Vikan - 08.12.1960, Qupperneq 9

Marbendill var mannaöur meö
föngum, sem annars voru látnir
þrœla í járnum á Brimarhóhni.
Þessi saga gerðist 1682.
Vestur-lndía-Guianufélagið
hafði með kóngsskipan
mannað freigátuna
Marbendil með föngum, sem
þrælað höfðu í járnum á
Brimarhólmi og léttúðugar
konur voru líka með í för-
inni. Eftir fáa daga gerðu
fangarnir uppreisn og frá
því segir hér.
og ókeypis uppihald. AS samningstima
loknum gátu karlmenn fengið litla
plantekru ókeypis, ef þeir vildu setjast
að i Vestur-Indium. Konurnar tvær
nutu ekki sama réttar.
En félagið þurfti á langtum fleira
fólki að halda, og til þess að unnt
væri að fylla þann hóp, féllst konungur
á að gefa út tvær mikilsverðar fyrir-
skipanir: Hin fyrri var sú, að flota-
stjórnin skyldi láta af hendi fanga þá,
er erfiðuðu i járnum á 'Brimarhólmi,
— hin síðari, að betrunarhælið Börne-
huset skyldi senda tuttugu konur vestur.
Nú ber þess að gæta, að í þann tið
þurfti ekki til, að menn væru glæpa-
menn eftir nútimaskilningi, til þess að
vera settir i járn. Allmargir í þessum
hópi voru Norðmenn. Skal hér að-
eins einn nefndur, Kristján Sjúrdall.
Annars eru skráð nöfn 120 manna af
þeim nákvæmlega tveimur hundruðum,
er sigldu nieð Marbendli. Enda þau
flestöll á orðinu -sen.
Hafði kapteinninn ströng fyrirmæli
um að sjá til þess, að fangarnir næðu
ekki að strjúka af skipinu með því að
komast yfir báta eða synda til lands.
Enn fremur var komizt svo að orði i
skipunarbréfinu: „Og þar eð á skipinu
er hópur kvenna, sem fyrir léttúðar
sakir og lauslætis hafa verið settar i
Börneliuset, ber yður að svo miklu leyti,
sem mögulegt er að halda uppi aga
og reglu meðal þeirra, svo að þær eigi
með léttúðugu líferni á nokkurn máta
kunni að kalla reiði guðs yfir sig né
yfir skip eða góss.“
Fyrst átti MarbendiII að sigla til
Vestur-India, en siðan til Guineu og
sækja þangað svarta þræla. Er æði-
fróðlegt að fylgjast með öllum undir-
búningi fararinnar. Drottinn á að
bjálpa hínum hollenzku tryggjendum,
svo að þeir tapi ekki peningum sinum.
Hann á enn fremur að annast „varð-
veizlu og viðhald“ negraþrælanna, er
höfðu þá leiðu tilhneigingu að taka
lífið af sjálfum sér til þess að losna
við þrældóminn. Loks óskar félags-
stjórnin Bloem kapteini lukkulegrar og
góðrar ferðar með þvi að fela hann
„Drottins öruggu varatekt og náðarriku
forsjón“.
Og þó dugðu góðar óskir svo undur-
skammt.
HINN 0. nóvember 1682 hélt Mar-
bendill út af skipalægi Kaupmanna-
hafnar og stefndi til norðurs. Ekki leið
á löngu, áður hin og þessi vandkvæði
tóku að segja til sín. Er ekki unnt að
segja frá þeim í smáatriðum. Þeir lentu
i óveðri og andbyr, ölskorti og vatns-
leysi. Barkskipið Flugfiskurinn með
Ghristian Chr. Pahl yfirlautinant að
skipherra fylgdi Marbendli vestur fyrir
Liðandisnes. Fékk Pahl skýrslu frá
Bloem á hverjum degi, en meðan þeir
urðu samferða, gerðist ekkert sérstakt.
Hinn 30. nóvember fæddi lands-
stjórafrúin dóttur. En barnið þoldi ekki
aðbúðina á skipinu og lézt að nokkrum
tima liðnum. Hinn 20. jan. 1683 er
þó litla kistan með barnsliltinu enn í
káetunni.
Á þessu tímabili liafði ástandið á
skipinu versnað til muna. Landstjórinn
og kapteinninn gátu ekki einu sinni
orðið ásáttir. Vildi hinn fyrrnefndi
koma við í Englandi og taka vistir.
Hinn siðarnefndi vildi fyrir hvern mun
nota byr þann, er þeir loks höfðu feng-
ið, til að komast sem lengst áleiðis.
Þeir voru þá ekki enn komnir gegn-
um Ermarsund.
Það mun hafa verið að kvöldi hins
EISNIN Á
RBENDLI
vikah 9