Vikan - 23.06.1949, Blaðsíða 10

10
VIKAN, nr. 25, 1949
imiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiuiiimiiiiiiiHiiiiiii»ii>i>i*ii'>> <>, so■••■•m■m•m>•••••••••>m■•m■••■m•••••■m■•••■•m••m■Nmm■•■H■m■mmmM•lMmmmu■■•ulMM••••lmlltMamum•m■m■lr^
* HEIIVIILIÐ * '|| GRÓÐIJRHLÍFAR
................. ..........................................iinr' .................... Eftir Ingólf Davíðsson. ....................
Matseðillinn
Fiskdeig.
1 kg. fiskur (þorskur eða ýsa),
25 gr. kartöflumjöl, 1 dl. rjómi,
köld mjólk.
Fiskurinn er hreinsaður og flakað-
ur með beittum hníf. Flökin eru
þurrkuð vandlega, lögð á skurðar-
fjöl og roðið látið snúa niður. Flökin
eru skafin með beittum hníf og salti
stráð á fiskinn, hnoðaður þar til
deigið er orðið seigt, síðan hakkað
fjórum sinnum í kjötkvörn; tvö síð-
ustu skiptin með mjölinu. Deigið þá
hrært með. mjólk og rjóma, sem er
bætt út í smátt og smátt. Þannig
tilbúið fiskdeig má hafa í búðinga,
hringmót fisksnúða, bollur o. s. frv.
Brauðbúðingur
3 bollar malaðar brauðleifar, 1
bolli rúsínur, 1 tsk. negull, 1
tsk. kanell, nokkrar malaðar
möndlur, 1 hrært egg, 1 bolli
mjólk, 1 bolli púðursykur.
Brauðleifamar eru malaðar og
lagðar í vatn, þannig að aðeins fljóti
yfir. Kryddinu og öðru, sem upp er
talið er bætt út í og síðan er þetta
sett í smurt fat eða leirmót og bakað
í hálfa aðra klukkustund. Borið fram
með eða án sósu.
Það getur verið gott að hafa tvær
stórkjafta tengur i eldhúsinu til þess
að taka á því, sem heitt er. T. d. er
gott að taka pylsur upp úr með þeim,
það skemmir þær síður en þegar
stungið er í þær með gaffli Einnig
eru slíkar tengur heppilegar til þess
að taka á heitum pottum o. fl.
Bókarfregn
Heilsuvernd, tímarit Náttúrulækn-
ingafélags Islands, 1. hefti 1949, er
nýkomið út. 1 því hefst greinaflokk-
urinn ,,Vörn og orsök krabbameins", ,
þar sem leitast er við að sýna með
rökum og dæmum, hverjar eru or-
sakir þessa sjúkdóms og varnir gegn
honum. Efni ritsins, sem að venju
er hið vandaðasta að frágangi, og
með mörgum myndum, er þetta:
NL.Fl 10 ára, kvæði (Gretar Fells).
Á refilstigum (Jónas Kristjánsson).
Vöm og orsök krabbameins I: Út-
breiðsla krabbameins — menningar-
sjúkdómur (Björn L. Jónsson). Saga
heilsuhælismáls NFLl (Matthildur
Björnsd.). Ný ræktunaraðferð —
ræktun undir glerhlifum (Björn
Kristjánsson). Hvítkál í skyrmysu.
Tannskemdir geta gróið. Krabba-
meinsfélag Reykjavíkur. Heilsuhælið
Humlegárden. Rannsókn á fjörefna-
tapi við suðu. Ma.gasár framleitt með
mataræði. Spurningar og svör. Lækn-
ingamáttur grænkáls. Brenninetlan.
Uppskriftir. Félagsfréttir o. fl. Auk
þess efnisyfirlit þriggja fyrstu ár-
ganganna.
Víð kápa með hatti úr eins efni,
borin af Barbara Murray í brezku
kvikmyndinni „Dont Ever Leave Me"
(„Farðu aldrei frá mér"). (Frá J.
A. Rank, London).
Flestir kannast við gagnsemi sól-
reita og gróður húsa. Glös og krukk-
ur hafa líka verið notaðar frá fornu
fari til að hlifa viðkvæmum jurtum
fyrir vorkuldum. Tvær rúður hafa
verið reistar á rönd eins og þakris
yfir gróðurinn, og ýmsar gerðir
gróðurhlífa reyndar. Nýtizku gróður-
hlífar eru i raun og veru færanlegir
sólreitý’ eða dverggróðurhús. Þær
eru gerðar úr ýmsu efni. Gróðurhett-
ur eru t. d. úr vaxpappír o. fl. gervi-
efnum. Þeim er hvolft yfir jurtirnar
og hlífa þeim við kulda og stormi.
Ein gróðurhettugerð var reynd á
Úlfarsá s. 1. sumar. Notaði Áskell
Löve hana til skýlis jarðarberja-
jurtum. Á Englandi og víðar tíðkast
glerhlífar. Þær líkjast gróðurhúsi
að lögun. Er hægt að opna þær til
að vökva, hleypa inn lofti o. s. frv.
Auðvelt er að tengja þær saman á
endunum og hlífa þannig heilum
jurtaröðum. Ýmsar stærðir eru not-
aðar t. d. vegghæð um 27 em, hæð
undir mæni um 45 cm. Þessar
gróðurhlífar þola vel storm og regn.
(Umboðsmaður er Björn Kristjáns-
son, sími 80210 Rvík).
Gróðurhlífar hljóta að geta gert
verulegt gagn á vorin. Mun hlýrra
er undir hlífunum heldur en úti í
garðinum. Jurtirnar þroskast fyrr
undir hlífunum og hægt verður að
rækta viðkvæmari jurtir en ella.
Þær geta t. d. hlift ungum káljurt-
um, salati o. fl. á vorin. Svo má
flytja þær til og nota þær til að
flýta vexti annarra tegunda o. s. frv.
Moldarpottar
Mikilsvert er að lengja vaxtartíma
kálsins og fleiri jurta. Tíðkast tals-
vert að nota til þess moldarpotta-
aðferðina (sbr. grein Árna Eylands
I Garðyrkjuritinu 1938 og 1946).
Þegar káljurtirnar eru orðnar hæf-
ar til bráðabirgða-gróðursetningar
(priklunar), eru þær settar í mold-
arpotta, ein í hvern. Pottunum er
síðan raðað í vermireiti. Þeir eru
sexstrendir og falla vel hver að öðr-
um. Jurtirnar vaxa áfram í pottun-
um og eru gróðursettar í þeim í
garðinum, þegar timi er til þess
kominn. Eru rætur jurtanna þá
dreifðar um moldarkökkinn og vaxa
fljótlega, án hnekkis, út í garðmold-
ina. Áðferðin hefur reynzt mjög vel
í Noregi og einnig hér á landi. Verð-
ur vaxtartíminn lengri með þessu
móti, uppskeran meiri og kemst fyrr
á markaðinn en ella.
Pottarnir eru búnir til úr blend-
ingi af mykju, sigtaðri gróðurmold,
mosatorfi og stundum ögn af kalki.
Reynslan verður að skera úr um
hvaða blöndunar hlutföll eru bezt.
Moldin má ekki Vera of sendin eða
laus, því að þá tollir potturinn ekki
saman. Moldin má heldur ekki vera
of leirborin, eða þannig að hún harðni,
því að þá gengur jurtarótunum
erfiðiega að vaxa. Algengar potta-
stærðir eru 5,7 og 9 cm. í þvermál.
Þeir stærstu hæfa vel kartöflum. Á
garðyrkjustöðvum og stórum kál-
ræktarbúum eru pottarnir búnir til
í vélum og pottapressum, sem eru
mjög stórvirkar.
(Úr ,,Matjurtabókinni.“)
HÚ B RÁÐ
Áður en þú tekur að þvo bólstur-
muni (sófa, stóla o. s. frv.) skaltu
gæta þess vel, að þeir þoli vatn án
þess að upplitast. Nota má dauft
sápuvatn, sem þeytt er þangað til
það er orðið þykkt löður. Til þesS að
flýta fyrir þurrkinum er gott að nota
ryksuguna.
Hreinar
léreftstuskur
keyptar
Steindórsprent h.f.
Leikarar í konunglegu boöi
Mynd þessi var tekin, er þeir hittust í konunglegu boði í London í
vetur Alan Ladd frá Hollywood og Stewart Granger (t. h.), einn af fimm
vinsælustu kvikmyndaleikurum í Bretlandi.