Vikan - 21.12.1939, Blaðsíða 42

40
VTKAN, nr. 51, 1939
Paul de Kruif:
Baráttan
gegn dauðanum.
Fyrri hluti.
IJtgefandi Finnur Einarsson.
Alí annkindin er undarleg skepna, og verð-
ur ekki ofsögum af því sagt. Allir ótt-
umst við dauðann — hið mikla tóm — sem
gleypir vini vora og sjálfa oss. Engu að
síður höldum við miklu fremur á lofti nöfn-
um þeirra manna, sem tortíma lífi en
hinna, sem halda því við. I sögunni, blöðun-
um, hvarvetna vegsömum við manndráp-
ara, en gleymum lífgjöfunum. Allir þekkja
Alexander, Hannibal, Napoleon, Hinden-
burg og Foch. En hverjir kannast við
Jenner, Semmelweis, Behring, Ehrlich eða
Minot? Þó hafa þessir menn gefið milljón-
um manna líf, og verk þeirra vaka yfir
lífi, heilsu og hamingju vorri og barna
vorrá.
Fyrir nokkrum árum kom út bókin
Bakteríuveikar eftir amerískan höfund,
Paul de Kruif. Þjóðvinafélagið gaf hana
út í þýðingu Boga Ólafssonar, og hlaut
hún miklar vinsældir. Baráttan gegn dauð-
anum er eftir sama höfund, en nokkru
yngri, enda talin af ýmsum enn þá betur
rituð. Þar segir frá mönnum, sem borið
hafa sigur úr býtum í baráttu við ban-
['ésfa^u eUi li morguns, fjvi sem fjarf
. acS gjora i aag'
væna sjúkdóma, sjálfan dauðann. Fyrstur
er þar Ignaz Semmelweis, ungverskur
læknir, sem fann ráð við bamsfararsótt og
hefir því verið nefndur bjargvættur mæðr-
anna. Næst kemur Frederick Banting, sá
er „insúlínið" fann og gerðist þannig líf-
gjafi þeirra, er þjást af sykursýki. Þá er
sagt frá George Minot, sem fann læknis-
dóm við banvænum blóðsjúkdómi. Þannig
mætti áfram halda.
Ég þykist vita, að þegar hér er komið
muni margir lesendur mínir hugsa sem
svo: Bókin er sjálfsagt góð, en leiðinleg,
þrungin af þurrum fróðleik, ártölum og
æviágripum. Þetta er raunar vorkunnar-
mál, því að hinir færustu höfundar ljá sig
tíðast í lyginnar þjónustu og beita list
sinni til þess að lýsa ímynduðu ástaþrugli,
móðursýki eða hálfgildings klámi, en hinu
gagnmerka og sanna gera aftur lélegir rit-
höfundar skil. Og svo er nú þetta forn-
kveðna um guðspjöllin og bardagann.. —
En hér er ekkert að óttast, lesendur góðir.
Þeir, sem lesið hafa Bakteríuveiðar, vita,
að höfundurinn er enginn aukvisi með
pennann, og í þessari bók hefir honum tek-
ist upp, enda er það skemmst að segja, að
frásögnin er skemmtileg og leikandi létt,
en efnið stórbrotið og ævintýralegt. Það
er guðspjall vorra daga með miklum bar-
dögum. „Sigrurum dauðans“ hefir ekki
gefizt sitjandi sigur. Þeir hafa orðið að
berjast, fóma, starfa, og líf þeirra er engu
síður merkilegt en Alexanders eða Napole-
ons. Hershöfðingjar
lífsins, sú hin bjarta
sveit, bera engar
orður né tignar-
merki, en búningur
þeirra er hvíturkufl.
Þeir horfa ekki í
kíki, heldur smásjá.
Vígvöllur þeirra er
i ósýnilegum heimi.
varsfu buinna^ va-VJ^ty/
tryqgja lausafe þijt? W c3
Eg œtta^i a)i g]ora {joÍS a morgun
.Marcjur verW einum degi of seinn"
Ver getum vafrygqt
lausafe yðarmecSbezt-
um íaanlequm k]orum
LPlNAtCUrCLAG ÍSLANLS
REYKJAVIK
Þar mæta þeir óvini sínum og allra manna,
sjálfum dauðanum. Margir þeirra falla,
fáir auðgast, og frægðin kemur venjulega
heldur seint. En líf þeirra og starf er
magnað af manndáð og snilld, hugrekki og
hreysti, sem er engu minni en hinna, sem
leggja undir sig varnarlítil lönd.
Fremst í bókinni er langur inngangur,
og kennir þar margra grasa. Þar kynnast
menn skoðunum höfundarins og honum
sjálfum, heilbrigðum manni, sem ann líf-
inu í öllum þess hverfulleika og óttast
dauðann, æðrulaust þó; öfgalausum manni,
sem vill lifa og láta aðra lifa. Slíkum
mönnum er gott að kynnast á vorum tím-
um, þegar manndrápin eru þjóðnýtt í þágu
ofstækis og „isma“.
Tveir tilvonandi læknar, Þórarinn
Guðnason og Karl Strand, hafa þýtt bók-
ina og gert það prýðilega. Málið er hreint,
og hinum brigðula stíl höfundarins haldið
furðanlega vel. Nokkrar myndir eru í bók-
inni, og mættu betri vera en er. Að öllu
öðru leyti virðist hafa verið vandað mjög
til bókarinnar og er hún til sóma útgef-
andanum og öðrum þeim, sem þar hafa
hönd að lagt.
Margir eru þeir, sem horfst hafa í augu
við aldurtila sinn eða fundið hinn kalda
kvíða við sjúkrabeð ástvinar síns. Skyldu
þeir ekki vilja meta þá menn, sem vinna
að því að vemda hinn brákaða reyr í
brjóstum allra vor. Hve margir okkar
myndu eiga þeim líf að launa, t. d. Jenner,
sem fann upp bólusetninguna, eða Behr-
ing, sem sigraðist á bamaveikinni, svo að
tveir séu nefndir til? Það veit enginn, en
hitt er víst, að æviferill þeirra manna, sem
berjast hinni góðu baráttu lífsins, er engu
ómerkari en hinna, sem hasla sér víðan
völl til mannviga, og venjulega allt eins
ævintýralegur, enda þótt þeim sé skipaður
þrengri sess á sviði sögu og blaða.
Pálmi Hannesson.