Vikan - 04.07.1940, Blaðsíða 7

VIKAN, nr. 27, 1940
7
Hólaför bókiðna ða rmanna.
Fáir staðir eru frægari í sögu vorri en
Hólar í Hjaltadal, og fátt er íslenzku
þjóðinni nauðsynlegra en að slíkir
staðir beri sem lengst tign og minninga-
auðlegð fornrar og nýrrar frægðar. Því
er það, að vér fyllumst metnaði og gleði,
er vér finnum anda sögunnar leika um oss
og framtak og bjartsýni líðandi stundar
hlýjar hjarta og lyfta huganum heim að
Hólum. Til þess fundu bókiðnaðarmenn og
gestir þeirra í ríkum mæli, er þeir nú um
Jónsmessuna fóru pílagrímsför á hinn
gamla prentstað og forna menningarsetur.
Vér höfðum farið um fögur héruð og
minningarmerk, en það var eins og þau
yrðu að engu í andrúmslofti, tign og feg-
urð Hólastaðar. Enda var förinni heitið
þangað og hugurinn við hann bundinn.
Það mátti teljast djarft tiltæki á þess-
um tímum, að ætla að halda með hátt á
annað hundrað manns á aðeins þrem dög-
um svo langa leið. En prentarastéttin hefir
fyrr sýnt, að hún kann að taka vel á þeim
málum, sem hún hefir með höndum, og
þótt hér væri um óvenjuleg átök að ræða
í sögu hennar, þá brást hún ekki hlut-
verki sínu, frekar en fyrri daginn. Förin
tókst með þeim ágætum, sem minningu
Gutenbergs, virðingu bókiðnaðarmanna og
heiðri Hólastaðar var samboðið.
Vér skildum við höfuðborgina í súldar-
veðri, komum ekki í neina veðursæld á
Norðurlandi og hlustuðum á Pál Kolka
lækni flytja kveðju Húnaþings í rigningu
í Vatnsdalshólum, en veðráttan hafði eng-
in áhrif á hátíðarskapið, eins og sómdi
sönnum íslendingum.
Að Reykjaskóla í Hrútafirði var snæddur
morgunverður, og bauð skólastjórinn oss
velkomin í Norðlendingafjórðung, en dr.
Guðmundur Finnbogason landsbókavörður
mælti fyrir minni Hrútaf jarðar. Þar bætt-
ust í hópinn prentarar og gestir þeirra frá
Isafirði, sem farið höfðu langa leið og
stranga til að taka þátt í leiðangrinum.
Gegnt Stóra-Vatnsskarði biðu Akureyr-
arprentarar með hinum virðulega vígslu-
biskupi Friðriki Rafnar, og bauð formaður
Prentarafélagsins þá velkomna í hópinn,
Þorsteinn Halldórsson mælti þar fram
snjallt kvæði, en vígslubiskup hafði orð
fyrir Norðanmönnum. Því næst runnu hóp-
arnir saman og varð þar fagnaðarfundur,
því að hér mættust félagar og kunningjar.
Áfram héldu bílarnir með söng og gleði
í sætum öllum, undir prýðilegri stjórn
hinna ágætu bifreiðastjóra, sem leggja
mikið á sig í svona löngum akstri.
Heim að Hólum komum vér klukkan eitt
á Jónsmessunótt og héldum fylktu liði í
hlaðið, þar sem Kristján Karlsson skóla-
stjóri tók á móti oss. Er menn höfðu borð-
að, var gengið til hvílu, sumir í skólahús-
inu en aðrir í feikna miklum og haganlega
gerðum flatSængum í einni af hinum mynd-
arlegu byggingum staðarins. Varð strax
fundið, að ekki hafði verið höndum kastað
til undirbúnings, enda hafði Albert J. Finn-
bogason prentari og gamall Hólasveinn,
ásamt skólastjóra og starfsliði hans, lagt
á sig mikið erfiði, til þess að öllu yrði vel
fyrir komið, og skreytt staðinn prýðilega.
Snemma næsta morgun var farið á fæt-
ur og snæddur morgunverður, en á tíunda
tímanum gengið fylktu liði með fána til
kirkju og var hún troðfull. Vígslubiskup
flutti afburða góða ræðu, en fararmenn
sungu og var guðsþjónustan virðuleg.
Gunnlaugur Björnsson kennari og Árni
Sveinsson bóndi á Kálfsstöðum sýndu
söguminjar eftir messu og var þá sól og
gott veður. Hefir hinn fyrrnefndi samið
ágæta bók, sem heitir „Hólar í Hjaltadal"
og skólinn gefið út.
Klukkan eitt hófst veizla mikil í leik-
fimishúsi skólans og sátu hana, auk ferða-
fólksins, margir Skagfirðingar. Var þar
afhent Guðbrandsbiblía að gjöf frá Prent-
arastétt Islands. Fjöldi ræða voru fluttar
undir borðum, en Stefán Ögmundsson
mælti fyrir minni Hóla, svo að af bar. Það
kom fram í ræðum Norðlendinganna, að
þá fýsir mjög, að Hólar verði biskupsset-
ur. Akureyrarprentarar buðu í veizlunni
formanni Prentarafélagsins, Magnúsi H.
Jónssyni, og frú hans norður með sér.
Eftir veizluna fór Jósep Björnsson,
fyrsti skólastjóri búnaðarskólans á Hólum,
með hóp manna í kirkju og sagði mönnum
margt úr sögu staðarins. Hafði þessum
velmetna brautryðjanda verið boðið í hófið.
Biblíunni var fenginn staður á gröf
Guðbrands biskups Þorlákssonar í kór
kirkjunnar. Hún er í vönduðu skríni með
glerloki, svo að auðvelt er að lesa bókina.
Áður en biblían var látin í skrínið, var hún
opnuð og kom upp 44. kapítuli í spádóms-
bók Jesajasar.
Seinna um daginn voru sýndar kvik-
myndir. Eftir kvöldverð var dansað af
miklu fjöri til klukkan eitt um nóttina.
I býti á þriðjudagsmorgun var fylkt liði
og haldið úr hlaði til bílanna og Hólastað-
úr og skólastjóri og frú hans hyllt með
fagnaðarhrópum.
I Varmahlíð voru Akureyrar-prentarar
kvaddir, en síðan skoðuð torfkirkjan á
Víðimýri. Aftur var borðað í Reykjaskóla,
en við Hvítárbrú síðast safnast saman
undir borðum og var þar gleðskapur mikill
og skilnaðarræður. Þaðan var haldið til
Akraness og komið þangað um miðnætti
og siglt heim með Laxfossi.
Förin mun verða öllum þátttakendum
minnisstæð, vegna þess hve vel hún tókst
í alla staði og ber ekki sízt að þakka það
formanni Hólanefndar, Ólafi Bergmann
Erlingssyni, sem ásamt meðnefndarmönn-
um sínum hefir unnið að því undanfama
mánuði, að allt gæti heppnast eins vel og
raun varð á. J.
Bókiðnaðarmenn halda fylktu liði úr hlaði á Hólum, með Vilhelm Stefánsson fararstjóra, skóla-
stjóra og frú hans og Albert J. Pinnbogason i fararbroddi. Til hægri er Hólakirkja, en húsið í
miðið, þar sem flatsængurnar voru. Vinstra megin skólahúsið og Hólabyrða i baksýn. Aðra nótt-
ina, sem leiðangursmenn dvöldu að Hólum, gránaði í fjöll, eins og til að minna oss á kulda norð-
ursins. (Myndina tók Arngrímur Ólafsson prentari.)