Vorið - 01.12.1971, Blaðsíða 4

til íslendinga að telja, og snður í Róm
kallaði hann sig oft íslendinginn, og
gekk gjarnan undir því heiti meðal vina
og kunningja.
Um ættir og uppruna Alberts Thorvald-
sens er þetta helzt að segja. Faðir lians
var Gottskálk Þorvaldsson, sem fæddur
var að höfuðhólinu Reynistað í Skaga-
firði árið 1741. Síðar fluttist hann að
Miklabæ í Blönduhlíð. Afi Alberts, Þor-
valdur, var fæddur að Möðruvöllum í
Eyjafirði. Hann var kvæntur Guðrúnu
Ásgrímsdóttur frá Hraunum í Fljótum.
Þorvaldur gekk í Hólaskóla og var vígð-
ur til Miklabæjar 1747 og þjónaði þar tii
dauðadags. — Hann er talinn hafa verið
hagur vel, listhneigður og skrifaði fagra
rithönd. — Við má bæta, að Albert var
áttundi maður frá Guðbrandi biskupi,
hinum listliaga, svo að ekki var honum
illa í ætt skotið, hvað listgáfuna snerti,
eða sniðskæra hönd.
Það mun hafa verið árið 1757, sem
þau systkyn þrjú, börn séra Þorvaldar,
Ólöf, Ari og Gottskálk, riðu til Ilofsóss
til þess að taka skip til Kaupmannahafn-
ar. Eftir það átti Gottskálk heima í
Kaupmannahöfn, og þar tók hann sér
ættarnafnið Thorvaldsen, að þeirrar tíð-
ar hætti.
í heimahúsum hafði hann lært nokkuð
til tréskurðar og í Höfn gekk hann í læri
hjá dönskum myndhöggvara. Árið 1770
kvæntist hann józkri stúlku, að nafni
Karen, og haustið eftir eignuðust þau
fyrsta og eina barnið, Albert. Faðir Kar-
enar var organisti og djákni í Lemvig á
Jótlandi.
Um heimili og foreldra Alberts Thor-
valdsens eru til nokkrar frásagnir. Heim-
ilið mun hafa verið fátæklegt; foreldr-
arnir ólík. Gottskálki er lýst þannig, að
hann hafi verið hár maður vexti, grann-
ur og oftsinnis gengið í bláum frakka.
Vildi ganga vel til fara á mannamótum,
taldi sig enda af böfðingjaættum kominn,
þótt fátækur væri. Hann umgengst jafn-
an íslenzka fyrirmenn í Ilöfn, svo sem
Jón Eiríksson konferenzráð, Ólaf Olafs-
son prófessor á Kóngsbergi o. fl. Aðalat-
vinna hans var á skipaverkstæðum. Ilann
vann í Hólminum og skar út fyrir flot-
ann, aðallega stefnismyndir og bríkur.
Einnig gerði liann útflúr og rammalista.
Faðir Alberts kenndi lionum snemma að
teilma. Ef ekki var pappír til, teiknaði
hann bara á veggi og hurðir, og fékk litl-
ar þakkir fyrir.
Karen, móðir Alberts, var smávaxin og
á yngri árum mjög fríð sýnum. Er sagt
að sonurinn hafi verið líkur henni að
andlitsfalli, en atgerfi og líkamsvöxt liafi
liann erft ixr föðurætt. Með aldri breytt-
ist Karen í útliti og innra, trúlega vegna
fátæktar og lítils atlætis. Hún varð hirðu-
laus um búnað sinn, nöldursöm og þrætu-
kær við bónda sinn. — Umhverfið var
heldur ekki skemmtilegt. Þau bjuggu
lengstum í fátækrahverfinu í Höfn,
Grönnegade, Laksegade og á svipuðum
stöðum.
Albert var baldinn strákur og tápmik-
ill; stóð í áflogum, en var samt alltaf að
teikna, jafnvel þótt enginn pappír væri
til á heimilinu. Einhver heimilisvinanna
sá þetta krass og fannst svo til um, að
hann hvatti foreldrana til þess að senda
Albert til náms. Gottskálki leyzt ekki illa
á hugmyndina, því að liann sá sér hag í
henni, þar sem hann var sjálfur næsta fá-
kunnandi í teiknun, og datt í hug að
sonurinn gæti orðið sér hjálplegur. —
Þegar þetta skeði, að Albert hóf sína list-
148
VORIÐ