Vikan - 21.08.1969, Blaðsíða 42

að leika það stórveldishlutverk,
sem hershöfðinginn krafðist af
þeim en þeir höfðu takmörkuð efni
á. Önnur ástæða: yngstu kjósend-
urnir, sem nú greiddu atkvæði í
fyrsta skipti, reyndust hafa lítinn
smekk fyrir hinum næstum áttræða
leiðtoga. Borgarastéttin franska, sú
nurlunarsamasta í heimi, var gröm
yfir hraðvaxandi verðbólgu og
hækkandi sköttum, plús óstöðug-
leika frankans. Stóriðnrekendur
voru fúlir yfir hagnaðarloforðum
de Gaulles til handa verkamönnum
eftir voróeirðirnar og verkamenn
yfir ráðstöfunum hans til bjargar
frankanum. Meira að segja í utan-
ríkismálum voru menn farnir að ef-
ast um óskeikulleika gamla manns-
ins; því heyrðist jafnvel hvíslað að
honum væri naumast sjálfrátt leng-
ur. Afskipti hans af deilum Isra-
elsmanna og Araba réðu miklu hér
um. Gyðingar Frakklands eru að-
eins rúm hálf milljón, en áhrif
þeirra og vinsældir Israels miklu
meiri en sem því svarar. Að end-
ingu mætti segja að margir hafi
verið orðnir leiðir á hve hátt gamli
maðurinn — þrátt fyrir alla galla —
gnæfði yfir þá, leiðir á að heyra
honum, í blöndu af gamni og al-
vöru, líkt við Jóhönnu af Örk, Na-
póleon, Guð og Jesús.
Máltækið segir að séu fjórir
Frakkar samankomnir, hljóti þeir að
skipta sér í fimm stjórnmálaflokka
minnst. Margir höfðu spáð ringul-
reið eftir fall de Gaulles, en enn
sem komið er hefur sú spá ekki
rætzt, svo er að þakka samstöðu
hægri aflanna um Pompidou. Að
sjálfsögðu býr hann að þeirri festu,
sem stjórnartíð gamla mannsins
hefur skapað. Og hann reynir eftir
beztu getu að viðhalda henni. Hinn
ytri svipur forsetaembættisins kem-
ur að vísu til með að stórbreytast
við mannaskiptin, vegna mann-
blendni og alþýðleika nýju forseta-
hjónanna. Pompidou er eins og
fiskur í vatni jafnt í hópi fjármála-
manna, lögmanna, listamanna og
háskólamanna, og engu spillir
Claude kona hans þar um. Hún er
rúmlega fimmtug og lítur út fyrir
að vera yngri, Ijóshærð, stælt og
hávaxin, einarðleg og frjálsleg í
framkomu og þykir ekki alltaf
fylgja formsatriðum út í yztu æsar.
Hún kann bezt við sig í sportföt-
um og fer ekki í kjól eða setur
upp hatt nema i ýtrustu neyð. Séu
forsetarnir — sá nýi og sá gamli —
andstæður um flest, þá eru frúr
þeirra það ekki síður. Yvonne de
Gaulle var þekkt fyrir sinn viktorí-
— Eg vissi ekki að þeir merkja
líka fólk með hringjum!
42 VIKAN
anska móral; hún flæmdi allt sex
úr franska sjónvarpinu og klám-
bækur úr bókstöllunum á Vinstri-
bakka. Vændiskonur höfuðborgar-
innar sá hún ekki heldur í friði,
svo að þær voru hættar að þora
að stunda veiðiskap sinn út undir
beru lofti. Frakkar kölluðu hana
Tante Yvonne.
Pompidou kemur trúlega með að
reyna að fylgja stefnu gamla
mannsins í mörgum meginatriðum,
en öðru mun hann breyta, varlega
þó og smátt og smátt. Hann reynir
sjálfsagt að greiða til frambúðar úr
vandræðum frankans, og ætti að
eiga þar tiltölulega auðveldan leik
sem þaulreyndur bankamaður á al-
þjóðamælikvarða. Sem fyrrverandi
háskólakennari þekkir hann skóla-
mál landsins, sem eru ekki of vel
á vegi stödd, út og inn. Hann mun
trúlega reyna að milda sambandið
við Bandaríkin og Bretland og jafn-
vel hleypa Bretlandi inn í Mark-
aðsbandalagið, er stundir líða. —
Hann fer varla að misnota fjöl-
miðla landsins, einkum sjónvarpið,
jafn gróflega í eigin þágu og de
Gaulle gerði. Og hann þekkir skrif-
stofubákn stjórnarstofnananna út
og inn — nokkuð sem fyrir de
Gaulle var alltaf óbotnandi völund-
arhús, sem hann bæði hafði and-
styggð og fyrirlitningu á. Þegar
Pompidou hyggst koma einhverju
til leiðar, þá veit hann nákvæm-
lega í hvaða strengi þarf að kippa
til að tryggja framkvæmdina.
dþ.
Konan eða dauðinn
Framhald af bls. 15.
Mikill mannfjöldi safnast sam-
an á ströndinni þegar Kahah
leggur frá landi. Á þessum síð-
ustu tímum, þegar öllu fer aftur,
er það sjaldgæft að menn leggi
svo mikið á sig til að eignast
konu. Olari er sú eina sem kyrr
er heima í kofa. Kahah stígur
ákveðinn út í mjóan og veikan
farkostinn, grípur árina og paðl-
ar sterklega út í gegnum brim-
ið, sem er með meira móti þenn-
an dag. Mwane Apuna stendur í
miðjum hópnum, klæddur hvítri
skikkju. Hann horfir til himins,
líkt og hann sé á hljóðskrafi við
guðina.
Kahah paðlar og paðlar unz
hann er kominn um kílómeter
frá ströndinni. Þá lyftir hann ár-
inni hátt og hendir henni í sjó-
inn. Eftir það ræður hann engu
um ferð bátsins, sem rekur nú
fyrir straumi og vindi. Hann
veifar til áhorfendanna á strönd-
inni, og kænan skoppar eins og
korkur á ölduföldunum.
Nóttina áður hefur verið úr-
helli og sjórinn er því með óró-
legra móti. Kahah rekur stöðugt
— lengra frá ströndinni. Fólk-
inu verður ekki um sel. Æðsti
öldungurinn ráðfærir sig við
Mwane Apuna. En töframaður-
inn hristir höfuðið og svarar fáu.
Það er sem hann bíði einhvers.
Á sama andartaki hristist eyj-
an öll og skekst af jarðskjálfta.
Fólkið dreifist æpandi. Önnur
skjálftabylgja fylgir, meiri hinni
fyrri. Eyjarskeggjar hlaupa til
kofa sinna. Frá hafinu heyrast
lágar drunur, og fjöruborðið
breikkar.
Himinninn er allt í einu orð-
inn svartur sem bik. Regnið
hellist niður. Og neðan úr jörð-
inni heyrast stöðugt daufar
drunur. Öðru hvoru fer skjálfti
um yfirborðið.
Skyndilega æðir mikil flóð-
bylgja upp að ströndinni og
drjúgan spöl á land upp, rífandi
með sér allt lauslegt. Regnið fell-
ur svo þétt að skyggnið er að-
eins nokkrir metrar. Eyjar-
skeggjar eru löngu hættir að
horfa eftir Kahah. Það leynir
sér ekki að vanþóknun guðanna
á tiltæki hans hefur verið meira
en lítil, fyrst þeir létu sig ekki
muna um að færa úr stað jörð
og sjó til að tortíma honum.
Þá kveður við hátt hróp. Mað-
ur öslar upp frá sjónum og hníg-
ur síðan niður, steinuppgefinn.
Þetta er enginn annar en Kahah.
Flóðbylgjan hafði ekki sökkt
bátnum hans, heldur borið hann
að landi, þar sem hann hafði
molazt sundur. Kahah hafði hins
vegar náð taki á klettanibbu og
bjargast. Hann er sárþjakaður,
en engu að síður hinn kátasti.
„Þetta vissi ég,“ muldrar
Mwane Apuna. Hann reisir Ka-
hah á fætur og leiðir hann til
þorpsins.
Jarðskjálftinn er um garð
genginn og virðing eyjarskeggja
fyrir Kahah hinum frækna á sér
engin takmörk. Olari kemur frá
kofa sínum og kastar sér að fót-
um hans. Úr því sem komið er
dirfist hún ekki að þverskallast
við bónorðinu; það væri sama og
að storka guðunum, sem svo
eftirminnilega hafa látið í ljós
að þeir eru á bandi Kahah. Eng-
inn á Owa Raki efast um að þeir
hafa sett af stað allan fyrirgang-
inn — jarðskjálftann, úrhellið,
flóðbylgjuna — til þess eins að
gera Kahah þennan greiða.
Fáeinum klukkutímum síðar
kemur annar jarðskjálftakippur,
þótt enginn hafi þá beðið guð-
ina neins. En enginn eyjar-
skeggja brýtur heilann um svo-
leiðis smómuni.
Kahah og Olari halda brúð-
kaup sitt með mikilli viðhöfn.
Þegar áætlunarskipið kemur
nokkrum dögum síðar, taka þau
sér far með því til San Christo-
bal, sem er ein stærsta Saló-
monseyjan. Þar vinnur hann á
plantekru. Svo er um marga
unga menn frá Owa Raki; þeim
leiðist tilbreytingarleysi heima-
haganna og leita á vit nýtízku-
legri lifnaðarhátta, sem hvítir
menn hafa flutt til eyjanna.
Hvort þær nýjungar gera Mela-
nesana að betra eða hamingju-
samara fólki, er svo annað mál.
Gestir sem komið hafa til Owa
Raki hafa veitt því athygli að
börnin þar fljúgast aldrei á eða
rífast, og að foreldrar skamma
heldur aldrei börn sín. Það telst
til tíðinda ef börn gráta þar á
eynni. Owa Raki er eitt af sár-
fóum, síðustu friðarbólum þessa
geðveika heims.
dþ.
Hvernig verður íslenzk
hljómplata til
Framhald af bls. 27.
hljóðfæranna berist ekki í aðra
hljóðnema en þann sem hverju
hljóðfæri er ætlaður. Þetta er
töluvert nákvæmnisverk, og eft-
ir að þetta hefur verið gert, eft-
ir hyggjuviti magnaravarðarins,
getur hann svo hafizt handa inn
í sínum hljóðeinangraða klefa
að stilla hljóðfærin þannig að
sem bezt útkoma fáist. Óþarfi
er sennilega að geta þess, að
upptökusalurinn sjálfur er al-
gjörlega hljóðeinangraður.
Platan verður til.
Eins og fyrr segir, er svo farið
að taka upp. Eftir að rythminn
hefur verið tekinn upp á segul-
bandsspólu, svo fullnægjandi sé,
er henni spólað yfir á aðra, og
síðan er bætt inn á öðrum hljóð-
færum, smátt og smátt, eftir því
sem útsetningin kveður á um.
Og í hvert skipti sem nýju hljóð-
færi er bætt inn á upptökuna, er
spólan færð af tæki 1, eins og
það er kallað, yfir á tæki 2, og
svo koll af kolli. Þetta er líka
mikið nákvæmnisverk, og er oft
mjög erfitt fyrir magnaravörð-
inn að gera sér grein fyrir
hvernig lagið hljómar að lokum,
en það verður hann að gera svo
rétt jafnvægi fáist milli hinna
ýmsu hljóðfæra.
Þegar öllu er lokið, og hljóð-
færaleikarar og magnaravörður
eru ánægðir með útkomuna, er
svo sungið inn á undirleikinn.
Það getur tekið mjög langan
tíma — oft engu skemur en
sjálfur undirleikurinn. Pétur
Steingrímsson man til dæmis
eftir nokkrum lögum sem tók
6—7 klukkustundir að taka upp
hvert. Ef kór er með í laginu,
eins og á þeim plötum sem Óm-
ar Ragnarsson og Guðmundur
Jónsson hafa nýlega sungið inn
á, er kórinn stundum tekinn upp
áður og stundum á eftir. Og fyr-
ir kemur að hljóðfæri eða hljóð-
færum er bætt ofan í sönginn,
eins og gert var í laginu „Óska-
lagið“, sem Erla Stefánsdóttir
söng inn á plötu fyrir Tónaút-
gáfuna. Það kom til af því, að
umrætt hljóðfæri, sem var
píanó, átti að ,,svara“ henni, og
tónstyrkurinn lá ekki ljós fyrir
fyrr en söngurinn hafði verið
tekinn upp, en eins og gefur að
skilja. er ákaflega mikilvægt að
rétt hlutfall sé milli söngs og
undirleiks.
„Þróunin stefnir í þá átt, að