Vikan


Vikan - 03.05.1962, Síða 30

Vikan - 03.05.1962, Síða 30
ITAUC MAMKIM DREWCJABIJXUR Hinar vinsælu ITALIC NANKIN BUXUR fást nú víðast hvar á landinu. SÖLUUMBOÐ : G. Ö. NILSEN, AÐALSTR. 8. SÍMI 18582. Klffifliierðin SKfKKJA Reyhjflvih þar hafði hann setið í haldi frá því í nóvember, ásamt Rudolf Hess. Naut hann þar í rauninni bezta at- lætis og notaði næðið til að skrifa þar sitt fræga ritverk, „Mein Kampf“. Þegar Hitler var náðaður i desembermánuði þetta sama ár, leið ekki á löngu áður en flokkur- inn lét aftur til sín taka •— og brátt urðu áhrif hans meiri en nokkru sinni fyrr og bar margt til þess, en þó virðist nú, sem það hafi ver- ið fyrst og fremst fyrir óbeinan ti'verknað fyrrverandi sigurvegara Þýzkalands, sem hvað eftir annað gerðu Hitler og hans nótum slíkan greiða óviljandi, að þeir hefðu ekki betur getað, þótt þeir hefðu verið allir af vilja gerðir . .. ÞÁTTUR GOEBBELS. Svo er að sjá sem Goebbels hafi fljótt unnið sér álit þeirra bræðra, Gregors og Ottos Strasser, og einnig Karls Kaufmanns, „leiðtogans“ í Rínarlöndum og Westfalen, og orð- stír hans borizt Hitler til eyrna, eins og siðar verður frá sagt. Svo vill til að dagbækur Goebbels frá þessu timabili hafa varðveitzt, þær sem hann skrifaði eingöngu fyrir sjálfan sig og gerði ekki ráð fyrir að kæmu fyrir annarra augu. Þær eru hið merkilegasta heimildar- plagg — ekki fyrst og fremst vegna þess, að þar sé lýst merkilegum at- riðum eða staðreyndum á áreiðan- legan hátt, heldur þvert á móti; Goebbels sá allt, eins og hann vildi sjá það í óraunhæfri birtu sviðs- ljósanna. En því merkilegri verður sú lýsing, sem þar er óbeinlinis að finna á honum sjálfum. Eins og allt annað, sem Goebbels reit á þessum árum, eru þessar dag- bækur skrifaðar í skrúðmálg- um upphrópanastíl; tilfinningaút- streymi i orðalagi, sem eðlilegra væri átján ára unglingi en tuttugu og átta ára, „lífsreyndum“ mennta- manni. Þessar heimildir bera því ljóst vitni, að Goebbels varð seint fullorðinn, ef hann hefur þá nokk- urn tíma orðið það. Hann var enn leikari á sviði, lék ekki einu sinni tiltakanlega vel — naut þess að ýkja öll viðbrögð, naut þess að sjá og heyra sjálfan sig á sviðinu, dá sjálf- an sig, unna sjálfum sér, allt var mest á yfirborðinu; sjálfur hann og leikur hans hið eina, sem máli skipti. Elsa var Gyðingur í aðra ætt- ina, og þar sem Gyðingahatur hans fór sívaxandi auk þess, sem það var á stefnuskrá flokksins, undir- bjó hann að slíta öllu sambandi við hana og gerði það, en eftir dag- bókinni að dæma kostaði það hann ofsalegt tilfinningarót og sárustu þjáningar; en þótt hann reyni að sannfæra sig um, að hann elski hana af öllu hjarta, segir hann með stolti frá mökum, sem hann átti við aðrar konur, áður en hann sleit sambandi við hana, meira að segja nánustu vinstúlku hennar. Samtim- is þessu háði hann baráttu á öðr- um vettvangi, hann reyndi á allan hátt að komast hærra í tigninni undir stjórn þeirra Strasserbræðra, og margur, sem honum fannst standa þar i vegi fyrir sér, slikur var metn- aður hans, en þó varla eins óskap- legar og dagbækurnar gefa til kynna. Annað eins hefði enginn maður þolað. „.'.. Ég er örmagna af þreytu. Ég vildi óska að ég mætti sofa i heilt ár ... Ég er að verða brjál- aður. Ég sé ekki út yfir allt það, sem ég lief að gera, og allt verð ég að vinna einn. Mamma — hvað á ég til bragðs að taka ... Ég vildi óska að ég þyrfti ekki að halda allar þessar ræður, en gæti helg- að mig blaðamennskunni og skipu- lagningunni ...“ Og á afmælisdag sinn, Jsann 29. október 1925, þegar hann verður 28 ára, skrifar hann i dagbókina: „Ég er að verða gamall maður; það fer hrollur um mig, begar mér verður hugsað til þess. Ég er nð verða sköllóttur. Þetta hiýtur að endn með því að ég fæ taugaáfall . . .“ Hann gælir við þá tilhúgsun að hann fái ekki líkt þvi nægilegan svefn, að hann væri að veikjast — eitt sinn hafði hann verk í bakinu um hríð, og þóttist þá viss um að hann væri búinn að fá berkla! Þess á milli hrósar hann svo sjálf- um sér og starfsafrekum sínum. Eftir dagbókunum að dæma gæti maður haldið að hann hefði allsstaðar ver- ið aðalmaðurinn. „Aðalstöðvar, Elbefeldt — leiðtogi, ég!“ Og þegar málgagn flokksdeildarinnar er að hlaupa af stokkunum skrifar hann i dagbókina: „Blað, sem á að koma út tvisvar í mánuði. Útgefandi: Strasser. Yfirritstjóri — c‘est moi!“ Þá eru lýsingarnar á ræðuhöldum hans og viðtökum áheyrenda: „Bamberg — beint upp í ræðustólinn eftir þriggja klukkustunda ferðalag. Mér var fagnað svo óskaplega, að allt ætlaði um koll að keyra. Siðan hélt ég tveggja klukkustunda ræðu, áheyrendurnir sátu hljóðir eins og í kirkju, en að ræðunni lokinni voru fagnaðarlæti þeirra svo mikil, að við sjálft lá að þeir bæru mig á gullstól . ..“ Þegar hann minnist á ræður anarra flokksbrodda, kveður við annan tón. „Ég þagði, en komst ekki hjá því að hlusta á ótrúlega þreytandi þvaður.“ Eða: „Með slík- um ræðum kemur maður elcki af stað byltingu. Kampavinsfreyðing- inn skortir.“ Það er einkennandi fyrir Goebb- els, að hann minnist aldrei einu orði á efni það, sem hann flytur áheyrendum, einungis áhrifin, sem hann hefur á þá með mælsku sinni. Boðskapurinn var honum aukaat- riði, leikurinn allt, eins og endra-

x

Vikan

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.