sem
hafa gert sér það að fastri reglu,
að halla sér i tiu mínútur að degin-
um, gera það fyrir þá sök að þeim
finnst þeir verða að liafa þann
svefn. Hann er orðinn ávani. Eigi
að siður eru menn til enn í dag, sem
hefur ekki komið dúr á auga i
fimmtíu ár. En flestir okkar eru þó
úr sögunni, ef þcir ekki ná að sofa
slundarkorn einhvern tíma sólar-
hringsins.
'Bernhard Gimbel nefnist 72 ára
gamall milljónamæringur, sem er
forstjóri einnar af stórverzlunum
New York borgar. Hann kveðsl
aldrei sofa meira en fiinin stundir
í sólarhring, og telur það ástæðuna
fyrir því, hve vel lionum hafi geng-
ið í lífinu.
— Það er nú allur galdurinn við
það að verða miljónamæringur
segir hann.
Fiestir hinna stærri stjórnmála-
leiðtoga hafa haft iag á að varpa
frá sér áhyggjunum með þvi að
taka sér dúr.
„Hinir þrir stóru“ frá styrjaldar-
árunum, þeir Churchill, Roosevelt
og Stalin, voru engan veginn nein-
ir sjösofendur, — enginn þeirra.
Þeim fannst bezt að vinna á nótt-
inni og taka sér ofurlitinn hænu-
blund undir morgunsárið. En þá
stund lágu þeir i djúpum og föstum
svefni.
Sumir taugalæknar lialda þvi
frum, að ungbörn geti fengið tauga-
ofnæmi af því að vera þvinguð til
að sofa of mikið. Þau verði óróleg
af þvi, fái grátköst og venji sig á
að sjúga fingurinn.
Fyrir þrjátíu árum gerði
írlendingurinn Mick McCarthy vis-
indamenn heimsins forviða og setti
stórt spurningarmerki við kenning-
una um svefninn. Hann var þá á
sjötugasta aldursári. Hann stað-
hæfði sem sé, að það væri einung-
is sóun á tíma að sofa, enda hefði
hann hætti því fyrir löngu.
— Svefninn, sagði Mick, er ekk-
ert nema óvani. Sjálfur sef ég í
mesta lagi fimm til sex stundir í
mánuði.
Hvað gerði Mick þá með þennan
Fimmti hver maður kvað eiga bágt
með svefn.
Sumir taugalæknar halda þvi frum, að ungbörn geti fengið taugaofnæmi
af því að' vera þvinguð til að sofa of mikið.
afgungstima, sem hann öðlaðist
með þessu móti? Hann lét sér líða
vel, að því er hann sagði. Ein að-
ferð hans til að láta sér líða vel var
sú, að taka sér útiferðir með tutt-
ugu hundum sem hann átti. Annars
var hann bakari að atvinnu og
vann frá klukkan 8 að kvöldi til
7 að morgni.
Páll Kern er jnaður nefndur,
liann starfaði í þjónustu ungversku
rikisstjórnarinnar. Árið 1915 var
hann skotinn í liöfuðið af rúss-
neskri leyniskyttu og eftir það svaf
hann alls ekki neitt. Þegar siðast
fréttist hafði hann vakað i þrjátiu
ár.
Slík tilvera getur haft hinar ein-
kennilegustu afleiðingar frá hag-
rænu sjónarmiði. Hann neytti
lungtum fleiri máltiða en annað
fólk og sleit helmingi meira fatnaði
en aðrir. En hann hélt þvi fram,
ekki siður en McCarthy, að svefn-
inn væri sóun á tíma.
Það er hann líka vafalaust, ef við
neytum lians í óhófi. Hitt er svo
annað mál, að við kunnum að meta
hæfilegun svefn, og mannkynið
notar svefnlyf í sívaxandi mæli til
að veita sér ánægju. Og raunar
fleira en svefntöflur. Nú er farið
að framleiða grammófónplötur,
sem ábyrgzt er, að komi fólki til að
sofna.
Vér höfum séð auglýsingu er
hljóðar á þessa leið: — Setjið plöt-
una á fóninn, og þér fallið i svefn.
Sumar sjónvarpsstöðvar í Amer-
iku senda út myndir af fallegum
stúlkuin í náttkjólum, til þess að
gera menn syfjaða. Til aukinna
þæginda eru sjónvarpstækin tilbú-
in með sjálfslökkvara, er lokar
fyrir eftir vissan tíma og sparar
þannig hinum svefnuga allt um-
stang.
Hún hefur reynt öll hugsanleg ráð
til að sofna — en árangurslanst.
Þá hafa og bandariskir efnafræð-
ingar framleitt töflur, er svæfa
neytandann á augabragði, svo hann
vcit ekki af sér i átta klukkustund-
ir, og vekja hann þá aftur. Þessi
svefnpilla, með „innbyggðum vekj-
ara“ er gerð af þrem lögum eifur-
efnis, sem eru hvori utan yfir öðru.
Yzta lagið svæfir manninn, það
næsta heldur honum sofandi, og
kjarninn er „vekjarinn“, sem kem-
ur honuin til meðvitundar eftir átta
stundir.
Ef yður skyldi nú saint sem áð-
ur finnast óhjákvæmilegt að sofa.
en telduð það hróplegu tímaeyðslu,
þá hafa bandarískir uppfinninga-
menn búið til áhald sem er yður
sérlega hentugt, Það er hinn svo-
kallaði dormfónn. Hann er sam-
bland af plötuspilara, koddaliljóð-
nerna og vekjarakltikku, sem slær
á stundarfjórðungs fresti. Hann
hvíslar hljóðlega í eyra yðar þvi
sem þér óskið.
Enga vekjara.
Enski taugasérfræðingurinn dr.
Denis William heldur þvi frarn, að
við þurfum svefn, að þvi leyti
sem líkaminn krefst hans. Hann
segir, að sá, sem þurfi á vekjara
að halda, njóti ekki nægilegs svefns
til þess að halda sér hressum og
hraustum.
Sérfræðingar tveir, Laird og
Muller að nafni, tóku sér fyrir
hendur að framkvæma viðtækar
rannsóknir við Colgate háskólann
í Bandarikjunum fyrir nokkrum ár-
um í þeim tilgangi að leita
svars við því, liversu mikinn svefn
maðurinn þyrfti. I>eir notuðu menn
við tilraunir sinar og töldu sig hafa
komizt að því með fullri vissu, að
maður, sem stundaði likamlega erf-
Framhald á bls. 26.
Flesiir okkar eru úr sögunni. ef þeir ná ekki að sofa stundarkorn ein-
hvern tíma sólarhringsins.
VIKAN
11