Vikan - 08.03.1962, Blaðsíða 28

Úr eldlínunni.
Framhald af bls. 9.
gröfunum. Hvort hann hefði ekki
verið ])ar? Nei, það hafði hann
ekki, en hann bliðkaðist og það var
látið afskiptalaust. að ég væri
lieima í nokkra daga, áður en ég
færi til afskráningar. Faðir minn
var þá blindur orðinn og hættur
að kenna. Systkin mín voru öll
komin á tvist og bast, utan systur
mínar tvær, sem voru heima.
Ég fór til Erfurt eins og lög gerðu
ráð fyrir og afskráningin tók svo
langan tíma, að ég kom ekki heim
aftur fyrr en á Þorláksmessu. Þá
var ég orðinn svo þreyttur á þessu
öllu saman, að ég svaf yfir öll jól-
in og vildi ekki heyra minnzt á neitt
helgihald. Maður var leiður á öllu
og fólk var almennt mjög dapurt.
Ekki sökum uppgjafarinnar held
ég, fremur vegna þess, að fjöldi
inanns var atvinnulaus fyrst a eft-
ir og búðirnar voru tómar og flest-
ar nauðsynjar vantaði.
Mér gekk ekki betur en öðrum
að fá vinnu eftir stríðið. Hvað áttu
verzlanir líka að gera við afgreiðslu-
fólk, þegar ekkert var að afgreiða.
En ég leitaði fyrir mér og þess á
milli hjálpaði ég mömmu með heim-
ilisstörfin. Þegar komið var fram
í apríl, fékk ég vinnu við af-
greiðslu í búð í litlu þorpi, hálf-
tíma gang frá Tating. Það var ein-
hleyp kona, sem átti búðina og
hafði restaurant með henni. Þar
var ég rúmt ár, en ])á gifti konan
sig og það var ekki pláss fyrir mig
lengur.
Nú vildi svo til, að frændi minn
átti verzlun á þeim norðurhjara sem
ísland heitir. Hann hét Braun og
verzhinin Braunsverzlun. Ég býst
við, að flestir eldri menn kannist
við þá verzlun. Hún var í Aðaí-
stræti 9.
Það hafði komið til greina, að
yngri bróðir minn færi til starfa
hjá frænda okkar á ísiandi, en af
])ví varð ekki. Mér datt í hug að
grípa tækifærið; þn(ð væri varla
verra að vera á íslandi eitthvert
timabil, en ganga um atvinnulaus
í Þýzkalandi. Ég komst í samband
við Braun og það samdist svo um,
að ég færi til afgreiðsiustarfa í
Braunsverzlun.
Svo kvaddi ég kóng og prest og
hélt til Kaupmannahafnar. Kunn-
ingjar mínir voru ekki bjartsýnir
á þetta ferðalag og sögðu Eskimóa
á íslandi ef ekki hreina Skrælingja.
Allir utan hættu, suður gefur.
A Á-K'7
V
♦
G-8-2
K-G-3
A
y
♦
*
m
* 10-5-4-3
9-6-5 N A 4-3
10-9-7 V D-6-5-4
D-9-8-7 V A ♦ 6-5
D-G-9 S * K-8-7-6-2
D-G-10-8-2
íSy Á-K-3
Á-10-4-2
sJ* Á
Suður
1 spaði
3 tíglar
4 lauf
5 grönd
pass
Vestur
pass
pass
pass
pass
pass
Norður
2 grönd
3 spaðar
4 tíglar
7 spaðar
Austur
pass
pass
pass
pass
Útspil hjartatía.
Það er alkunna, að þeir bridge-
menn, sem eru harðir í sögnum, eru
yfirleitt góðir úrspilamenn. Þetta
er ekki svo óeðlilegt þegar það er
athugað að þeir hljóta að venjast
á að halda á öllu sínu, þegar þeir
lenda hvað eftir annað i, þvi sem
næst vonlaJusUm samningum.
í spilinu hér að ofan komst einn
sllkur í alslemmu i spaða og vann
hana með all skeleggri spila-
mennsku. Þegar blindur kom upp, sá
sagnhafi að jafnvel þótt hann gæti
fundið tiguldrottninguna, þá ætti
hann sennilega alltaf einn tapslag
í hjarta. Útspilið gaf þó dálitla von
en það var hjartatia. Gosinn var
lagður á, drottningin kom frá austri
og suður átti slaginn á ásinn. Suð-
28 VIKAN
ur tók nú laufaás og síðan hjarta-
kóng. Siðan spilaði hann lágtígli
og svínaði gosanum. Þá var lauf
trompað heima með spaðatiu, spaða-
áttu spilað og drepið á kóng og síð-
asta laufið tromp.að með spaða-
drottningu.
Nú spilar suður spaðatvistinum,
sem hann hafði geymt tryggilega,
og svínaði spaðasjöinu. Þá tók hann
spaðaásinn, kastaði hjartaþristi
heima og vestur varð að láta sið-
asta trompið sitt. Nú var suður
búinn að vinna spilið og það reynd-
ar tveimur slögum áður. Þegar hann
trompaði fjórða laufið atti vestur
að kasta frá hjartaniu og tíguldrottn-
ingu og niu, og er því sjáanlega í
kastþröng. Hann reyndi að kasta
tígli en allt kom fyrir ekki.
En ég vissi betur; Braun hafði sagt
okkur nokkurn veginn kost og löst
á landi og þjóð og foreldrar minir
voru því ekki mótfallnir, að ég léti
verða af förinni.
Þetta var i júiimánuði 1920. Ég
tók mér far með íslandinu gamla,
sem var í förum milli Hafnar og
Reykjavíkur. Ferðin gekk vel, minn-
ir mig, en það var afskaplega mikil
rigning og ég hafði ekki regnkápu
með mér. Allt var fljótandi i vatni
og aur og heldur grámuskulegt
um að litast.
Ekki kunni ég orð í íslenzku, en
Páll Sigurðsson, deildarstjóri í
Braunsverzlun, taiaði þýzku og hann
hjálpaði mér. Ég bjó hjá Braun, en
hann var aðeins hér á sumrin; a
veturna fór hann með konu sinni
og dvaldist í Þýzkalandi. A þessum
fyrstu árum mínum i Reykjavik bjó
ég nokkuð víða, meðal annars leigði
ég um tima herbergi með Jens
Bjarnasyni frá ísafirði. Hann var
þá að læra læknisfræði og við urð-
um mjög góðir vinir.
Ég var i nokkur ár i Braunsverzl-
un, en svo fór ég að komast niður
i íslenzkunni og þá fór ég að gera
hvað sem til féllst. Innheimtuferill
minn byrjaði 1930. Þá varð ég inn-
heimtumaður hjá Soffiubúð í Aust-
urstræti. Ég kunni strax vel við
það, en það var ekki mikið um pen-
inga á kreppuárunum eftir 1930. Ég
tók alltaf við, hversu litið sem boðið
var að borga inná reikninga og með
seiglunni hafðist að innheimta. Ég
var þarna I tiu ár, þar til örlögin
ákváðu, að ég skyldi ekki strjúka
um frjálst höfuð að sinni.
Á þessu tíu ára timabili, sem ég
var innheimtumaður, gerðist það
merkast i lifi minu, að ég kynntist
konu minni, Guðlaugu Pálsdóttur.
Hún var i vist i húsinu þar sem ég
borðaði. Við giftum okkur árið 1934
og byrjuðum búslcap upp i risi á
Bakkastíg 1 i Vesturbænum. Kon-
an mín átti fimm börn fyrir og við
fóstruðum þau upp saman.
araréttindi og nú var það of seint.
Bretar byrjuðu strax fyrsta daginn,
að taka Þjóðverja höndum, þá hættu-
legustu fyrst geri ég ráð fyrir.
Þetta vofði alltaf yfir mér og fjöl-
skyldunni, að nú kæmu þeir og
tækju mig lika, en það liðu nærri
þrír mánuðir og ekkert gerðist og
ég hélt áfram störfum minum eins
og ekkert hefði í skorizt.
Snemma að morgni hins 5. júli
var barið að dyrum á Klapparstígn-
um þar sem við bjuggum. Nú var
kallið komið. Þeir voru þrír og einn
með byssusting. M;inna mátti nú
ekki duga. Með þeim var kaupmaður
héðan úr Reykjavík, sem hafði vísað
þeim á mig. Verði honum það að
góðu.
Ég var drifinn niður í kjallara
i Miðbæjarbarnaskólanum og þar
voru 20 Þjóðverjar, sem teknir höfðu
verið í einu. Við áttum eftir að
kynnast betur i langri fangabúða-
vist. Sama dag var svo farið með
okkur vestur á Gamla Garð og þar
var okkur skipl niður á herbergi;
vorum þrír og þrír saman. Svo
byrjuðu yfirheyrslur. Þeir spurðu
mig meðal annars, hvort ég vildi
heldur, að Þjóðverjar eða Banda-
menn ynnu striðið. Ég svaraði þvi
ekki beint, en sagði að vilji guðs
mundi hafa meiri áhrif, en minn
vilji. Þótt ég segði það vilja minn
að Bandamenn ynnu stríðiið, þá
mundu þeir ekki trúa þvf. Svo var
ekki meira átt við yfirheyrslur að
sinni. Þeir hafa vist séð, að ég bjó
ekki yfir stórkostlegum hernaðar-
leyndarmálum.
Við vorum þarna á Gainla Garði
í átta daga. Daginn áður en við fór-
um, fengu konan mín og börnin að
koma til þess að kveðja mig. Það
varð í síðasta sinn sem ég sá hana.
Klukkan sex að morgni vorum við
fluttir út í stórt flugvélamóðurskip;
settir allir saman í stóra káetu og
vopnaðir hermenn gættu okkar
vandlega.
S'vo gerðist það einn vordag 1940,
að Bretar komu og hernámu landið,
eins og alþjóð veit. Það voru held-
ur váleg tiðindi fyrir þá Þjóðverja,
sem hér voru búsettir, en höfðu
ekki rikisborgararétt. Ég var að
vísu búinn að vera á íslandi í ára-
tug, en fyrir hreinan slóðaskap
hafði ég ekki náð mér i rikisborg-
í síðasta þætti þessarar frásagn-
ar, sem birtist í næsta blaði,
segir Konstantín frá fimm löng-
um árum í ýmsum fangelsum í
Englandi og Skotlandi, hálfgerðri
nauðungarvist í Þýzkalandi og
loks frá erfiðleikum sínum við
að komast aftur til fyrirheitna
landsins, íslands.