Bjarmi - 01.03.2000, Blaðsíða 5

fólks. Grunnskólinn má hins vegar taka sig á
í trúarbragóakennslu á öllum stigum og
framfýlgja þannig námskrá. Það er einnig
undarleg árátta að slík fræósla skuli varla
vera nefnd á nafn í námskrá framhaldsskóla
landsins og væri það verðugt verkefni fyrir
blaðamanninn að beina athyglinni að því.
Hvaó er fjölhyggja?
Fjölhyggja felur i sér aó mörg ólík trúar-
brögð, lífsviðhorf og tilveruskilningur lifa
og dafna hlió við hlið í einu og sama sam-
félaginu. Gildismat og sjónarmið fólks eru
fjölbreytt og þaó aðhyllist það sem því vel
líkar. Þróun í átt til fjölhyggju tengist þró-
un vestrænna samfélaga almennt þar sem
sérhæfing og fjölbreytileiki verður æ meiri
og samfélagsgerðin flóknari. Eitt þeirra
hugtaka sem notuó hafa verió til að greina
þróun vestrænna samfélaga síðustu ára-
tuga og alda er hugtakió „sekúlarisering"
sem stundum hefur verið þýtt „afhelgun" á
íslensku. Þá er um það að ræða að samfé-
lagið og stofnanir þess hafi smám saman
losnað undan valdi eða forsjá trúarbragða
og trúarstofnana, svo sem kirkjunnar.
Þetta á einnig vió um íslenskt samfélag.
Eitt af því sem fjölhyggjcw leiðir af sér er sú
skoóun að enginn endanlegur sannleikur sé til.
Ahersla er lögð á að nokkurn sannleika hljóti
að vera að finna í hinum ýmsu trúarhrögðum og
það síðan notað sem rök fyrir umburðarlyndi.
Segja má að „sekúlariseringin" hafi opnað
fjölhyggjunni braut. Alþjóðavæóingin er
einnig hluti af myndinni. Veröldin hefur
„skroppiö saman" á síðustu áratugum
vegna byltingar á sviði samgangna og fjöl-
miðlunar. Fjölþætt menningaráhrif flæða
því yfir og menningarlegur og trúarlegur
margbreytileiki eykst. I þessu sambandi er
mikilvægt aó greina á milli þess að tala um
fjölhyggju sem menningarlegt eða félags-
legt fyrirbæri og fjölhyggju sem lífsviðhorf.
Þegar fjölhyggjan er orðin að lífsviðhorfi er
ekki lengur um að ræða hugtak sem notað
er til greiningar á tilteknum þjóðfélagsað-
stæðum heldur er um aó ræða nokkurs
konar „fjölhyggjutrú". Þá er í raun um aó
ræða lífsskoðana- og trúarbragðablöndu
(synkretisma) þar sem lífsvióhorf eða trú
einstaklings er samofin úr hugmyndum,
gildismati og viðhorfum ólíkra trúarbragóa
og hugmyndakerfa. Til aðgreiningar mætti
e.t.v. tala annars vegar um félagslega fjöl-
hyggju og hins vegar um einstaklings-
bundna.
Eitt af því sem fjölhyggjan leióir af sér er
sú skoðun að enginn endanlegur sannleik-
ur sé til. Ahersla er lögð á að nokkurn
sannleika hljóti að vera að finna í hinum
ýmsu trúarbrögðum og það síðan notaó
sem rök fyrir umburðarlyndi. Þetta leióir
svo gjarnan til trúarlegrar afstæóishyggju
ogjafnvel tómhyggju. Þá skortir öll svör við
spurningum um merkingu eða tilgang lífs-
ins því engin trúarbrögð eða heimspeki-
kenningar geta gefió þau þar sem allt er af-
stætt. Fólk verður því oft skeytingarlaust
um grundvöll eóa forsendur lífsviðhorfs
síns og gildismats þar sem slíkt skiptir litlu
máli. Nautna- og tæknihyggja verður alls-
ráóandi og áherslan fyrst og fremst lögð á
það aó njóta líðandi stundar og alls þess
sem heimurinn býóur upp á.
Fjölhyggjusamfélagió
Trúfrelsi er mikilvægur þáttur mannrétt-
inda enda er það tryggt meó stjórnar-
skránni (63.-64. gr.). í því felst aó fólk get-
ur verió þeirrar trúar sem það kýs eða verið