Vikan - 21.12.1939, Blaðsíða 9

VIKAN, nr. 51, 1939
7
.tiiiiitiiiuiiiiiiiMiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMimiimmn..
I HJÁLMAR GULLBERG:
| Klœðnaður vœnn er kostaþing — |
| Lars Wívallius, sænskur ævintýramaður og skáld
§ á 17. öld, kveður fyrir réttinum, þar sem hann 1
j stendur ákærður sem svikagreifi:
I Klæðnaður vænn er kosta-þing,
þeim kann hans Brúk að læra. \
f Gieingi eg í Vadmaals-Kufle ikring
f kvalldi Tortryggne og Oovirding
f enn Flauele fylgir Æra. f
1 Þar á er reistur Riettur Lanz f
f að ráði en beztu klæðenn.
f Hvar ei vill feril faaráðs Manns
I feta í auðmýkt til Grafar-Ranns
[ sé klóokur á Flijafræðenn.
f Bæri eg Klæðe við Hofe og Hag
f heim bauð mér enginn Grannenn.
[ í lientu Skarte með Lukku-Brag
lifde og margann Veizlu-Dag,
[ því Skraddarenn skapar Mannenn.
f Klædenn væn eru Kosta-Plogg
j þeim kann með þaug að fara. \
| En betra er frelsi og Bura snogg j
f og Brækur rifnar í Morgunn-Dogg
j enn Floskiodd og Faange-Snara.
j Magnús Ásgeirsson, þýddi.
upp á kirkjulofti, þaðan sem ekki sást
niður í kirkjuna nema blá-altarið, og norp-
aði ég þar í tvo tíma með saltarann í hönd-
unum og kerti fyrir framan mig og hlýddi
kvöldsöng munkanna. Karþúsínar hafa
miklu ömurlegri tón en t. d. benediktínar,
söngur þeirra ambrósiskur frekar en gre-
góriskur.
Þegar ég var kominn aftur inn til mín
eftir þennan langa kvöldsöng fannst mér
ég hefði nú enn fyllri rétt en áður til að
vænta jólakrásanna, enda tók sulturinn að
sverfa að. En ekkert heyrðist til Móra á
göngunum, það heyrðist yfirleitt hvorki
stuna né hósti nokkurs staðar í þessari
álmu hússins, né reyndar annars staðar,
myrkur á óraflýstum göngunum, myrkur
á hverjum einasta glugga, hvergi glætu að
sjá í umhverfinu, úti aðeins venjulegt
regn. Ég drakk eitt glas af köldu vatni
til hátíðabrigðis á þessum merkilegu jól-
um og fór að hátta.
En þegar ég var liðinn á vit þeirra
drauma, sem veita allar krásir, sem jarð-
nesk jól hafa frekast að bjóða einum óand-
legum manni, þá er ég vakinn af svefni.
Mókuflungur er í dyrunum með skriðbyttu
í hendi og gefur mér merki um að standa
á fætur sem skjótast. Þá var klukkan fám
mínútum fyrir ellefu. Síðan fylgdi ég skrið-
byttu bróðurins eftir hinum endalausu
göngum, þangað til hann hafði komið mér
fyrir í skotinu uppi á kirkjuloftinu eins
og fyrr um kvöldið. Það var ekkert hægt
að sjá fremur en fyrr, kirkjan í flöktandi
skuggum hið neðra eins og af blaktandi
kertaljósi. Eg heyrði þegar munkarnir
komu inn niðri, því að hver um sig sló eitt
högg í litla bjöllu í dyrustafnum um leið
og hann kom, og því næst heyrði ég
skrjáfið af kuflum þeirra og talnaböndum,
þegar þeir köstuðu sér flatir á grúfu inni
í kórnum til bænar. Loks hófst hinn dapri
ambrósiski nátttíðasöngur þeirra eins og
frá annarlegum verum í órafjarlægð úti
í geimnum. Eg hélt saltaranum mínum
upp að kertaljósinu og fylgdist með á bók-
inni. Þessi langdregni, ömurlegi söngur í
kyrrum, óuppljómuðum djúpum nteturinn-
ar, að ógleymdum kulda og súgi, stóð í
fulla þrjá klukkutíma. Að lokum féllu
munkarnir enn til jarðar og lágu þannig á
bæn um stund, áður en þeir tíndust út. Og
mókuflungur kom með skriðbyttuna og
vísaði mér enn gegn um hin myrku völ-
undarhús, til herbergis. Ég var mjög feg-
inn að komast aftur í rúmið og sofnaði
þegar í stað.
En sú frakt líkamans, sú jarðneska og
heiðna sæla, sem er í því falin að sofa á
jólanóttina stóð ekki lengi. Bráðum stend-
ur kuflungur aftur við rekkjustokkinn með
skriðbyttuna. Hann gefur mér merki um
að klæða mig í skyndi og fylgja sér, og ég
fram úr með stírurnar í augunum. Þá var
klukkan að verða hálf fimm. Hann fylgdi
mér enn upp í loftkrókinn og kveikti á kert-
inu og nú hófust tíðir ad matutinum í sama
stíl og áður og stóðu að þessu sinni fram
undir klukkan sjö um morguninn. Ég sat
hjá kertinu með saltarann og naut þess að
halda þó einu sinni á ævinni kristilég jól.
Upp úr sjö hófust hinar svo kölluðu kyrru
messur, og stóðu í tvo tíma, með ógreini-
legu tauti og hringingum frá bjöllum, sem
virtust ekki stærri en fingurbjargir. Klukk-
an níu um morguninn voru munkarnir loks-
ins tilbúnir að syngja hámessu, og stóð
hún fram til klukkan hálf ellefu. Að henni
lokinni hélt ég til herbergis míns á ný.
Þetta hafði verið mikil jólanótt.
Allan jóladaginn var einnig þurrfastað
og steinþagað, utan hvað guði var sungin
dýrð á svipaðan hátt og um nóttina. En
á annan í jólum kom gestafaðirinn aftur
inn til mín snögglega eins og vindþytur,
brá hettunni aftur fyrir hnakka í því hann
kom inn, lagði úrið sitt á arinhilluna, sett-
ist andspænis mér, kvaðst að þessu sinni
hafa hálfa klukkustund til umráða, og hóf
þegar merkilegar skrafræður við mig um
hið fyrrnefnda sálartetur (sem ég hefi þó
því miður aldrei beinlínis orðið var við, að
ég hefði. Eins og allir vita er sálin ekki
raunhæft hugtak, heldur guðfræðilegt).
Mig langar að skjóta því hér inn, að þótt
leiðir milli mín og kristins dóms hafi skilið
hér um bil eins rækilega og hægt er að
kref jast með nokkurri sanngirni, þá er það
reynsla mín og sannfæring, að fíngerðasta,
göfugasta og að flestum hlutum fullkomn-
asta manntegund, sem sögur fara af
á jörðinni sé ákveðin gérð af mein-
lætamönnum, sem sumum kanúkareglum
hinnar Heilögu Kirkju hefur tekizt að
skapa, og þessi gestafaðir í Partridge
Green var einn af þeim. Þessi óviðjafnan-
lega manntegund, sem mér finnst hið fín-
lega manntegund nær stundum alla leið
Pramh. á bls. 37.