Vikan - 27.05.1992, Blaðsíða 52

SMASAGA EFTIR ODD SIGURÐSSON
AbTATVr
rlr IxVLll
Svanhvít stóö við stofuborðið og horfði
döpur í gegnum rimlagardínurnar á
fólk berjast við að komast áfram mót
sterkri suðaustanáttinni. Það var í
rauninni grátbroslegt á að horfa er
sterkar vindhviður, sem skollið höfðu á blokk-
unum, brutu sér leið fyrir húsgaflana og skullu
margefldar á fólkinu.
Einhvern tíma hefði Svanhvít látið það eftir
sér að hlæja við þessar aðstæður, ekki vegna
illgirni heldur var hún alla jafna spaugsöm
kona. I dag varð hún að játa sig sigraða, hún
hafði reynt allt sem í hennar valdi stóð til að
halda börnunum sínum hjá sér en allt kom fyrir
ekki. Félagsmálastjórinn myndi birta henni úr-
skurðinn innan stundar og hún vissi vel hvað
það þýddi. Tilfinningalaus múgur möppudýra,
sem að áliti Svanhvítar þáði laun fyrir að sitja
yfir kaffibolla, hafði nú lostið hana því reiðar-
slagi sem allir foreldrar óttuðust en komust
ekki undan væri til þeirra slegið.
Hún vissi það ekki þá en vissi nú að mistökin
voru hjá henni sjálfri. f stað þess að leita til
vandamanna og viðurkenna að hún hefði beð-
ið lægri hlut*við að reyna að framfleyta
fjölskyldu sinni ein og halda jafnframt því sem
henni og Stefni hafði áunnist þá leitaði hún sér
félagslegrar hjálpar í litla kaupstaðnum sem
hún bjó í.
Svanhvít gekk frá glugganum og tyllti sér í
mjúkan hægindastól. Frítt andlitið var tekið,
blá augun tómleg en þó með einhverjum
undarlegum glampa. Hún kipraði hvarmana
eins og í von um að sorgin og kvíðahnúturinn
gæti gefið af sér tár, en án árangurs. Þetta
áskapaða öryggi, sem gráturinn er öllu venju-
legu fólki í vonleysi og sorg, hafði gjörsamlega
yfirgefið hana. (stað þess hafði reiðin og hatrið
haldið innreið sína og yrði brátt allsráðandi í til-
finningalífi þessarar ungu fallegu konu.
Hún teygði sig í myndaramma á borðinu og
þrýsti að brjósti sér án þess að líta á myndina
sem ramminn umlukti. Um líkama hennar fór
krampakenndur skjálfti, hún stóð snöggt upp
og grýtti rammanum af alefli í vegginn. Glerinu
rigndi í smáflísum yfir hár hennar og andlit.
Myndin rann úr rammanum að fótum hennar.
Svanhvít starði á hana og greip báðum hönd-
um yfir höfuð sér. Sorgin og einmanaleikinn
gagntók hana, hún strauk höndunum hægt
niður andlitið án þess að finna fyrir glerflísun-
um sem við það stungust inn f lófa hennar og
kinnar.
Hún beygði sig niður og tók myndina varlega
upp. - Fyrirgefðu mér, ástin mín, en ég bara
ræð ekkert við mig. Hún kyssti myndina af
unga manninum sem brosti svo blíðlega á móti
henni að andlit hans Ijómaði. Hver hefði trúað
því, þegar myndin var tekin, að Stefnir ætti
aðeins eftir að lifa í þrjá daga? Hann svona
hraustur og fullur af orku og lífsvilja. Hvernig
gat dauðinn verið svona miskunnarlaus?
Stefnir hafði gengið undir hættulitla aðgerð á
þorpssjúkrahúsinu en hann vaknaði aldrei eftir
svæfinguna. Engar skýringar var að fá þegar
Svanhvít spurðist fyrir á sjúkrahúsinu, aðeins
að allar aögerðir væru hættulegar. Hún stóð
ein uppi með litlu börnin sín þrjú, hálfklárað
húsið og skuldabagga eins og flestir þeir sem
reyna að brjótast upp úr engu, án nokkurs
bakhjarls. Nú voru fjórir mánuðir liðnir og allt
hafði farið niður á við síðan Stefnir dó.
Hún kyssti myndina aftur. - Ég get ekki
hugsað mér að halda þessu áfram ein. En
þetta skal líka verða þeim dýrkeypt því án ykk-
ar er lífiö mér einskis virði. Svanhvít lagði kám-
uga myndina á borðið og gekk inn í svefnher-
bergið. Hún dró stól að skápnum og teygði
hönd undir línið í efstu hillunni. Straumkennd-
ur fiðringur fór um líkama hennar er hún greip
um kalt stálið. Hægt og rólega dró hún fram
tvíhleyptu haglabyssuna sem hún hafði gefið
Stefni árið áður. Hún steig niður af stólnum og
ríghélt um byssuna en lagði hana síðan var-
færnislega á hjónarúmið. Að því loknu hraðaði
hún sér fram í geymsluna þar sem hún vissi að
Stefnir geymdi skotin. Regla númer eitt hafði
hann ítrekað sagt. Byssan falin á einum stað
og skotin á öðrum, það ætti að tryggja að börn-
in fari sér ekki að voða.
Svanhvít skimaði yfir hillurnar í leit að líkleg-
um felustað. Allar hillur voru yfirfullar af alls
kyns kössum og kirnum. Hún byrjaði ákafa leit
í efstu hillunni en það bar engan árangur. -
Hvernig stendur á að þetta helvítis líf er allt
svona á móti mér? tautaði hún móðursýkis-
lega.
Reiðin blossaði upp að nýju og hún ruddi
hverjum kassanum af öðrum niður af hillunni. -
Ef ekki svona þá einhvern veginn öðruvísi.
Hún lét sig falla niður á draslið á gólfinu og
hnipraði sig saman. Með augun herpt hljóðaði
hún af einskærri angist. - Ég skil þig ekki, góði
Guð, hvers vegna þú heldur verndarhendi yfir
þessum skepnum sem hafa tekið börnin mín
frá mér. Ég hef ekkert það til saka unnið sem
verðskuldar þvílíka áþján sem þú hefur á mig
lagt. Svanhvít stóð upp og steytti hnefa til
lofts. - Og það skalt þú vita að ég hef misst alla
mína trú á miskunnsemi þína. Hún sparkaði í
hrúguna á gólfinu til að leggja áherslu á orð
sín.
Það brá fyrir gleðiglampa í augum hennar
þegar rauð haglaskotin dreifðust um gólfið. -
Þér er nú kannski ekki alls varnað, tautaði hún,
tók upp tvö skot og hraðaði sér aftur inn í
svefnherbergið. Hún hlóð byssuna kunnáttu-
samlega og brosti. Nú var ekkert annað að
gera en bíða og framkvæma ætlunarverkið.
Hún hallaði sér aftur í rúmið með byssuna í
fanginu og lét hugann reika til þess tíma er hún
leitaði sér aðstoðar.
Svanhvíti hafði ekki dottið það í hug hversu
djúpstæð áhrif viðtal á bæjarskrifstofunni gat
haft á allt hennar líf, reyndar mun djúpstæðari
en hinn ótímabæri dauði Stefnis. Félagsráð-
gjafinn, ung kona, var hin alúðlegasta er hún
skrifaði niður sögu og aðstæður hennar. Svan-
hvíti fannst sem hún gæti fullkomlega treyst
henni og dró því ekkert undan. Hana vantaði
hjálp til að brauðfæða börnin sín, hana vantaði
líka að létta á hjarta sínu sem var að springa af
harmi og vonleysi.
Skrifstofa félagsráðgjafans virtist hönnuð til
að opna hjarta skjólstæðingsins, ekki bara um
málin sem brunnu á viðkomandi þá stundina
heldur líka hinar leyndustu hugsanir sem eng-
um kom við og hún hefði að öllu venjulegu
haldið hjá sjálfri sér. Hvernig gat nokkurri
manneskju dottið í hug að óreyndu að þessi
stofnun með hámenntuðu fólki væri persónu-
njósnastöð sem safnaði upplýsingum um
„ómagann" og notaði svo gegn honum, þætti
hann bæjarfélaginu of dýr eða eitthverra hluta
vegna óþægur Ijár f þúfu.
Félagsráðgjafinn stóð upp og rétti
Svanhvíti höndina. - Ég geri ráð fyrir að við
getum hjálpað þér þennan mánuðinn en þú
skalt vera opin fyrir öðrum úrræðum en að
koma hingað. Félagsráðgjafinn teygði sig í
segulbandið og slökkti á því. Svanhvít hafði
ekki tekið eftir að hvert hennar orð hafði verið
hljóðritað, þá hefði hún líka verið orðvarari.
Ráðgjafinn sá á svip hennar að henni var
brugðið. - Hafðu engar áhyggjur af þessu,
þetta eru bara vinnuvenjur. Svanhvít var of
niðurbrotin til að andmæla, hún hafði vissulega
sagt hluti sem hana óraði ekki fyrir að hafðir
yrðu eftir.
Ráðgjafinn snart öxl hennar. - Sjáðu til, ég
er bara að leysa af hérna tímabundið á meðan
ég er í námi og mér eru hörð takmörk sett en
ég veit hversu erfitt þetta er fyrir þig eins og
svo marga aðra, þess vegna finnst mér ég
verða að vara þig við. Hér er yfirleitt gott og
skilningsríkt starfsfólk sem er allt af vilja gert,
engu að síður eru hér fleiri en einn og fleiri en
tveir úlfar í sauðargæru. Hún rétti Svanhvíti
aftur höndina í kveðjuskyni. - Ég legg þetta
fyrir fund og hringi svo í þig. Svanhvít gekk álút
út af stofnuninni. - í hvern fjandann er ég nú
búin að koma mér? andvarpaði hún hrædd og
óviss. .
Síðdegis að tveimur dögum liðnum hringdi
ráðgjafinn og virtist vera mikið niðri fyrir. - Ég
lagði beiðnina þína fyrir fund í morgun og þeir
hlustuðu á samtalið okkar af spólunni. Svan-
hvít fann fyrir samskonar aukaslagi hjartans
og þegar henni var tilkynnt um dauða Stefnis.
- Er eitthvað að? spurði hún skjálfandi.
Félagsráðgjafinn ræskti sig. - Það er sam-
dóma álit þeirra allra að börnunum þínum
verði komið fyrir tímabundið svo þú náir að
52 VIKAN ll.TBL. 1992