Vikan - 21.08.1980, Blaðsíða 43

fjölskyldu sina. Þegar Hans kallaði hana
júðavin sem hefði kallað skömm yfir
fjölskyldu sína skvetti hun úr bjórkrús
framan i hann. Míiller og Hans skelli-
hlógu. Inga rauk ut og svaf um nóttina
inni hjá móður minni og systur.
Þær voru í raun fangar á vinnustof-
unni. Síðustu bankainnistæður mömmu
höfðu verið gerðar upptækar en hun átti
dálítið af peningum sem hún faldi í
kápufóðri. Ógerlegt var að fá læknis-
hjálp. jafnvel hjá kristnum læknum sem
höfðu þekkt pabba. Enginn lyfti fingri til
að hjálpa gyðingum.
Inga man að [regar hún kom inn I
vinnustofuna var verið að leika verk
eftir Bach i útvarpinu i tilefni kvöldsins.
„Sebastian Bach, Inga," sagði
mamma. Hún var enn að skrifa pabba.
Hann fékk fæst bréfanna. Nasistarnir i
svonefndri „yfirstjórn" Póllands gerðu
upptækan póst til fátækrahverfanna.
„Skyldi einhver leika á píanóið okkar
nú?” sagði Anna hljóðlega.
Mamma leit upp. „Á gamla Bech-
steininn? Það get ég ekki ímyndað mér.
Þessi voðalegi læknir sem tók að sér
læknastofuna virtist ekki mikill tónlist-
arunnandi."
„Hann stal stofunni,” sagði Anna.
„Ég vona að þau brjóti á sér fingurna ef
þau reyna að leika.”
Þegar ég hugsa til þessara ára get ég
ekki annað en litið á píanóið sem ein-
hvers konar akkeri, keðju sem hlekkjaði
okkur við Þýskaland. Það veitti okkur
falska öryggiskennd. Fyrir nokkrum
árum hitti ég tékkneskan tungumála-
kennara hér í samyrkjubúinu. Hann
sagði mér að einnig hann hefði átt gott
pianó í Prag. Þeim hjónum hefði alltaf
fundist sem ekkert illt gæti hent fólk sem
ætti flygil.
Mamma lokaði umslaginu. Inga sá að
bréfið var stílað á dr. Jósef Weiss, Gyð-
ingasjúkrahúsinu I Varsjá. Hún kyssti
mömmu.
„Það sakar ekki að reyna,” sagði
mamma. „Það verður kannski betra,
árið sem er að byrja.”
„Það er alveg rétt, mamma,” svaraði
lnga. „Við megum ekki gefa upp von-
ina.”
Hún sat andspænis mömmu i dimmri
stofunni, tók um hendur hennar og
sagði: „Þér er kalt, mamma.”
„Mér er alltaf kalt. Jósef var vanur að
segja að það gerði bláa blóðið I æðum
mínum.”
Anna leit upp úr bók sinni. „Um hvað
var fjölskylda þín að rífast?”
„Ekkert merkilegt. Hans er fullur.”
„Þau vilja fleygja okkur út,” sagði
Anna.
Mamma sagði: „Kannski vill einhver
af sjúklingum Jósefs leyfa okkur að
vera."
„Mamma,” sagði Anna reið. „Sjúkl-
ingar pabba eru allir horfnir, komnir i
fangelsi, flúnir eða bara horfnir."
„Við getum samt reynt það, Anna
mín.”
Anna hækkaði röddina. Hún var
orðin sautján ára, há og lagleg eins og
mamma og hún hafði hlotið sömu fest-
una. En mamma var tekin að bugast og
Anna var nógu ung til að geta látið í Ijós
reiði sina. „Þetta er vonlaust mamma,
alveg vonlaust. Karl er i fangelsi og
pabbi i Póliandi og nú eru nasistarnir
einnig komnir þangað rétt eins og þeir
séu að elta hann. Rúdí er hlaupinn að
heiman. Við sjáum engan þeirra
framar.”
Móðir mín þagði.
„Þú lætur sem þetta sé einhver leikur,
mamma, eins og ekkert illt hafði komið
fyrir okkur í alvöru. Þú skrifar bréf og
talar um sjúklinga pabba eins og einhver
þeirra sé hér.”
Inga reyndi að róa hana. „Það sakar
ekki. Anna.”
Anna hlustaði ekki á hana. „Þú hefur
alltaf þóst svo sérstök. Svo fín og vel
menntuð..Þú kenndir okkur að vera eins
og þú. Nasistarnir myndu aldrei gera þér
eða börnum þinum mein. Sjáðu hvernig
er ástatt fyrir okkur!"
„Þetta er ekki móður þinni að kenna,
Anna,” sagði Inga. Hún gekk til systur
minnar, faðmaði hana að sér og reyndi
að hindra að hún færi að gráta.
„Gamlárskvöld," sagði Anna grát-
andi. „Ekkert okkar lifir til næsta gaml-
árskvölds!”
Inga talaði blíðlega við hana. Mamma
sat með lokuð augu og spennti greipar á
enni sér.
„Skilurðu ekki hve vænt móður þinni
þykir um þig, Anna?” spurði lnga. „Og
hve vænt henni þykir um föður þinn og
bræður? Hún skrifar bréf, talar um þá
og reynir að halda í vonina til að gleðja
þig.”
„Nei. Ég hlusta ekki á þetta. Tómar
lygar!”
Inga sagði: „En stundum þarf fólk að
heyra lygar svo að það lifi til næsta
dags."
„Ekki ég! Ég vil fá pabba, Karl og
Rúdí. . .”
„Gráttu ekki, barn,” sagði mamma.
„Rúdí myndi ekki vilja það og hann var
I mestum metum hjá þér.” Hún virtist
komast i geðshræringu þegar henni varð
hugsað til mín. Hún setti aftur á sig gler-
augun og tók að blaða í gömlum bréfum
frá þeim dögum er allt lék í lyndi.
„Ég veit að við eigum eftir að heyra i
Rúdi,” sagði hún. „Ég veit að hann
getur hjálpaðokkur."
Anna spratt upp af sófanum og sópaði
bréfunum af borðinu. „Nei! Meiri lygi.
Ég vil ekki hlusta á ykkur. Ég ætla lika
aðfara!”
Það var nístingskuldi þetta kvöld.
34. tbl. Vlkan 43