Vikan - 18.05.1961, Side 7

Skömmu eftir að við Kamilla urðum ástfangin, átti Porkúlus að taka þátt
I fyrsta kappakstri sínum. Þá var hann þriggja vetra. Eg gerði mér háar
vonir um hann, enda brást hann þeim ekki. Hann vann hvert einasta
hlaup, er hann þreytti.
Ekki leið á löngu, áður en Kaligúla keisari fengi áhuga á klárnum. Hann
var í sjöunda himni yfir hinum sífelldu sigrum Porkúlusar. Og Kamilla
sagði mér, að vikum saman hefði hann verið helzta umræðuefnið yfir
borðum í höllinni.
Morgun einn, er ég veir að moka hólfið hans Porkúlusar, kom Kastor
stallmeistari til min.
— Heyrðu, þú þarna, sagði hann.
— Já, herra.
Hann benti á Porkúlus. — Þessi þarna er ekki lengur klárhestur, mælti
Kastor. — Samkvæmt skipun keisarans er hann nú rómverskur borgari.
Skilurðu?
— Já, sagði ég.
— Það, sem meira er, hélt Kastor áfram, — þá geturðu tekið nafn-
spjaldið af jötustokknum þarna. Hann heitir ekki lengur Porkúlus. Nú
heitir hann Insítatus.
Það mtm láta nærri, að Insítatus þýði Hvatur, Léttir eða því um líkt.
Það var líka sannnefni, sem Porkúlus var ekki.
— Já, herra, sagöi ég bara.
— Þetta er allt og sumt. Mundu að sýna honum skylduga viröingu fram-
vegis. Talaöu ekki til hans nema vera spurður, og kallaðu hann „herra,“
— þú, sem ert ekki nema aumur þræll, Pallas minn!
Kastor fór sína leið, en ég var hálfniðurdreginn eftir. Sá, sem er þræll,
kann bezt við, að allt sé eins og það hefur verið. öll breyting er yfiríleitt til
bölvunar. Og ég fann það á mér,.að nú stóðu breytingar fyrir dyrum.
Næstu vikurnar gerðist ekkert sérstakt. Insitatus vann öll sín hlaup með
óbreytilegri reglusemi. Þegar aðrir voru viðstaddir, gætti ég þess vel að
ávarpa hann ekki nema þegar svo virtist sem hann vildi mér eitthvað. Ég
þurfti ekki annað en kitla hann á kviðnum, til þess að hann hvíaöi af
vonzku, og það var nægilegt ávarp. — Já, herra minn, flýtti ég mér þá
að segja. — Undireins, herra!
Samkomulagið okkar í milli hafði mikil áhrif á alla í hesthúsunum. AÖ
þjóna háttsettum, rómverskum borgara skapaði mér álit, sem enginn hinna
hestasveinanna hafði til að be: i. En þegar ég var með Insítatusi, fór ég
að honum með gamla laginu, og virtist hann ekkert hafa við það að athuga.
Það var áður en veðhlaupatiminn var úti, að tvennt gerðist, það er tið-
indum sætti. Fyrra: Emilíus gaf mér loforð fyrir því, að ég mætti giftast
Kamillu, dóttur hans. Annað: yfirmatreiðslumaður keisarans, Lúsíus Afer,
varð bráðkvaddur.
Ég leiddi ekki hugann að láti Lúsíusar Afers fyrsta kastið. Ég gat ekki
um annaö hugsað en Kamillu og beið með óþreyju eftir að ná fundi hennar
næst. Hún ætlaði að hitta mig um kvöldið á venjulegum tíma bak við
hesthús keisarans.
Hún stóð þar og beið mín, þegar ég kom. En er ég nálgaðist hana, gerð-
ist nokkuö, sem fékk mér furðu. Hún snerist á hæli og hljóp sina leið.
— Kamilla! hrópaði ég. En hún svaraði ekki. Hún var fljót á fæti, og
ég náði henni ekki, fyrr en hún var komin upp á heyloftið. Ég klifraði upp
stigann og sá, að hún lá á grúfu I heyinu og grét, eins og hjarta hennar
ætlaði að springa.
Ég dró stigann upp og gekk til hennar og strauk hár hennar án þess að
segja neitt i fyrstu. En ósjálfráður ótti læsti sig um hjartarætur mér.
Loks spurði ég: — Kamilla, hvað gengur að þér?
— Ó, Pallas, svaraði hún grátandi, — nú fæ ég aldrei að sjá þig framar.
Ég varð alveg forviða. — Já, en hvað ertu að segja, elskan mín? Faðir
þinn, sem lofaöi . . .
Hún hristi höfuðið. — Já, en það gagnar okkur ekkert. Hann á ekki
sök á þvi. Við verðum bæði tekin af lífi, ef við sjáumst saman.
— Tekin af llfi?
Hún kinkaði kolli. — Það er allt saman þvi að kenna, að Lúsíus Afer
er látinn, og þvl átti faðir minn að búa til matinn fyrir keisarann. Faðir
minn var svo feginn að hafa fengið tækifæri ... Hún þagnaði og gat
ekki nokkurt orð sagt.
Ég þóttist skilja, hvernig I ðllu lægi. — Þú átt við, að . . . að
föður þínum hafl teklzt illa með miðdegisverð keisarans?
Kamilla neri hendur sínar. — Hamingjan gæfi, að það væri svo vel. En
það var einmitt ógæfan, Pallas. Keisarinn sór og sárt við lagði, að hann
hefði aldrei borðað jafngóðan mat. Hann gerði boð eftir föður minum og
gaf honum frelsi samstundis, svo að nú er ég ekki lengur ambátt!
Ég skildi hana. Fyrir þræl og ambátt, sem gefið hefur verið frelsi og
finnast I nánum samskiptum, er ekki nema um elna hegningu að ræða:
Þau verða bæði að láta lifið! Ég laut höfði. — Þú hefðir ekki átt að
hætta lífi þinu með þvi að koma hingað, mælti ég.
— Ég vildi fegin deyja fyrir þig, Pallas. En nú er ekki um neina
leið að ræða.
Ég reyndi að hugga hana sem bezt ég gat. Við vorum bæði sannfærð um,
að allt væri á enda okkar á milli. Ég haíði álíka mikla möguleika til að
verða leystur úr þrældómi og Emilíus til að verða keisari.
— Ég skal aldrei giftast neinum öðrum, svo lengi sem ég lifi, hvislaði
Kamilla.
I næstu viku fékk ég nýtt áfall. Ég var að kemba Insítatusi, þegar ég
heyrði, að stallmeistarinn kom inn. Ég herti mig upp. — Já, herra, sagði
ég hárri röddu við klárinn, — eftir andartak skal ég nú kemba á yður
taglið, herra minn.
— Herra? æpti Kastor með ógnarröddu. — Við hvað átt þú eiginlega
með því að segja herra? Veiztu ekki, við hvern þú ert að tala?
— Ég var að tala við Insítatus borgara, svaraði ég.
— Ég skal láta lemja þig fyrir ósvífnina! anzaði stallmeistarinn. —
„Borgara“ leyfir hann sér að segja! Hans hátign keisaranum hefur allra-
náðugast þóknazt að sæma hestinn konsúlstign!
Ég gapti eins og hver annar aulabárður.
Framhald á bls. 32.
SflKAN 7