Vikan - 14.12.1950, Qupperneq 12

12
Jólablað Vikunnar 1950
landið, að minnsta kosti meðan ég lifi. Og
hver á svo að hjálpa mér við búskapinn,
þegar þú ert farinn? Þá held ég, að ég
verði nú í rassi með allt.“
,,Þú hefur verið það frá því ég man
eftir mér,“ sagði Pési. ,,En ég fer samt.
Ég má til.“
„Auðvitað verður hann að fara,“ sagði
ég. „Japanarnir •—“
„Þegi þú nú!“ sagði mamma og grét.
„Það er enginn að tala við þig! Farðu og
sæktu í eldinn! Það er það eina, sem þú
getur.“
Svo fór ég að sækja í eldinn. Og allan
næsta dag kepptumst við Pési og pabbi
við að bera inn eldivið, og þá sagði Pési,
að þegar pabbi segði: nægur eldiviður, þá
ætti mamma bara eftir að brenna einn
kubb. Á meðan bjó mamma Pésa til ferð-
ar. Hún þvoði og gerði við fötin hans og
sauð handa honum nesti. Og um kvöldið,
þegar við Pési vorum háttaðir og hlust-
uðum á hana pakka niður og gráta, sté
Pési allt í einu fram úr og fór yfir um til
hennar, og ég heyrði vel hvað þau sögðu,
og að lokum sagði mamma, „Fyrst þú
verður að fara, þá vil ég þú farir. En á-
stæðuna skil ég ekki og mun aldrei skilja,
og þú skalt ekki ætlast til þess af mér.“
Og Pési kom aftur og fór upp í rúmið, og
þar lá hann eitilharður á bakinu, og svo
sagði hann, og hann var ekki að tala við
mig, heldur bara út í bláinn. „Ég verð að
fara. Ég verð.“
„Alveg rétt,“ sagði ég. „Japanarnir —“
Hann sneri sér snögglega; það var eins
og hann steypti sér einhvern veginn yfir
á hliðina, og svo starði hann á mig í myrkr-
inu.
„Þú hefur staðið þig vel,“ sagði hann.
„Ég hélt ég yrði í meiri vandræðum með
þig en bæði pabba og mömmu."
„Ég held samt ég geti ekki verið án
þess að fara,“ sagði ég. „En kannski verð-
ur ár og dagur þangað til. Kannski ég
gangi líka fram á þig þarna einn góðan
veðurdag.“
„Það vona ég ekki,“ sagði Pési. „Það
er ekkert gaman að skiljast við mömmu
sína grátandi. Maður fer ekki í stríðið að
gamni sínu.“
„Því ferðu þá?“ sagði ég.
„Ég verð,“ sagði hann. „Ég bara verð.
Farðu nú að sofa. Ég þarf að komast í á-
ætlunarbílinn snemma í fyrramálið.“
„Þá það“ sagði ég. „Ég hef heyrt Mem-
fis væri stór borg. Hvernig finnurðu hvar
herinn situr?“
„Ég spyr einhvern hvar hægt sé að
ganga í herinn,“ sagði Pési. „Farðu nú
að sofa.“
„Ætlarðu að spyrja svona: Hvar er
hægt að ganga í herinn?“ sagði ég.
„Já,“ sagði Pési. Hann velti sér aftur á
bakið. „Þegiðu nú og farðu að sofa.“
Við fórum að sofa. Um morguninn át-
um við matinn við lampaljós, af því bíll-
inn átti að fara þarna framhjá klukkan
sex. Mamma grét ekki núna. Hún var þung
á brúnina og hafði mikið að gera: hún
bar matinn fyrir okkur meðan við átum.
Svo lauk hún við að láta niður í töskuna
hans Pésa, hann vildi bara ekki fara með
neina tösku í stríðið, en þá sagði mamma
að allt almennilegt fólk færi aldrei neitt,
ekki einu sinni í stríð, án þess að hafa
með sér föt til skiptanna og einhverja
hirzlu að bera þau í. Hún lét með steiktan
kjúkling og tvíbökur, og hún stakk biblí-
unni niður í líka, og þá var kominn tími
til að fara. Þá fyrst vissum við mamma
ætlaði ekki að fara út að áætlunarbílnum.
Hún kom bara með húfuna hans Pésa og
frakkann hans, og ennþá hafði hún ekki
grátið. Svo lagði hún hendurnar utan um
hálsinn á Pésa og stóð kyrr, en einhvern
veginn horfði hún, með hendurnar utan
um hálsinn á honum, eins festulega og
ógnandi og Pési, þegar hann sneri sér
að mér í rúminu í gærkvöldi og sagði mér
að ég hefði staðið mig vel.
„Mér væri alveg sama, þó þeir tækju
allt og hefðu öll völd í landinu, ef ég og
mínir fengju að vera í friði,“ sagði hún.
Því næst sagði hún, „Glataðu ekki sjálf-
um þér. Þú ert ekki ríkur, og enginn utan
sóknarinnar hefur nokkru sinni heyrt þín
getið hvað þá meir. En gleymdu því ekki,
að mergurinn í beinum þínum er ekki ó-
beysnari en annarra.“
Svo kyssti hún hann, og svo fórum við,
og pabbi hélt á töskunni án þess Pési
minntist á það einu orði. Það var enn ekki
farið að birta, og myrkrið var það sama,
þegar við höfðum staðið góða stund þarna
úti við póstkassann. Svo sáum við ljósin
frá bílnum í fjarska, og ég fylgdi honum
með augunum, þangað til hann var alveg
kominn, og Pési gaf bílstjóranum merki,
og þá var allt í einu orðið bjart — það
hafði skeð meðan ég fylgdist með bíln-
um. Og nú bjuggumst við Pési við
pabbi færi að haga sér bjánalega eins og
í gær: lýsa því, hvernig Mars frændi særð-
ist í Frakklandi eða segja leiðangurinn til
Texasar 1918 ætti að geta frelsað Banda-
ríkin 1942, en hann gerði það ekki. Hann
stóð sig bara vel. Hann sagði: „Vertu
sæll, sonur. Festu þér í minni það, sem
mamma þín sagði og skrifaðu henni eins
oft og þú getur.“ Svo'tókust þeir í hend-
ur, og Pési horfði á mig stutta stund og
klappaði mér á kollinn og néri hann svo
hranalega ég var næstum hrokkinn úr
hálsliðnum, stökk upp í bílinn, og bílstjór-
inn skellti hurðinni, og bíllinn fór að
hvína; svo mjakaðist hann á stað, hvín-
andi og urgandi og öskrandi, alltaf hærra
og hærra; hraðinn jókst, tvö rauðu smá-
ljósin aftan á honum virtust ekki smækka,
heldur virtust þau ætla að bruna áfram
sitt í hvoru lagi, þangað til þau snertust
og rynnu saman í eitt. En það gerðu þau
ekki, og svo var bíllinn horfinn, og ég
hefði vel getað farið að skæla, og þó var
ég næstum níu ára.
Við pabbi fórum heim aftur. Allan dag-
inn unnum við að eldiviðnum, svo að ég
fékk ekki gott færi, fyrr en um kvöldið.
Þá tók ég slöngvuna mína, og gaman hefði
mér þótt að hafa allt eggjasafnið með
líka. Pési hafði nefnilega gefið mér safnið
sitt og hjálpað mér líka með mitt, og hon-
um þótti engu síður gaman en sjálfum
mér að taka fram kassann og virða egg-
in fyrir sér, samt var hann næstum tutt-
ugu ára. En kassinn var of stór til að
hægt væri að fara með hann langar leiðir,
svo að ég tók aðeins hegraeggið, af því
það var merkilegast, og bjó um það í eld-
spýtustokk og faldi það og slöngvuna
undir hlöðuhorninu. Svo átum við og fór-
um að hátta, og þá fann ég, að ég gat
ekki með nokkru móti verið einni nótt
lengur í þessu herbergi og sofið í þessu
rúmi. Ég heyrði pabba hrjóta, en í mömmu
heyrðist ekkert, hvort sem hún hefur sof-
ið eða ekki, og ég býst ekki við hún hafi
sofið. Ég tók skóna mína og lét þá detta
til jarðar úr glugganum, og svo tildraðist
ég sjálfur út; þetta hafði ég oft séð Pésa
gera, meðan hann var svona sautján ára,
og pabba fannst hann enn of ungur til að
slæpast úti á næturnar, og ég fór í skóna
og út að hlöðu og náði í slöngvuna og
hegraeggið og hélt út á þjóðveginn.
Hann var ekki kaldur, það var bara
asskoti dimmt, og þjóðvegurinn teygðist
framundan eins og hann væri alltaf að
lengjast rétt eins og maður, sem ætlar að
fara að leggjast út af, og um tíma leit út
fyrir sólin mundi hanka mig, áður en ég
hefði gengið þessajr tuttugu og tvær mílur
til Jefferson. En það varð nú ekki. Dags-
brún rétt sást, þegar ég gekk upp hæð-
ina inn í borgina. Ég fann matarlykt út
úr kofunum, og ég óskaði í huganum ég
hefði haft vit til að stinga á mig nokkr-
um tvíbökum, en það var of seint séð. Og
Pési hafði sagt mér Memfis væri góðan
spotta handan við Jefferson, en ég hélt
alltaf það væru engar áttatíu mílur. Nú,
ég stend þarna á auðu torgi, það birtir
meir og meir, og ennþá logar á götuljós-
unum, og Löggan blínir oná mig, og ennþá
á ég áttatíu mílur til Memfisar, og alla
nóttina hafði ég verið að ganga þessar
tuttugu og tvær mílur, og líklega mundi
Pési vera fyrir nokkru lagður á stað til
Perluhafnar, þegar ég kæmist loksins til
Memfisar.
„Hvaðan kemur þú?“ sagði Löggan.
Og ég svaraði honum og sagði: „Ég þarf
að komast til Memfisar. Bróðir minn er
þar.“
„Áttu enga aðstandendur hér nærri?“
sagði Löggan. „Engan nema bróðurinn?
Hvað ertu þá að flækjast hér, fyrst bróð-
ir þinn er í Memfis?“
Og ég svaraði honum og sagði: „Ég
þarf að komast til Memfisar. Ég hef engan
tíma til að tala um hversvegna ég þarf
að komast þangað, og ég hef engan tíma
til að fara þangað fótgangandi. Ég þarf
að komast þangað í dag.“
„Komdu þá með mér,“ sagði Löggan.
Við fórum niður eftir annarri götu. Þar
var áætlunarbíll, ósköp líkur þeim, sem
Pési stökk uppí í gærmorgun; þessi var
bara ljóslaus og tómur. Þarna var líka af-
greiðsla eins og á brautarstöðinni, miða-
sala og maður í miðasölunni, og Löggan
sagði við mig: „Settu þig þarna,“ og ég
settist á bekkinn, og Löggan sagði: „Má
ég fá símann léðan?“ og hann talaði dá-
litla stund í símann, lagði hann svo frá
sér og sagði við manninn í miðasölunni:
„Hafðu gát á honum. Ég kem aftur strax
og frú Habersham hefur komið sér á fæt-
ur og klætt sig.“ Hann fór. Ég stóð á
fætur og gekk að miðasölunni.
„Ég vil komast til Memfisar,“ sagði ég.
„Einmitt," sagði maðurinn í miðasöl-
unni. „Tylltu þér nú á bekkinn aftur. Fútt
kemur strax.“
„Ég þekki engan Fútt,“ sagði ég. „Ég
vil komast með bílnum til Memfisar.“
„Hefurðu nokkra peninga?“ sagði hann.
„Það kostar sjötíu og tvö sent.“
Ég tók fram stokkinn og vafði utan af
egginu. „Þetta skaltu fá fyrir farmiða til
Memfisar,“ sagði ég.
„Hvað er þetta?“ sagði hann.
„Þetta er hegraegg,“ sagði ég. „Hefurðu
ekki séð hegraegg fyrr? Það er dollara
virði. Ég læt þig fá það fyrir sjötíu og
tvö sent.“
„Nei,“ sagði hann, „þeir, sem eiga áætl-
unarbilinn vilja fá allt í reiðu fé. Þeir
mundu óðar reka mig, ef ég færi að taka
egg °g stokka og svoleiðis fyrir farmiða.
Nú ferð þú og setzt á bekkinn eins og
Fútt —“
Ég hljóp að dyrunum, en hann náði í
mig, hann studdi hönd á afgreiðsluborðið
og hentist yfir það og náði mér og rétti
fram höndina til að grípa í skyrtuna mína.
Þá kippti ég hnífnum upp úr vasanum og
reif hann opinn. Pramhald á bls. 33.