Vikan - 09.11.1939, Page 11

Nr. 45, 1939
VIK A N
11
Þrjár nýjar bækur. 1Eftir s-B-
Sumardagar eftir Sig. Thorlacíus.
IJtgef.: Isafoldarprentsmiðja h.f. 1939.
P nginn veit, eða getur leitt getur að því,
hvað enn kann að koma á markað-
inn af íslenzkum bókmenntum í ár og því
síður, hve góðar þær kunna að verða. En
af þeim nýju, íslenzku bókum, sem komið
hafa út á þessu ári, finnst mér, persónu-
lega, mest til um eina barnabók, en það
eru Sumardagar eftir Sigurð Thorlacíus,
skólastjóra. Þetta getur vel verið misskiln-
ingur, en þetta er nú mitt álit.
Með þessari bók sýnir Sigurður það
glögglega, að hann er ekki eingöngu at-
kvæðamikill maður á sviði uppeldismála
þjóðarinnar, skólastjóri fjölmennasta
skóla landsins og ritstjóri eina tímaritsins,
sem Islendingar eiga um uppeldismál, held-
ur einnig okatækur rithöfundur, sem hefir
vald á ljósum og lifandi stíl og látlausum,
en myndauðugum frásagnarhæfileika.
Sumardagar er skrifuð fyrir börn, en bók-
in er þannig skrifuð, að fullorðið fólk get-
ur lesið hana sér til gleði og uppbyggingar.
Efni bókarinnar er um lífsbaráttu sauð-
fjár í sumarhaga, og kann það í fljótu
bragði að virðast ómerkilegt yrkisefni í
heila bók. En mestu veldur, hver á heldur,
og Sigurði hefir tekizt vel að segja söguna
af Flekku gömlu og lambinu hennar. Inn
í lífsbaráttu þessarar skynlausu skepnu
speglast ótal myndir úr vexti vorsins og
gróðri sumarsins, sem eru þeim hugstæð-
ar, sem slitið hafa barnsskónum í sveit.
Fram til síðustu ára hafa öll íslenzk börn
umgengizt húsdýr, að minnsta kosti í upp-
vexti sínum. En nokkurt brot af þeirri
kynslóð, sem nú er að alast upp, og ekki
svo lítill hluti hennar, er alls kostar ófróð-
ur um þau nytjadýr, sem verið hafa bú-
stoðir feðra vorra frá fyrstu tíð í þessu
landi. Og fyrir hana er þessi bók sérstak-
lega skrifuð. Sagan er skrifuð af samúð
og næmum skilningi og hvarvetna er leit-
azt við að draga fram það sanna og segja
það þannig, að öllum geti skilizt, að jafn-
vel hin einurðarminnsta fátækt og skyn-
semisskortur hefir þó sín sjónarmið til að
keppa að.
Bókin er skreytt fjölda mynda, sem
ungfrú Valgerður Briem hefir teiknað.
Ilmur skóga eftir Grétar Fells.
Útgef.: Sigurður Danívalsson 1939.
TVT ýlega er útkomið fyrirlestra- og rit-
’ gerðasafn eftir Grétar Fells um aust-
urlenzka dulspeki. Þetta er lítil og yfir-
lætislaus bók og að ytra útliti ekki að-
gengileg til lestrar. En hitt dylst engum,
sem ræðst til inngöngu í bókina, að höf-
undurinn vill mönnum vel og leggur mikið
upp úr því sjálfur, að sem flestir geti orð-
ið „góðir“ menn og sem fullkomnastir og
hraustastir til andlegrar heilsu. Og til þess
að svo geti orðið, er Grétari það vel ljóst,
að menn verða að breyta um ýms sjónar-
mið og taka upp aðrar lífsvenjur en þær,
sem skipað hafa virðingarsess í hugum
vestrænna þjóða á liðnum öldum. Hann
gerir sér og grein fyrir því, að þetta muni
ekki vera neitt áhlaupaverk, og það muni
taka sinn tíma. Og af því að hann er von-
góður og trúir því, að senn muni renna
upp öld friðar og mikillar vizku, þá vill
hann ekki liggja á liði sínu.
Ég er ekki dómbær um gildi neinnar
trúarstefnu, enda áhugalítill um þau mál.
En hitt er víst, að þetta litla kver Grétars
Fells er gefið af góðum hug og þar er
minna um ofstækiskenndar öfgar en mað-
ur á að venjast í ýmsum trúfræðiritum.
Honum er það greinilega kappsmál að
segja satt. Þess vegna er hann alltaf á
varðbergi að segja ekki meira en hann
getur staðið við. Þetta er mikill kostur.
Hvaðan eruð þér ættaður, spyrjum
vér hinn unga rithöfund, Ármann
Einarsson.
— Ég er Árnesingur. Fæddur og upp-
alinn í Neðradal í Biskupstungum.
— Og gamall?
— 24 ára. Fæddur 30. janúar 1915.
— Hvenær byrjuðuð þér að skrifa?
— Ég held, að ég hafi farið að semja
sjálfur strax og ég hafði lært að draga til
stafs. Annars eru mér rökkurstundirnar
minnisstæðastar og hugþekkastar frá
bernskuárum mínum heima. Þá skipt-
umst við eldri bræðurnir á að segja hver
öðrum sögur og ævintýri. Geðhrif þessara
stunda búa enn í undirvitund minni. Þegar
ég var um fermingu komu fyrstu smá-
sögur mínar í Unga íslandi.
— Hvað getið þér sagt okkur um fyrstu
bókina yðar?
— Það er saga að segja frá því. Ég
Árbók
Ferðafélags íslands — 1939.
r
\ rbók Ferðafélags Islands er nýkomin
út, og er það myndarleg bók að vanda.
I þetta skipti fjallar hún þó ekki um
héraðslýsingar: fossa, fjöll, ár og óbyggð-
ir, heldur um íslenzka fugla, þá, er á landi
lifa. Magnús Björnsson, fuglafræðingur,
hefir samið yfirlitsritgjörð þessa, sem
fyllir bókina, að nokkrum auglýsingum og
starfsskýrslum félagsins undanskildum.
Höfundurinn tekur það rækilega fram, í
inngangi að ritgjörð sinni, að ekki beri að
skoða hana sem vísindarit, heldur öllu
fremur sem handhægan leiðarvísi í við-
kynningu ferðafólks við íslenzka fugla. Og
hann um það, hvað hæft er í því. En hitt
er víst, að Magnús skrifar skemmtilega um
fuglana og þó án þess að svífa á vængjum
háfleygra hugrenninga eða láta heim-
spekina leiða sig afvega. Hann á miklar
þakkir skilið fyrir þessa skemmtilegu rit-
smíð um fuglalíf lands vors, og svo ber
auðvitað að þakka Ferðafélaginu fyrir
góða Árbók.
Bókin flytur og fjölda mynda af fugl-
um, hreiðrum þeirra og eggjum, og nokkr-
ar myndir eru litprentaðar.
var fimmtán ára gamall, þegar ég skrifaði
hana. Ég varði öllum frístundum mínum
til skrifta og skeytti ekki hætis hót um
kalda fingur. En svo þraut bleklöggin og
inni til afdala er ekki hlaupið að því að
ná í blek, og sízt um hávetur. Þá fékk ég
þvottabláma hjá mömmu og hrærði hann
út í vatni og hélt svo áfram að skrifa. Þessi
bók hefir auðvitað aldrei komið út, en
handritið geymi ég. Eftir 30—40 ár ætla
ég að lesa það. Fyrsta bókin, sem kom út
eftir mig, hét Vonir. Það voru sex smá-
sögur, sem ég skrifaði, þegar ég var 18
ára gamall. Hún hlaut allgóða dóma sem
byrjendabók. En nú sé ég sjálfur margt,
sem betur hefði mátt fara.
— Hvaða menntun hafið þér hlotið ?
— Þegar ég var 19 ára gamall var ég
um tíma í íþróttaskólanum í Haukadal.
Síðan fór ég í Kennaraskólann og útskrif-
aðist þaðan 1937. Frh. á bis. 21.