Bjarmi - 01.03.1995, Blaðsíða 4

AÐALGREIN
Gunnar J. Gunnarsson
*
Yfirskrift þessarar greinar kann að hljóma
eins og lýsing á viðbrögðum fólks við
útsölutilboðum byggingavöruverslana
undanfarið eða foreldris með grátandi
barn í fanginu sem segist hafa fengið í sig
flísar úti á róluvelli. Hér er þó hvorki ætlunin að
fjalla um flísar á útsölu eða flísar í holdi barna
heldur ræða um annars konar flísar og jafnvel heilu
bjálkana.
Orð Jesú í Matteusarguðspjalli 7:1-5 koma upp í
hugann og um leið sú óþægilega staðreynd að eitt af
því sem einkennir oft samskipti okkar
við annað fólk er hve fljót við erum að
fella dóma yfir öðrum. Strax og við
sjáum eitthvað athugavert í fari og
framgöngu annarra erum við tilbúin til
að hafa um það stór orð, jafnvel við
flesta aðra en þann sem í hlut á. Eftir
stendur sært fólk og spillt samband
milli þess. Þá gleymist einnig að líta í
eign barm og spyrja sig þeirrar
spurningar hvort við séum þess
umkomin að fella dóma yfir öðrum. Á
móti má einnig spyrja hvort aldrei megi
finna að hegðun og framkomu annarra.
Fjölmiðlar hafa verið iðnir við það á
seinni árum að draga misgerðir fólks
fram í dagsljósið. Umræður um málið magnast
síðan smám saman og oft hefur það reynst erfitt
fyrir þá sem í hlut eiga að verja sig. Spyrja má
þeirrar spurningar hvort þarna sé einungis verið
draga fram staðreyndir máls eða hvort fjölmiðlar
séu í raun að dæma fólk og hvort þeir hafi í raun
eitthvert vald til að gera það.
Gunnar J.
Gunnarsson, lektor
við KHÍ og ritstjóri
Bjarma.
Ef til vill finnst einhverjum þetta umræðuefni gat-
slitið og tilgangslaust. Það verði einfaldlega litlu
breytt. Fólk muni halda áfram að dæma hvert annað
og fjölmiðlar að draga misgerðir fólks fram í
dagsljósið í nafni aðhalds og sanngirni.
Ef við tökum þá afstöðu erum við að flýja vand-
ann og þorum ekki að horfast í augu við hann og líta
í eigin barm í raun og veru.
Gömul ræöa
I Nýja testamentinu er ræða sem flestir kannast við
undir nafninu Fjallræðan. Ræðan sú nýtur virðingar
fólks og það telur hana sýna hve siðferðisboðskapur
Jesú var háleitur. Það er hins vegar ekki víst að fólk
þekki almennt til innihalds ræðunnar eða sé tilbúið
að tileinka sér boðskap hennar enda eru kröfurnar
miklar. „Verið þér því fullkomnir, eins og faðir yðar
himneskur er fullkominn" (Mt. 5:48).
Fjallræðan flytur ekki almennan siðaboðskap.
Boðskapur hennar á sér ákveðnar forsendur sem eru
þær að „tíminn er fullnaður og Guðs ríki í nánd.“
Kristur er kominn til að frelsa heiminn og hann
kallar fólk til iðrunar og trúar og til eftirfylgdar við
sig: „Gjörið iðrun og trúið fagnaðarerindinu" (Mk.
1:15). „Komið og fylgið mér, og mun ég láta yður
menn veiða“ (Mt. 4:19). Ræðan er töluð til þeirra
sem hafa tekið þessi orð alvarlega, þeirra sem hafa
iðrast og trúa fagnaðarerindinu um fyrirgefningu
syndanna, þeirra sem hafa snúið við blaði og vilja
fylgja Jesú Kristi í alvöru.
Þess vegna byrjar ræðan á því að lýsa áheyr-
endurna sæla, því þótt þeir séu fátækir í anda, sorg-
bitnir og ofsóttir eiga þeir himnaríki. Þeir eru hjarta-
hreinir og réttlæti, miskunnsemi og friður einkennir
líf þeirra. Af sömu ástæðu er lögð á það áhersla í
upphafi ræðunnar að þeir sem fylgja Jesú Kristi séu
salt jarðar og ljós heimsins. Þeir eru kallaðir til
mikilvægs hlutverks í heiminum. Ræðan lýsir því
síðan hvernig þeir eiga að fara að því að gegna því
hlutverki svo að saltið dofni ekki og ljósið lendi
ekki undir mælikeri. Jesús talar þar um lögmálið og
uppfyllingu þess og beinir athyglinni að hugarfarinu
að baki breytninni. Hann ræðir um ölmusugjafir,
bæn og föstu og varar við allri sýndarmennsku og
hræsni og loks fjallar hann um nokkrar hliðar
lífsins, svo sem ágirnd og kvíða, dómsýki, bæn o.fl.
Loks dregur hann saman með gullnureglunni sern
hann segir að sé uppfylling lögmálsins og
spámannanna: „Allt sem þér viljið, að aðrir menn
gjöri yður, það skuluð þér og þeim gjöra" (Mt.
7:12).
4