Vikan - 21.07.1960, Page 26

;
Sumir geta
aidrei soiid
Framhald af bls. 11.
iðisvinnu, kæmist ai' með fjögurra
stunda svefn, en annar, sera iðk-
aði undleg störi, yrði að soia átta
stundir á sólarhring.
Á Engiandi starfar félag er nefn-
ist Ónefndir svefnleysingjar og er
l'yrir menn, sem ekki geta sofið.
Félagsmenn geta hringt hver til
annars fró klukkan ellefu til fjög"
ur og spýallað saman.
ilvað er svefn? Jivað er eiginlegat
þetta meðvitundarleysi, seni livetf
meðalinaður eyðir þriðjungi ævil
sinnar i?
Spyrjið lækni, og hann mun
svara því, að það sé eðlilegt ástand,
sem aöeins sé eitt al óteljaudi
formum lifsins.
Sláið upp í alfræðibók vi^
„sveln“, og þar getið þér lesið á
þessa leið: Svefn er eðlilegt, timai
bundið, utanaðkomandi ástand, eí
hefur þau áhrif á miðtaugakerl'ið,
að næmleiki þess stórminnkar.
Annað né meira er þar naumast
að finna. Hið eina sem við vitum
með vissu er, að okkur veitist erf-
itt að komast af án þess að geta lagt
okkur á sextán klukkutima fresti og
sofið i átta stundir. Eða eru átta
tundir kannski of mikið? Flestir
læknar færast undan þvi að segja
nokkuð ákveðið um það.
— Sumir, segja þeir, þurfa átta
stunda svefn, eða jafnvel meira.
Öðrum nægir minna. Gamalt fólk
kemst oft af með sex.
Napóleou svaf ekki nema fjórar*
stundir á sólarhring. Jeremy
Taylor, enskm- prestur og rithöf-
undur frá seytjándu öld, svaf að-
eins þrjár, og hélt þvi fram, aí^
enginn þyrfti meiri svefn. Johin
Wesley svaf aldrei lengur en sex.
stundir. Róberts lávarður svaf bara)
i fjóra tíma, en Samúel Johnson,
svaf aftur á móti langt fram á dag.
Bos'well þráði lyf sem gerði honumr
kleift að komast þjáningalaust á
fætur að morgninum.
Allir voru þessir menn heims-(
frægir, hver á sinu sviði.
Tlmaeyösla.
— En einhvern tíma verðum við
þó að sofa, segið þér.
Hja, þvi er nú heldur ekki gott
að svara. Þeir visindamenn eru til,
sem staðhæfa, að svefn sé alger-
lega óþarfur. Telja þeir hann art
frá frummanninum, er vandi sig 4
þennan sið til þess eins að verðá
minna var við myrkurtímann, fá
hann til að liða sem fljótast.
Ef þér haldið að það sé hættulegt
að sofa ekki, skulum við líta
snöggvast á tilraunir þær sem dr<
F. A. Moss gerði fyrir nokkru við
háskólann í Washington.
Hann valdi sér þrjá karla og
þrjár konur til þessara rannsókna.
Hvert þeirra hafði sínar sérstöku
venjur varðandi svefninn. Hann
hélt þeim vakandi í sextíu klukku-
stundir og gerði á þeim bæði and-
legar og líkamlegar athuganir við
upphaf og endi þessa timabils.
Að sextíu stundum liðnum koma
i ljós likamlegar breytingar, er nán-
ast svara til þeirra áhrifa sem ölv-
un veldur. Gæti það bent til þess,
sem oft hefur verið haldið fram,
að. í vökunni framleiði likaminn
eiturefni þau, sem orsaka svefninn.
Eitur þetta verkar á taugakerfið
líkt og eter eða önnur deyfilyf, og
það er það sem kemur okkur til að
sofna.
Moss komst einnig að raun um,
að tilrauna„dýrin“ voru nokkru
slappari likamlega við endi tíma-
bilsins en upphaf þess. Hins vegar
höfðu andlegir eiginieikar þeirra
ekki sljóvgast við svefnleysið.
Eftir að hafa verið svefnlaus eina
nótt, fóru þau öll til vinnu sinnar
daginn eftir, stunduðu kennslu,
sinntu hagfræðistörfum og skjala-
vörzlu. Leystu þau öll störf sin svo
af hendi sem þau liefðu notið ríku-
legs nætursvefns.
Þegar þau höfðu verið á fótum
i sextíu klukkustundir, sendi hann
þau í rúmið. Hve Iengi sváfu þau
þá? Tólf til fjórtán tima? Þau sváfu
níu stundir til jafnaðar og risu úr
rekkju hress og fersk eins og vor-
morgunn. Árangur rannsóknanna
tók doktorinn saman á þessa leið:
Þessi staðreynd, að niu stunda
svefn skuli vera nægilegur til að
rétta okkur við eftir sextíu stunda
óslitna vöku, er geysilega mikils
virði, og bendir til þess, að við bú-
uin yfir kröftum sem við notum
ekki til fulls. Ef við gætum vanið
okkur á að nota þessa krafta, mundi
það hafa hina mestu þýðingu fyrir
l'ramtíð mannkynsins.
Hinn heimsfrægi, bandaríski
hugvitsmaður, Thomas Edison, gat
unnið dögum saman án þess að
sofa dúr, ef hann var að glíma við
erfið viðfangsefni.
Brunel, sem var frægur verk-
fræðingur, lét sér nægja þriggja
stunda svefn á sólarhring, en
franski alfræðibókarhöfundurinn
Littré svaf lieldur ekki nema fjóra
tíma á sólarhring, |iau fjörutíu ár
sem hann vann að hinni stórmerku
orðabók sinni.
Svefn er ekki hægt að kaupa fyr-
ir peninga. Það rak hann sig á,
hinn auðugi Indverji, sem lofaði
hverjum þeim tuttugu þúsund
pundum, er útvegað gæti honum
þetta ágæta hnoss, hið eina sem
hann allshugar þráði. Hann hafði
ekki sofið i tvö ár og leitaði i ör-
vilnan sinni einhvers sem gæti
bætt úr því. Svefnlyf, áfengi, hreyf-
ing, breytt mataræði, hvílubreyt-
ing og óteljandi ráð önnur. Allt
þetta haí.ði hann reynt, en árang-
urslaust.
Hann er ekki einn um þetta.
Dr. Ferdinand Pavoni hafði ekki
sofið í sextíu ár. Hann var áttræð-
ur þegar hann lézt. Honum hvarf
löngun til að sofa þegar hann var
ungur stúdent. Hann var vanur að
kalla sjálfan sig gangandi stunda-
klukku, því hann fylgdist vakandi
með öllum tuttugu og fjórum stund-
um sólarhringsins.
Svo bar til, að 90 ára gainall ein-
setumaður í Nýju Jersey í Banda-
ríkjunum var sóttur heim í íbúðar-
skúr sinn og fluttur á sjúkraliús.
Hann sagði læknunum að hann
hefði ekki sofnað dúr alla sína
ævi. Þegar þeir höfðu gefið honum
auga allan sólarhringinn í þrjár
vikur, gáfust þeir upp, því allan
þann tíma rann honum ekki í
brjóst eina einustu sekúndu. Hann
lifði til 95 ára aldurs.
Hin kunna kvenréttindakona, dr.
Marie Charmichael Stopes, segir í
síðasta ritverki sínu, að ef hjón
vilji hafa nægilegan svefn og halda
ást sinni ferskri og óþreyttri, eigi
þau ekki aðeins að sofa sitt í hvoru
Ef þjer eruðfarin að hugsa
fyrlr sumarferðalaginu
þá æftuð þjer að afhuga að það er auðveldara nu en áður að
velja matinn. Hinar Ijúffengu Honigs vörur eru á boðslólnum í
næsfu búð. I.d. Honigs Júlienna súpa í pökkum, súputeningar,
sem gera má úr einn hinn Ijúffengasfa drykk á svipsfundu. —
Makkarónur og búðingsmjöl. — Allf fyrsja ilokks vörur.
rúmi, heldur og í sínu herberyinu
hvort.
Einn góðan veðurdag tekst vís-
indunum ef til vill að uppgötva
hvað svefn er. Við skulum vona
að þau geti aldrei fundið neitt, sem
komi í staðinn fyrir góðan nætur-
svefn. Annars eru það víst bara
kýrnar, sem eru kunnar þeim
leyndardómi. Þ«r sofa aldrei. ★
Tizkuistálkan..
Framhald af bls. 9.
Það var einnig annað atriði, sem
stuðlaði að frægð Madame Lucile.
Það var nefnilega hún, sem undir-
strikaði hinar kvenlegu línur, eftir
að hið leiðinlega Victoriu-timabil
hafði gert allt til þess að leyna því,
hve kvenlikaminn er i raun og
veru fagur. í staðinn fyrir hina
efnismiklu flannelsnáttkjóla og
undirfatnaður Victoriu-tímabilsins
kom hún með hið indæla chiffon,
dúnmjúka silki og crepe de chine.
Hún kenndi dömunum að nota silki-
sokka ístaðinn fyrir hina leiðin-
legu, þykku ullarsokka, og hún inn-
leiddi teygjanleg mjaðmabelti í
staðinn fyrir hræðilegu korselett-
in, sem einna helst minntu á vig-
girðingu. Þetta var djarflega gert,
enda fengu margir af viðskiptavin-
um hennar harðorða skipun frá
eiginmönnum sínum að skila aftur
hinum næfurþunnu náttkjólum. En
það leið< auðvitað ekki á Jöngu,
þangað til þessi fallegu undirföt
urðu mjög eftirsótt, og um leið og
jjað barst út, að tízkusýningarstúlk-
urnar ættu einnig að sýna undir-
fatnað, streymdu húsbændurnir í
stórhópum með frúr sínar í tízku-
hús Madame Lucile. ic
26
VIKAN
i.;