Vikan - 11.02.1943, Blaðsíða 7

VIKAN, nr. 6,. 1943
7
Guðlaug Guttormsdóttir, ekkja Gísla lækn-
is Hjálmarsens og Thora Melsteð. Páll
Melsteð var ritari, en kaupmaður H. Th.
A. Thomsen féhirðir.
Til að byrja fjársöfnun tók frú Thora
það ráð, að hekla marglita gólfábreiðu og
fengust með happdrætti fyrir hana 200
kr. Var það grundvöllur Kvennaskólasjóðs-
ins og mun einsdæmi, að gólfábreiða megi
sto miklu til vegar koma. Tók nú að lifna
yfir málinu og ýmsir að gefa. Og snemma
á árinu 1873 var í Danmörku, að tilhlutun
Bojesens justisráðs, tengdaföður lands-
höfðingja, sett 17 manna nefnd, og fyrir
starf hennar kom talsvert fé frá Danmörku
og einnig nokkuð frá Englandi og Skot-
landi, og var nú sjóðurinn orðinn um 8000
krónur.
Að beztu manna ráði, afréð svo frú
Thora, að stofna skólann á næsta ári og
setti, sem fyrr segir, 1. okt. 1874, Kvenna-
skólann í Reykjavík, hinn fyrsta á land-
inu. Um sömu mundir var undirbúningur
hafin til skólastofnunar norðanlands, og
skólar settir nokkrum árum síðar á Ytri-
ey og Laugalandi.
Skólinn var haldinn í húsi þeirra Mel-
steðshjóna, litlu húsi við Austurvöll, þar
sem nú er hús Hallgríms Benediktssonar,
og byrjaði með 9 námsmeyjum, enda varla
rúm fyrir fleiri.
Kom þegar í ljós, að skólinn gat ekki í
þessu húsi dafnað, til að vera það, sem
forstöðukonan ætlaði, bæði skóli og heima-
vistarskóli. Réðust þá hjónin í það stór-
ræði 1878, að rífa hið gamla hús og reisa
á sama stað stórt og vandað skólahús, eitt
hið reisulegasta í bænum, og lögðu þannig
á gamalsaldri, að segja má allt sitt í sölur
og áhættu.
Þegar hið nýja skólahús var komið, tók
meyjunum þegar að fjölga, svo að 1. okt.
1878 var skólinn settur með 34 námsmeyj-
um og nú skipt í tvo bekki, og höfðu 10
stúlkur heimavist að öllu leyti. Var þá
skólinn kominn í það horf, að líklegt var
að hann mætti taka þroska og framförum;
enda gjörði hann það, þótt fjárhagurinn
væri all-þröngur jafnan. Fyrsta löggjafar-
þingið, 1875, veitti honum 200 kr. á ári og
1877 kr. 400, er skiljanlega hrökk skammt.
Skóhnn hafði fengið styrk úr tveim dönsk-
um sjóðum, 200 kr. frá hvorum, ,,Class-
enske Fideikommis" og „Vallö Stiftelse“.
En þar sem vænt var, að þetta félli niður,
veitti þingið 1879, 1000 kr. styrk.
Aðsókn að skólanum fór nú vaxandi,
einkum eftir að Alþingi frá 1887 veitti ár-
Kvennaskólahúsið, þar sem skólinn starfar enn.
SteingTímur trésmiður Guðmundsson reisti húsið
og sneið það eftir þörfum skólans og leigði hon-
um. Skólinn var fluttur þangað árið 1909, en
þegar eigandinn andaðist, árið 1930, festi for-
stöðunefndin kaup á húsinu fyrir skólann.
lega 1500 kr. og þar af styrk til fátækra
sveitastúlkna, kr. 300, sem síðan hefir auk-
izt mjög. Forstöðukonan hafði viljað bæta
við 3. bekk, en vegna fjárskorts gat það
ekki orðið fyrr en. 1888, og var þá hægt
að auka að mun tilsögn í bóklegu námi.“
Árið 1905 var bætt við deild, þar sem
kennd voru hússtjómarstörf, matreiðsla og
allskonar innanhússtörf.
Þegar frú Thora, árið 1906, lét af stjórn
skólans, tók Ingibjörg H. Bjamason við
af henni. Um það segir Thora sjálf: ,,Þá
er ég hafði stýrt Kvennaskólanum í
Reykjavík 32 ár, þorði ég eigi sökum ald-
urs míns og heilsu að halda áfram lengur.
Ég lét því skólastjórn af hendi við Ingi-
björgu fröken Bjarnason, er ég ber mest
traust til. Mér er kunnugt þrek hennar,
þekking og dugnaður. Ég vona því að
Kvennaskólinn sé kominn í góðar hendur
og nái miklum vexti og viðgangi undir
stjórn hennar.“
Þegar frú Thora lét af skólastjórn, taldi
hún, að í honum hefðu verið frá upphafi
á ellefta hundrað stúlkur.
Árið 1909 flutti skólinn í nýtt hús, sem
hann keypti 1930, við Fríkirkjuveg. Þá
fjölgaði námsmeyjum úr 55 í 90. Á 50 ára
afmæli skólans höfðu 2430 setið í bekkj-
um hans og 360 sótt hússtjórnardeildina.
Vér áttum tal við Ragnheiði Jónsdóttur
og lögðum fyrir hana nokkrar spurningar;
Hve margar stunda nám í skólanum í
vetur?
I bekki skólans settust í haust 148 náms-
meyjar og starfa 4 bekkir skólans nú í
sex bekkjadeildum.
Hefir ekki liið opinbera alla tíð styrkt
skólann?
Alþingi hefir ekki síður en bæjarstjóm
Reykjavíkur litið með skilningi á f járhags-
þarfir skólans, enda hefir skólinn bæði fyrr
og síðar verið sóttur úr öllum sýslum og
kaupstöðum landsins.
Hvað eru margir fastir kennarar við
skólann?
Eins og sakir standa nú, er forstöðu-
konan eini fasti kennarinn.
Er það eklii allt of erfitt starf fyrir
einn að sjá um daglegan rekstur svo f jöl-
menns skóla?
Jú, en fjárhagur skólans hefir enn ekki
leyft að hafa aðra fasta kennara, eins og
æskilegt hefði þó verið.
Hvernig er skólanefndin nú skipuð?
Frú Guðrún J. Briem, sem nú er nýlátin,
var formaður nefndarinnar. Aðrir nefnd-
armenn em: Frú Guðrún Geirsdóttir, frú
Dóra Þórhallsdóttir, séra Kristinn Daníels-
son præp. hon., gjaldkeri, og séra Bjarni
Jónssoh vígslubiskup.
Ragnheiður Jónsdóttir, núverandi for-
stöðukona Kvennaskólans, er fædd 8. okt.
1889 að Vestri-Garðsauka í Hvolhreppi í
Rangárvallasýslu, dóttir Jóns Árnasonar
hreppstjóra og Sigríðar Skúladóttur læknis
Thorarensens á Móeiðarhvoli. Foreldrar
hennar fluttu til Reykjavíkur skömmu
fyrir aldamót. Stundaði hún nám í Kvenna-
skólanum 1905—1907. Fór utan 1911 til
Svíþjóðar og Danmerkur til frekara náms.
Kom heim aftur 1913 og gerðist þá kennari
við Kvennaskólann og tók við forstöðu
skólans eftir andlát Ingibjargar.
Heræfingar.
Blaðamönnum var um helgina
boðið að vera viðstaddir heræf-
ingar, sem fram fóru í nágrennl
Reykjavíkur. Veður var hið feg-
ursta, bjartviðri, en frost nokk-
og snjór yfir öllu. Ferð þessi
hin fróðlegasta fyrir íslenzku
.blaðamennina. Þeir eru ekki van-
ir því að vera sjálfir staddir á
„vígstöðvunum" og sjá hemaðar-
aðgerðir, enda tóku þeir vel eftir
öllu, sem fram fór, • þó ekki sé
því að neitá, að mörgum þeirra
varð kalt á fótunum við að kafa
snjóinn, af þvi að þeir voru flest-
ir illa útbúnir í vetrarhemað!
— Skotið var riffilskotum, sem
grandað geta skriðdrekum; sýnt
sprengjuvarp, sprengju- og vél-
byssuárásir flugvéla og stórskota-
liðsaðgerðir.